Báo cáo Biện pháp Nâng cao hiệu quả trong dạy và học trực tuyến môn Toán ở Lớp 4A

PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TÂN YÊN
TRƯỜNG TIỂU HỌC ĐẠI HÓA
BÁO CÁO BIỆN PHÁP
THAM DỰ HỘI THI GIÁO VIÊN DẠY GIỎI CẤP HUYỆN CHU KỲ 2022-2024
Biện pháp: Nâng cao hiệu quả trong dạy và học trực tuyến môn toán ở lớp 4A
Họ và tên: Trịnh Thị Hoài
Trình độ chuyên môn: Đại học Môn dạy: Văn hóa
PHẦN A. ĐẶT VẤN ĐỀ
Giáo dục Tiểu học giữ một vị trí rất quan trọng trong hệ thống giáo dục của mỗi quốc gia. Nó đặt nền tảng vững chắc cho toàn bộ hệ thống giáo dục các cấp học sau này. Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo đã chỉ rõ vị trí, tính chất của Giáo dục Tiểu học: “Tiểu học là cấp học nền tảng, đặt cơ sở ban đầu cho việc hình thành, phát triển toàn diện nhân cách con người, đặt nền tảng vững chắc cho Giáo dục phổ thông và cho toàn bộ hệ thống giáo dục quốc dân”. Do đó, ở tiểu học, các em phải được tạo điều kiện phát triển toàn diện tối đa.
Ở tiểu học, môn học nào cũng có vị trí và vai trò quan trọng đối với việc hình thành và phát triển nhân cách của con người Việt Nam. Trong số các môn học đó thì môn Toán giữ một vị trí đặc biệt quan trọng. Các kiến thức, kỹ năng của môn Toán ở Tiểu học có nhiều ứng dụng trong đời sống; chúng rất cần thiết cho người lao động, rất cần thiết để học các môn học khác ở Tiểu học và học tập tiếp môn Toán ở các bậc học tiếp theo. Môn Toán giúp học sinh nhận biết những mối quan hệ về số lượng và hình dạng không gian của thế giới hiện thực. Nhờ đó mà học sinh có phương pháp nhận thức một số mặt của thế giới xung quanh và biết cách hoạt động có hiệu quả trong đời sống. Nó góp phần rất quan trọng trong việc rèn luyện phương pháp suy nghĩ, phương pháp suy luận, phương pháp giải quyết vấn đề; nó góp phần phát triển trí thông minh, cách suy nghĩ độc lập, linh hoạt, sáng tạo; nó đóng góp vào việc hình thành các phẩm chất cần thiết và quan trọng của người lao động như: cần cù, cẩn thận, có ý chí vượt khó khăn, làm việc có kế hoạch, có nề nếp và tác phong khoa học.
Trong tình hình dịch viêm phổi cấp Covid-19 đang diễn ra rất phức tạp buộc ngành giáo dục phải cho học sinh F0, F1 nghỉ học, bị động và các hoạt động học bị gián đoạn. Qua đó, cũng cho thấy việc tương tác giữa giáo viên và học sinh lâu nay còn lỏng lẻo, mang nặng tính truyền thống, chưa tận dụng hết nguồn công nghệ đang có. Với mục đích chia sẻ lại với thầy cô một vài kinh nghiệm trong việc giao nhiệm vụ và quản lí học sinh online, trước hết là để vận dụng trong thời gian nghỉ dịch và lâu dài hơn là việc dạy học và quản lí học sinh online nhằm làm tăng hiệu quả dạy học, tôi xin chia sẻ lại với quý thầy cô “Biện pháp nâng cao hiệu quả trong dạy và học trực tuyến môn Toán ở lớp 4A”.
PHẦN B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
Thực trạng
Học tập từ xa, giảng dạy online, đào tạo trực tuyến, khóa học/học liệu mở, lớp học ảo là những khái niệm cùng đề cập đến phương thức giáo dục và đào tạo không yêu cầu người học phải hiện diện và tương tác trực tiếp với người dạy tại lớp học. Thay vào đó, các tài liệu, bài giảng, hay hướng dẫn của giáo viên được chuyển tới người học thông qua bưu điện hoặc các phần mềm công nghệ dựa trên nền tảng internet.
Gần đây, sự xuất hiện và phổ biến của internet, dữ liệu số hóa, và công nghệ phần mềm đã tạo cú hích mạnh mẽ cho hình thức giáo dục và đào tạo từ xa. Phạm vi áp dụng hình thức học tập này không bị bó hẹp trong trường học, mà có thể mở rộng ra với mọi lĩnh vực, không gặp trở ngại lớn về địa giới, không gian, hay thời gian.
Lớp 4A do tôi chủ nhiệm có 32 học sinh. Trong đó, 100% học sinh có đầy đủ thiết bị học như máy tính, điện thoại thông minh, máy tính xách tay, máy tính bảng. Để phục vụ học trực tuyến khi trường hợp các em F0, F1 nghỉ dịch và học online tại nhà.
Ưu điểm:
Ưu điểm thấy rõ của dạy và học trực tuyến là tính linh hoạt, tiện lợi, và tiết kiệm chi phí, nhờ đó đáp ứng được nhu cầu học tập của số lượng lớn học sinh trong cùng một thời điểm.
Tồn tại, hạn chế và nguyên nhân
Giáo viên
Khó khăn trước hết thuộc về giáo viên: Việc dạy - học trực tuyến không phải là công việc được thực hiện thường xuyên. Vì thế khi dịch Covid bùng phát, giáo viên cực kì lúng túng về kỹ thuật thực hiện. Có nhiều nguyên nhân, song, chủ yếu vẫn là khả năng ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học ở nhiều giáo viên còn hạn chế, việc sử dụng các phần mềm học trực tuyến chưa thông thạo dẫn đến thực hiện chưa hiệu quả. Hơn nữa, đa phần giáo viên đã quen với không gian trực tiếp trước học trò,
nay đứng trong không gian trực tuyến để giảng bài, nhiều thầy cô sẽ lúng túng hoặc không tự tin khi triển khai bài giảng.
Giảng dạy online cũng khiến các giáo viên gặp khó khăn khi muốn áp dụng các liệu pháp tâm lý để tạo cảm xúc, truyền cảm hứng, và sự hưng phấn với bài học.
Khó khăn trong việc kiểm soát số lượng và chất lượng giảng dạy. Giáo viên rất khó kiểm soát được sĩ số lớp học cũng như khó theo dõi sát sao từng học sinh trong giờ học. Việc phát biểu, nêu ý kiến của trẻ cũng bị ảnh hưởng khiến tình trạng lớp học bị xáo trộn.
Học sinh
Mặc dù các em khá năng động trong việc ứng dụng công nghệ thông tin để khai thác các bài giảng của thầy cô giáo nhưng trên thực tế, hoàn cảnh, điều kiện cơ sở vật chất của gia đình học sinh sẽ chi phối nhiều đến hoạt động học trực tuyến. Bởi lẽ, không phải gia đình nào cũng trang bị được mạng, máy tính, điện thoại thông minh để cho con em mình học tập, nhất là ở các địa phương thuộc vùng sâu, vùng xa, đặc biệt khó khăn. Hơn nữa, do đặc thù của học trực tuyến nên việc quản lý nề nếp, ý thức học tập của học sinh không được trực tiếp nên sẽ ảnh hưởng đến kết quả học tập của học sinh.
HS có khả năng tư duy và kỹ năng phản biện chưa cao nên học sinh thiên hướng giữ im lặng và chỉ lên tiếng khi nào bị buộc phải nêu ý kiến.
Học sinh mất đi kỹ năng giao tiếp và hứng thú trong học tập. Phương pháp học trực tuyến hiện nay đang có xu hướng làm cho học sinh trở nên khép kín với xã hội.
Phụ huynh
Phụ huynh không có đủ thời gian và kiến thức đồng hành cùng con qua lớp trực tuyến. Ngoài việc đòi hỏi sự tự giác và độc lập trong học tập của từng cá nhân học viên, bậc cha mẹ cũng rất đau đáu trong việc kiểm soát trẻ sử dụng thiết bị điện tử, đăng ký các khoá học phù hợp, theo dõi quá trình học tập cũng như tạo không gian thoải mái cho các em dễ dàng học hỏi. Một số phụ huynh cho biết họ cảm thấy khá khó khăn trong việc hỗ trợ con em mình học trực tuyến vì phải cân bằng công việc riêng, chăm sóc gia đình và theo sát trẻ học online.
Biện pháp pháp nâng cao hiệu quả trong dạy và học trực tuyến môn Toán ở lớp 4A
Biện pháp 1: Tạo và sử dụng nhóm trên zalo, messenger (facebook) để giao, chấm, chữa bài tập cho học sinh
Nội dung biện pháp
GV tạo nhóm trên zalo, messenger cho cả lớp học hoặc nhóm học sinh theo năng lực học môn Toán của các em.
Nhóm zalo, messenger nhằm cung cấp các thông báo, các trao đổi, thảo luận chung và gửi đường link, mã pin hay mật khẩu vào lớp của các buổi học hoặc kiểm tra online một cách nhanh chóng. Ngoài học sinh thì qua nhóm này, phụ huynh sẽ theo dõi được tình hình học tập của con cái: Hôm nay con học bài gì? Bài tập về nhà là gì?,
Mỗi giáo viên đều phải tạo các nhóm zalo, messenger riêng cho từng lớp mình dạy để tương tác được thường xuyên và thuận lợi.



Giao bài trên zalo cho nhóm lớp

Zalo, messenger cá nhân chỉ nên dùng để giải đáp các thắc mắc riêng và chấm bài cá nhân.



HS làm bài gửi cô nhận xét.	HS chữa bài theo nhận xét của cô.

HS làm bài gửi cô nhận xét.	HS chữa bài theo nhận xét của cô.

Biện pháp 2: Dạy học trực tuyến trên Google meet qua link
Nội dung biện pháp
Để buổi học được thực hiện tốt, GV cần phải giao nhiệm vụ trước cho học sinh (ít nhất một ngày). Nhiệm vụ có thể là nghiên cứu sách giáo khoa (mục, bài cụ thể), xem trước video bài giảng,...
Khi dạy cần thực hiện các bước:
+ Bước 1: Mở file tài liệu của buổi học để sẵn sàng chia sẻ màn hình
+ Bước 2: Mở nhóm zalo/messenger để chia sẻ đường link của buổi học (hoặc cài đặt lịch học sẵn cho lớp học thì học sinh có thể chủ động vào dễ dàng, nhanh hơn)
+ Bước 3: Chia sẻ đường link của buổi học và buổi học bắt đầu.
Lưu ý 1: Để kết hợp với giảng bài bằng bảng hoặc trên giấy, GV cần dùng thêm điện thoại với cách sau: Dùng điện thoại đăng nhập vào buổi học như một học sinh và sử dụng camera điện thoại để quay bảng khi giảng (cách này cần tắt loa một trong 2 thiết bị để tránh bị hú, gây âm thanh khó chịu).
Lưu ý 2: Khi dạy ngoài việc dạy theo kiểu truyền thống là truyền tải kiến thức một chiều GV có thể kết hợp dạy học qua Powerpoint (có hình nền bắt mắt, có trò chơi khởi động gây hứng thú và đặc biệt là GV hãy sử dụng thêm ứng dụng Classkick để cho học sinh thực hành làm bài tập ngay trong tiết học để tăng sự tương tác giữa học sinh và giáo viên).
- Việc dạy học qua Meet giúp GV vừa dạy, vừa trình chiếu bài giảng lại vừa có thể nhìn thấy học sinh của mình để dễ dàng quản lý các em.
Biện pháp 3: Xây dựng bài giảng điện tử (powerpoint) kết hợp với việc giao bài tập online trên phần mềm Classkick
Nội dung biện pháp
Classkick là ứng dụng không chỉ được yêu thích bởi khả năng tạo các bài tập tương tác như trắc nghiệm, kéo thả, điền khuyết, chèn âm thanh, video vào câu hỏi mà điểm mạnh của nó chính là là quá trình tổ chức cho HS làm bài tập cũng như chấm bài, sửa bài như thế nào.
Đặc trưng của Classkick là tính chất Real-time Feedback and Grading tức là phản hồi và chấm điểm theo thời gian tương tác thực khi mỗi HS đang làm bài trên thiết bị của mình. Sau khi giao bài GV tổng quát được tiến trình làm bài của cả lớp ngay hiện tại, vừa theo dõi được mỗi học sinh đang làm bài thế nào, tới đâu có khó khăn gì không và còn có thể đến trực tiếp bài làm của học sinh để giúp đỡ. HS có thể chủ động giơ tay nhờ trợ giúp và được phản hồi, nhận xét một cách riêng tư mà không phải e ngại trước mọi người. Sự tương tác giữa GV với HS và HS với HS trong suốt quá trình học tập sẽ giúp GV có thêm nhiều thông tin hơn hỗ trợ kịp thời và tương tác với học sinh nhiều hơn là chỉ giao bài và chỉ xem kết quả nộp như các công cụ truyền thống.
Sau đây là các bước sử dụng Classkick cho GV để biên soạn bài:
Bước 1: Tạo tài khoản Classkick và xem hướng dẫn sử dụng phần mềm Classkick theo link sau:
https://www.youtube.com/watch?v=yNfhd7Y4mEM https://www.youtube.com/watch?v=tkY3Er4RC_k https://www.youtube.com/watch?v=IqsxkcpypUc 
Bước 2: Nghiên cứu nội dung bài học, làm giáo án điện tử powerpoint và xác định xem hoạt động nào cần tương tác với học sinh để thiết kế bài tập trên phần mềm Classkick. Ngoài các bài tập trong sách giáo khoa, GV có thể giao thêm những bài toán học vui, nâng cao để học sinh có thể rèn luyện thêm.
Bước 3: Thiết kế bài tập trên phần mềm Classkick, tạo link để làm bài tập cho học sinh. Ở bước này khác với một số phần mềm khác chỉ tạo được bài tập trắc nghiệm hoặc trả lời ngắn thì phần mềm Classkick cho phép GV có thể soạn các bài
tập tự luận với nhiều hình thức khác nhau như nối, điền vào chỗ trống, kéo thả, trình bày lời giải đầy đủ của một bài toán có lời văn, Rèn được rất nhiều kĩ năng và thao tác cho học sinh khi sử dụng máy tính.
Bước 4: Gửi link cho học sinh trước tiết học để các con đăng nhập trước khi vào tiết học cho đỡ mất thời gian. Đến phần cần làm bài tập thì yêu cầu các con vào làm bài.
Bước 5: GV có thể chấm chữa bài cho nhiều học sinh cùng một lúc. Thưởng sao cho các bạn làm bài tốt. Cho học sinh nhận xét bài làm của một số bạn làm sai và chữa bài cho học sinh để học sinh có thể rút kinh nghiệm cho bản thân.
VD: Ở tiết toán 4 “Phân số bằng nhau” tôi đã soạn và thiết kế bài giảng theo các hoạt động như sau:
Gửi link Classkick và yêu cầu học sinh thực hiện bài học offline.
https://app.classkick.com/#/login/UBPV89
(Lưu ý: Học sinh chỉ cần click vào link và điền tên của mình là có thể làm bài)
Hoạt động 1: Đưa ra hai bài toán cho học sinh làm rồi chữa bài. Sau đó cho học sinh rút ra nội dung bài học.
Hoạt động 2: Sau khi học sinh rút ra được nội dung kiến thức cần nhớ, tiếp theo là làm bài tập 1 để luyện tập lại kiến thức vừa tìm được.
Giao diện máy của GV khi HS làm bài	Giao diện GV tương tác khi HS đang làm bài

Hoạt động 3: Chấm và chữa bài cho học sinh ngay trong khi các con đang làm bài trong ứng dụng, thưởng sao, sticker cho các bạn làm bài tốt. Khi học sinh vào làm bài GV có thể nhìn thấy hết các bài làm của các con trên màn hình, dễ dàng chấm chữa bài.
Hoạt động 4: Luyện tập bằng trò chơi trên quizizz
Gửi link quizizz và yêu cầu học sinh: “Các con hãy vào link trong phần chat và cùng làm với cô nhé!”
https://quizizz.com/join/quiz/6209c5337fb7fb001d7f2399/start
Học sinh tham gia trò chơi học tập qua quizizz
Ở hoạt động này, học sinh tham gia rất sôi nổi, cạnh tranh nhau để dành được vị trí cao nhất. Các con vừa được ôn luyện lại kiến thức vừa được giải trí. Hiệu quả của tiết học sẽ rất cao.
Hoạt động 5: Củng cố bài tập và giao bài tập về nhà bằng một link bài tập.
https://quizizz.com/join/quiz/620b060734184e001e11df7a/start
Giao diện khi học sinh ấn vào link
Kết quả áp dụng các biện pháp
Nhìn chung, học trực tuyến trong thời đại dịch này là điều cấp thiết và là giải pháp tối ưu cho ngành giáo dục. Mặc dù còn nhiều hạn chế, nhưng không thể phủ nhận những lợi ích như sự an toàn, tiết kiệm thời gian và chi phí, có thể học mọi lúc, mọi nơi, rèn luyện kỹ năng tập trung, dành cho trẻ.
Tóm lại, để có một môi trường học tập tốt giúp trẻ phát triển toàn diện, dù là lớp học truyền thống hay trực tuyến đều đòi hỏi rất nhiều sự cố gắng, ý thức và sự đồng hành của giáo viên, học sinh và cả bậc phụ huynh. Ngoài ra, việc lựa chọn khóa học phù hợp, chất lượng cao cũng là yếu tố quan trọng để tạo nên niềm đam mê, hứng thú cho trẻ trong việc học trực tuyến trong giai đoạn bình thường mới.
Có hứng thú trong học tập, tích cực tương tác các bài tập được giao.
Khắc sâu được kiến thức ngay trong tiết học hay ôn tập lại kiến thức sau các buổi học.
Việc học online còn giúp tiết kiệm được thời gian cho cả giáo viên học sinh. Đặc biệt, các phụ huynh không mất thời gian di chuyển, đưa đón con và không cần phải lo lắng quá nhiều về việc không thể quản lý con cái.
Hơn nữa, trong tình hình dịch bệnh như hiện nay thì học trực tuyến là một biện pháp có thể nói là duy nhất để tránh tình trạng dịch bệnh lây lan có thể ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe của học sinh tiểu học (lứa tuổi hiện nay vẫn chưa được tiêm vacxin phòng bệnh).
PHẦN C. MINH CHỨNG VỀ HIỆU QUẢ CỦA BIỆN PHÁP
Các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn làm cơ sở cho việc lựa chọn biện pháp trên là: Thực hiện kế hoạch số 29/KH-GDĐT ngày 13/09/2021 của Phòng Giáo dục và
Đào tạo (GD&ĐT) Tân Yên về thực hiện nhiệm vụ năm học 2021 - 2022; Công văn số 318/GD&ĐT về việc hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ năm học 2021 - 2022 đối với giáo dục Tiểu học;
Kế hoạch số /KH-THĐH ngày 20/09/2021 của Trường Tiểu học Đại Hóa xây dựng kế hoạch giáo dục nhà trường năm học 2021 - 2022;
Thực hiện kế hoạch số 34/KH-GDĐT ngày 29/09/2021 của Phòng Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) Tân Yên về nhiệm vụ ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số và thống kê giáo dục năm học 2021 - 2022;
Thực hiện Công văn số 1493/SGDĐT-VP ngày 13/11/