Báo cáo Sáng kiến Một số biện pháp Ứng dụng Công nghệ thông tin trong công tác chuyên môn góp phần thực hiện tốt nhiệm vụ chuyển đổi số tại trường Mầm Non

BÁO CÁO TÓM TẮT
Phạm vi ảnh hưởng, hiệu quả áp dụng của sáng kiến
Tên sáng kiến: Một số biện pháp ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) trong công tác chuyên môn góp phần thực hiện tốt nhiệm vụ chuyển đổi số tại trường mầm non Trúc Xanh.
Cơ sở đề xuất
Sự cần thiết hình thành giải pháp
Hiện nay, cùng với sự phát triển của công nghệ, chuyển đổi số đã trở thành xu thế tất yếu, khách quan đang diễn ra rất mạnh mẽ, sâu rộng trong mọi lĩnh vực. Nhà nước ta rất coi trọng và xem chuyển đổi số là một trong những nhiệm vụ trọng tâm trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Trong bài phát biểu bế mạc Hội nghị lần thứ sáu Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã khẳng định: Chuyển đổi số là phương thức mới có tính đột phá để rút ngắn quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hóa...
Đối với ngành giáo dục, chuyển đổi số cần phải được áp dụng rộng rãi nhằm đem lại hiệu quả to lớn và lâu dài. Chính vì vậy, Thủ tướng Chính phủ đã kí Quyết định số 131/QĐ-TTg ngày 25/01/2022 ban hành Đề án “Tăng cường ứng dụng CNTT và chuyển đổi số trong giáo dục và đào tạo giai đoạn 2022 - 2025, định hướng đến năm 2030”. Theo đó, các cấp cũng đã xây dựng kế hoạch và đưa ra các nhiệm vụ trọng tâm cho ngành học, nhiệm vụ cụ thể cho từng cấp học.
Việc ứng dụng CNTT vào công tác chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục các cháu đã được thực hiện từ lâu trong các trường mầm non nhưng khi nghe đến cụm từ “Chuyển đổi số” rất nhiều giáo viên, nhân viên và phụ huynh còn băn khoăn: Thế nào là chuyển đổi số? Chuyển đổi số trong trường mầm non là phải làm những việc gì? Làm thế nào để thực hiện tốt nhiệm vụ chuyển đổi số? Xuất phát từ những điều đó, tôi chọn đề tài “Một số biện pháp ứng dụng CNTT vào
công tác chuyên môn góp phần thực hiện tốt nhiệm vụ chuyển đổi số tại trường mầm non Trúc Xanh”.
Mục tiêu cần đạt được của giải pháp
Đề xuất một số biện pháp ứng dụng CNTT vào công tác chuyên môn góp phần thực hiện tốt nhiệm vụ chuyển đổi số tại trường mầm non.
Các căn cứ đề xuất giải pháp
Căn cứ pháp lý
Quyết định số 131/QĐ-TTg ngày 25/01/2022 của Thủ tướng Chính phủ ban hành Đề án “Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong giáo dục và đào tạo giai đoạn 2022 - 2025, định hướng đến năm 2030”;
Kế hoạch số 99/KH-PGDĐT ngày 30/9/2022 của Phòng GDĐT về việc tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong giáo dục và đào tạo giai đoạn 2022 - 2025, định hướng đến năm 2030, đối với các cơ sở giáo dục Mầm non, phổ thông trên địa bàn huyện Châu Đức;
Công văn số 821/PGDĐT-CNTT ngày 10/10/2022 về việc hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ ứng dụng CNTT, chuyển đổi số và thống kê giáo dục năm học 2022 – 2023.
Chuyển đổi số là quá trình thay đổi tổng thể và toàn diện của cá nhân, tổ chức về cách sống, cách làm việc và phương thức sản xuất dựa trên các công nghệ số.
Chuyển đổi số trong Giáo dục và Đào tạo tập trung vào hai nội dung chính: Chuyển đổi số trong quản lý và chuyển đổi số trong dạy, học, kiểm tra, đánh giá.
Chuyển đổi số trong quản lý là số hóa thông tin quản lý, tạo ra những hệ thống cơ sở dữ liệu lớn liên thông, triển khai các dịch vụ công trực tuyến, ứng dụng các công nghệ 4.0 (AI, blockchain, phân tích dữ liệu, ..) để quản lý, điều
hành, dự báo, hỗ trợ các cấp lãnh đạo, quản lý ra quyết định trong lãnh đạo, điều hành.
Chuyển đổi số trong dạy, học và kiểm tra, đánh giá là số hóa học liệu (sách giáo khoa điện tử, bài giảng điện tử, kho bài giảng e-learning, ngân hàng câu hỏi trắc nghiệm), thư viện số, phòng thí nghiệm ảo, triển khai hệ thống đào tạo trực tuyến; chuyển đổi toàn bộ cách thức, phương pháp giảng dạy, kỹ thuật quản lý lớp học, tương tác với người học sang không gian số, khai thác công nghệ thông tin để tổ chức giảng dạy thành công.
2.3.3. Kinh nghiệm thực tiễn
Ban giám hiệu nhà trường cần phải có sự đầu tư về cơ sở hạ tầng CNTT: kết nối internet, máy mócđể việc ứng dụng CNTT và chuyển đổi số được thuận lợi. Đồng thời cũng phải định hướng cho giáo viên trong việc ứng dụng CNTT phù hợp với cấp học.
Giáo viên phải linh hoạt sáng tạo, chịu khó học hỏi, tập thể phải đoàn kết thống nhất thì việc thực hiện nhiệm vụ ứng dụng CNTT và chuyển đổi số trong công tác chuyên môn mới đạt hiệu quả trong tình hình mới.
Việc nâng cao nhận thức của giáo viên về tầm quan trọng và ích lợi của ứng dụng CNTT và chuyển đổi số trong nhà trường đóng vai trò quan trọng giúp công tác chuyển đổi số trong nhà trường đạt hiệu quả cao.
TÓM TẮT NỘI DUNG GIẢI PHÁP
Đối tượng, phạm vi áp dụng
Các biện pháp đã được áp dụng vào công tác chuyên môn của trường mầm non Trúc Xanh, Phó hiệu trưởng và giáo viên, nhân viên cùng thực hiện.
Nội dung giải pháp
Nâng cao nhận thức của giáo viên, nhân viên nhà trường và cha mẹ học sinh về tầm quan trọng của việc chuyển đổi số trong giáo dục
Tôi tham mưu với hiệu trưởng trong việc xây dựng Kế hoạch ứng dụng CNTT và chuyển đổi số trong quản lý và dạy học giai đoạn 2022 – 2025 với những nhiệm vụ cụ thể, phù hợp với tình hình nhà trường và triển khai đến tập thể cùng nắm bắt. Đa số giáo viên, nhân viên đều biết đến cụm từ “chuyển đổi số” nhưng lại không biết là phải làm những gì. Vì vậy, sau khi nhà trường triển khai cho tập thể nắm bắt các văn bản liên quan đến nhiệm vụ ứng dụng CNTT và chuyển đổi số trong ngành giáo dục, tôi chia sẻ và giải thích cho giáo viên hiểu rõ hơn những nhiệm vụ chuyển đổi số mà trường mầm non có thể làm cũng như ích lợi của những việc đó: sử dụng tài khoản dịch vụ công trực tuyến, thanh toán không dùng tiền mặt, soạn giảng, sinh hoạt chuyên môn bằng hình thức trực tuyến, duyệt kế hoạch trên file mềm, đánh giá sự phát triển của trẻ, chấm cơm, khảo sát lấy ý kiến bằng hình thức trực tuyến,... Khi giáo viên đã hiểu các nội dung, công việc chuyển đổi số thì sẽ dễ dàng tuyên truyền, phổ biến đến cha mẹ học sinh tại lớp mình.
Bản thân là một thành viên trong tổ tin học của nhà trường nên tôi luôn kịp thời triển khai, hướng dẫn giáo viên, nhân viên nhà trường thực hiện đăng kí, cách sử dụng các phần mềm, ứng dụng khi có yêu cầu của cấp trên: đăng ký tài khoản dịch vụ công trực tuyến, cài ứng dụng Vneid – định danh điện tử... Tôi lựa chọn thời gian phù hợp để tập trung giáo viên, nhân viên. Sau khi giới thiệu về công dụng, ích lợi của ứng dụng để giáo viên, nhân viên nắm bắt, tôi và các thành viên trong tổ tin học nhà trường sẽ chia nhau hướng dẫn mọi người thực hiện đăng ký trên điện thoại, hỗ trợ nếu có khó khăn
Để việc thực hiện nhiệm vụ ứng dụng CNTT và chuyển đổi số hiệu quả, tôi triển khai cho giáo viên thực hiện một số nội dung phải làm hàng ngày: soạn giảng, ứng dụng CNTT vào tổ chức các hoạt động học, vui chơi, hoạt động chiều, hoạt động lễ hội... Việc thực hiện thường xuyên sẽ giúp giáo viên thành thạo cũng như nhận thấy được sự thuận tiện, hiệu quả của việc ứng dụng CNTT.
Đồng thời, tôi và các thành viên trong tổ CNTT luôn luôn hỗ trợ giáo viên kịp thời nếu gặp khó khăn trong quá trình ứng dụng CNTT. Chẳng hạn những sự cố về máy móc, loa, bài giảng.tôi và các thành viên trong tổ CNTT có thể xử lý được thì không phải gọi trung tâm sửa chữa máy tính vì thời gian chờ đợi lâu.
Ngoài ra, việc kết nối internet, máy móc, thiết bị để phục vụ cho việc ứng dụng CNTT đóng vai trò quan trọng. Vì vậy tôi thường xuyên nắm bắt tình hình máy móc thiết bị trong nhà trường, kịp thời tham mưu hiệu trưởng sửa chữa, để giáo viên luôn có điều kiện ứng dụng CNTT một cách tốt nhất.
Sử dụng các ứng dụng của Google
Để góp phần thực hiện tốt nhiệm vụ chuyển đổi số của nhà trường tôi luôn tìm cách ứng dụng CNTT vào công tác chuyên môn của nhà trường. Sau khi tìm hiểu, nghiên cứu về các ứng dụng có thể sử dụng hiệu quả vào công tác thì tôi triển khai, hướng dẫn giáo viên cùng thực hiện. Sau đây là một số cách mà tôi đã ứng dụng tại trường:
* Google Meet
Đặc thù công việc của giáo viên mầm non là phải luôn bao quát và theo dõi các cháu suốt thời gian các cháu ở trường. Trước đây, muốn sinh hoạt chuyên môn thì phải họp vào giờ chiều khi các cháu đã về hoặc giờ trưa, lúc này một cô trông các cháu ngủ trưa và một cô họp. Điều này làm ảnh hưởng đến chất lượng cuộc họp khi cô nào cũng mong muốn về để lo cơm nước cho gia đình, hoặc một cô họp và triển khai lại cho cô ở lớp thì nhiều nội dung sẽ không nắm bắt được hết. Các cuộc họp trực tuyến có thể linh hoạt về thời gian tổ chức cũng như người họp có thể tham gia họp ở bất cứ đâu. Do đó, tôi tổ chức họp sinh hoạt chuyên môn vào giờ trưa bằng hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến. Mỗi lớp sẽ có 1 cô tham gia họp trực tiếp tại phòng họp, cô còn lại ở lớp vừa có thể trông coi cháu vừa tham gia cuộc họp qua Google meet. Lịch
và link họp được công khai ở mục “Trực tuyến” của Cổng thông tin điện tử nhà trường (Hình 1).
Đối với các Tổ chuyên môn, tôi cũng chỉ đạo các cô linh hoạt thực hiện sinh hoạt chuyên môn bằng hình thức này để vừa đảm bảo an toàn cho các cháu mà vẫn đảm bảo chất lượng cuộc họp. (Hình 2)
* Trang tính:
Ứng dụng này là một dạng file excel (bảng tính). Mỗi một tài khoản gmail đều có ứng dụng này và có thể tải được trên điện thoại thông minh. Người sử dụng có thể chỉnh sửa nội dung của bảng tính và nội dung được lưu tự động ngay, không sợ bị mất khi có sự cố mạng, do đó nó rất thuận tiện cho giáo viên thực hiện các công việc: chấm cơm, đánh giá trẻ hàng ngày ngay trên điện thoại mà không cần phải mở đến máy vi tính.
Ví dụ: Giáo viên tạo một bảng tính “Đánh giá sự phát triển của trẻ theo chủ đề” trên tài khoản gmail cá nhân. Hàng ngày, khi theo dõi trẻ qua các hoạt động, giáo viên có thể mở trang tính này trên điện thoại và điền kết quả vào đó. Cuối chủ đề, giáo viên chỉ cần chỉnh sửa, định dạng lại văn bản rồi in. Việc in ấn sẽ được thực hiện trực tiếp trên ứng dụng hoặc có thể tải file xuống, lưu vào máy. Với cách làm này thì dù thiết bị (máy tính, điện thoại) bị hư thì dữ liệu cũng không bị mất. Giáo viên có thể mở ra ở bất cứ thiết bị nào và tải xuống được. (Phụ lục 1)
Tôi sử dụng ứng dụng này mỗi khi cần tổng hợp dữ liệu báo cáo về cấp trên. Ví dụ: Tháng 12/2022, khi cấp trên có yêu cầu cập nhật dữ liệu Cán bộ viên chức để đồng bộ về hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia. Toàn trường có 31 viên chức, mỗi người phải điền thông tin vào 16 sheet. Để có thể rút ngắn thời gian tổng hợp, tôi tạo bảng tính mẫu và gửi đường liên kết qua nhóm zalo cho giáo viên thực hiện điền thông tin. Sau khi giáo viên thực hiện xong, tôi khóa
để không ai thay đổi được nội dung nữa và tiến hành chỉnh sửa lại định dạng các ô thông cho đúng với yêu cầu.
Đối với file Tổng hợp đánh giá trẻ cuối chủ đề có nhiều sheet. Để tránh tình trạng do vô tình mà lớp này có thể nhập nhầm sheet của lớp kia, tôi thực hiện Đặt quyền để chỉ giáo viên lớp đó mới được chỉnh sửa sheet của lớp mình. (Phụ lục 2)
Google biểu mẫu:
Google biểu mẫu là ứng dụng phù hợp để nhà trường sử dụng trong việc lấy ý kiến của phụ huynh học sinh mà không cần phải thực hiện phát phiếu hoặc gặp gỡ trực tiếp, tiết kiệm thời gian, dễ dàng tổng hợp kết quả. Từ năm học 2021 – 2022, khi tình hình dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp mà ngành phải thường xuyên thực hiện các khảo sát, lấy ý kiến giáo viên, cha mẹ học sinh thì bản thân tôi đã sử dụng ứng dụng này và tôi thấy khá hiệu quả. Sau khi tạo biểu mẫu và gửi link khảo sát đến giáo viên, giáo viên sẽ gửi link này vào zalo của nhóm lớp mình và thông báo cho phụ huynh thực hiện. Đối với những phụ huynh không có điện thoại thông minh hoặc máy tính thì có thể báo ý kiến để giáo viên thực hiện giúp. Khi kết thúc thời gian khảo sát, tôi chỉ cần mở kết quả khảo sát trên Trang tính, đặt các công thức tính toán là ra kết quả. (Phụ lục 3)
Google drive:
Ứng dụng này giúp lưu trữ tài liệu trên tài khoản mail của mỗi người vì vậy người dùng thuận tiện khi cần sử dụng một tài liệu nào đó thì có thể tải xuống trên bất kì thiết bị nào có sử dụng Google. Thông thường, khi gửi các tài liệu có dung lượng lớn thì gmail tự động lưu những file này vào Google drive, tạo bảng tính trên ứng dụng trang tính, biểu mẫu thì những file này cũng được tự động lưu vào google drive. Nếu muốn lưu các dữ liệu từ máy tính thì chúng ta phải tải lên (Phụ lục 4). Vì dung lượng miễn phí của Google Drive cho mỗi tài khoản là 15 GB nên tôi ưu tiên lưu những tài liệu quan trọng ở đây.
Duyệt, góp ý kế hoạch giảng dạy theo chủ đề cho các lớp bằng file mềm kết hợp Google meet.
Từ năm học 2021 – 2022, tôi đã thực hiện duyệt kế hoạch chủ đề (gồm mục tiêu, mạng nội dung, kế hoạch giảng dạy, mạng hoạt động và kế hoạch tuần) cho giáo viên bằng file mềm gửi qua mail, những chỗ chưa đúng tôi bôi chữ màu đỏ, sau đó gửi lại cho giáo viên sửa chữa, in ra rồi nộp để kí duyệt. Để đảm bảo giáo viên có chỉnh sửa theo góp ý, tôi cũng gửi các file góp ý đó cho khối trưởng để đối chiếu khi duyệt. Những lỗi nhiều giáo viên mắc phải, hoặc giáo viên chưa hiểu thì tôi tổ chức một buổi họp trên Google meet, trình chiếu file giáo án của các cô gửi. Những chỗ các cô bị mắc lỗi, tôi lần lượt mời các cô phát hiện chỗ chưa đúng, đưa ra ý kiến sửa đổi. Nhờ đó, các giáo viên có sự tư duy, sẽ không mắc phải khi soạn kế hoạch ở chủ đề sau.(Hình 3)
Ngoài Trang tính được đề cập bên trên, Google còn có ứng dụng Tài liệu là một dạng file word cách sử dụng tương tự như Trang tính. Từ năm học này, tôi hướng dẫn giáo viên sử dụng ứng dụng này để chia sẻ kế hoạch chủ đề cho tôi xem, góp ý nội dung chỉnh sửa trực tuyến mà không cần tải về máy (rút ngắn được giai đoạn tải về - chỉnh sửa – tải lên). Khi giáo viên thực hiện chỉnh sửa, tôi có thể xem mà giáo viên không cần gửi lại lần nữa. (Hình 4)
Khuyến khích giáo viên học hỏi, sáng tạo trong việc thiết kế bài giảng trên phần mềm Spark và sử dụng màn hình cảm ứng vào trong các hoạt động của trẻ.
Trường tôi được trang cấp bộ thiết bị thông minh với 09 bộ máy tính có màn hình cảm ứng và Bàn cảm ứng tương tác. Khi trẻ được sử dụng các thiết bị này thì rất thích thú, trẻ được tiếp thu tốt hơn. Hiểu được ích lợi của các thiết bị này đối với trẻ nên tôi khuyến khích giáo viên thường xuyên sử dụng vào trong các hoạt động chăm sóc, giáo dục trẻ: hoạt động làm quen với toán, tạo hình, làm quen chữ cái, hoạt động vui chơi Giáo viên thiết kế các bài giảng
bằng phần mềm Spark hoặc trên powerpoint thì trẻ đều có thể tương tác được khi sử dụng màn hình cảm ứng (Hình 5a, b). Để củng cố kỹ năng thiết kế bài giảng trên phần mềm Spark, tôi tổ chức cho giáo viên thiết kế một bài giảng và thuyết minh về ý tưởng cũng như cách làm của mình để cho đồng nghiệp cùng học tập. Sau đó, những bài giảng này tôi lưu thành kho bài giảng chung của nhà trường để các giáo viên có thể cùng sử dụng. Đồng thời, việc ứng dụng CNTT vào các hoạt động giảng dạy, cũng là một tiêu chí để đánh giá năng lực của giáo viên vào cuối năm học.
Ngoài ra, tôi còn khuyến khích giáo viên tiếp tục sử dụng các phần mềm cắt ghép, chỉnh sửa video như: Capcut, Viva Video... để tạo ra những video hướng dẫn gửi cho phụ huynh chăm sóc, giáo dục trẻ tại nhà; quay video các hoạt động có ứng dụng CNTT của cháu tại trường và gửi vào nhóm Zalo của lớp để tuyên truyền đến phụ huynh hiệu quả của việc ứng dụng CNT