Báo cáo Sáng kiến Ứng dụng công nghệ thông tin trong tiết học âm nhạc giúp học sinh phát triển năng lực

CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
PHIẾU ĐĂNG KÝ SÁNG KIẾN
Họ và tên người đăng ký: TẾP SI PHÁTH
Chức vụ: Giáo viên
Đơn vị công tác: Trường Phổ Thông Dân Tộc Nội Trú THCS Tri Tôn
Nhiệm vụ được giao trong đơn vị: Dạy âm nhạc
Tên đề tài sáng kiến: Ứng dụng công nghệ thông tin trong tiết học âm nhạc giúp học sinh phát triển năng lực.
Lĩnh vực đề tài sáng kiến: Giải pháp tác nghiệp.
Tóm tắt nội dung sáng kiến:
Phương pháp tổ chức giảng dạy các tiết học âm nhạc có Ứng dụng công nghệ thông tin đạt hiệu quả, tạo được sự hứng thú trong học tập, giúp học sinh phát triển năng lực của bản thân thông qua tiết học môn âm nhạc.
Thời gian, địa điểm, công việc áp dụng sáng kiến:
Từ năm 2018 đến nay.
Tại trường Phổ Thông Dân Tộc Nội Trú THCS Tri Tôn.
Thời gian đầu gặp khó khăn nhưng đến nay thực hiện rất tốt và trở thành phương pháp
thành công trong giảng dạy âm nhạc.
Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến:
Có thể áp dụng đối với tất cả các trường THCS. Tùy theo điều kiện từng nơi áp dụng ở
từng mức độ.
Đơn vị áp dụng sáng kiến: Trường Phổ Thông Dân Tộc Nội Trú THCS Tri Tôn
Kết quả đạt được:
Về chất lượng đạt 100% học sinh xếp loại đạt (Đ)
Học sinh yêu thích môn học.
Góp phần nâng cao phong trào văn nghệ trong nhà trường.
Hỗ trợ tích cực cho hoạt động ngoài giờ lên lớp và các hoạt động ngoại khóa.
Tri Tôn, ngày 11 tháng 02 năm 2022
Tác giả
Tếp Si Pháth
MỤC LỤC
---˜&™---
Nội dung
Trang
Phiếu đăng ký sáng kiến
1
Mục lục
2
Báo cáo kết quả thực hiện sáng kiến
3
I. Sơ lược lý lịch tác giả
3
II. Sơ lược đặc điểm tình hình của đơn vị
3
III. Mục đích yêu cầu của sáng kiến
4
1. Thực trạng ban đầu trước khi áp dụng sáng kiến
4-5
2. Sự cần thiết phải áp dụng sáng kiến
5
3. Nội dung sáng kiến
5-6
3.1. Tiến trình thực hiện
6
3.2. Thời gian thực hiện
6
3.3. Các biện pháp tổ chức tiến hành
6-15
IV. Hiệu quả đạt được
16-17
V. Mức độ ảnh hưởng
18
VI. Kết luận
18-19

PHÒNG GDĐT TRI TÔN
TRƯỜNG PT DTNT THCS TRI TÔN
CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
Tri Tôn, ngày 11 tháng 02 năm 2022
BÁO CÁO
Kết quả thực hiện sáng kiến, cải tiến, giải pháp kỹ thuật.
Sơ lược lý lịch tác giả:
Họ và tên: Tếp Si Pháth	Nam, nữ: nam
Ngày tháng năm sinh: 05/06/1982
Nơi thường trú: Khóm 3, Thị Trấn Tri Tôn, Huyện Tri Tôn, Tỉnh An Giang
Đơn vị công tác: Trường Phổ Thông Dân Tộc Nội Trú THCS Tri Tôn
Chức vụ hiện nay: Giáo viên
Trình độ chuyên môn: ĐHSP âm nhạc
Lĩnh vực công tác: chuyên môn
Sơ lược đặc điểm tình hình của đơn vị:
Thuận lợi
Được sự quan tâm và tạo điều kiện thuận lợi của ngành, Ban giám hiệu về cơ sở vật chất và tài liệu giảng dạy bộ môn (sách tham khảo, tivi, máy chiếu, phòng bộ môn.)
Giáo viên giảng dạy nhiệt tình, luôn tìm tòi, sáng tạo trong đổi mới phương pháp.
Đa số học sinh yêu thích môn học, tích cực hợp tác trong việc thực hiện các nhiệm vụ học tập.
Khó khăn
Do hoạt động đặc thù của bộ môn thường gây ra ồn ào.
Đa số phụ huynh chưa chú trọng và đầu tư cho việc phát triển năng khiếu của học sinh.
Một số rất ít học sinh chưa phát huy được vai trò chủ động sáng tạo, tích cực trong học tập. Nhất là trong việc tham gia hoạt động thực tiễn, làm việc nhóm chỉ cho có lệ.
Tên sáng kiến: Ứng dụng công nghệ thông tin trong tiết học âm nhạc giúp học sinh phát triển năng lực
Lĩnh vực: Giải pháp tác nghiệp
Mục đích yêu cầu của đề tài, sáng kiến:
Thực trạng ban đầu trước khi áp dụng sáng kiến
Trong xã hội phát triển ngày nay, giáo dục là quốc sách hàng đầu của Đảng và Nhà nước ta. Xã hội đang phát triển trong bối cảnh nền công nghiệp 4.0 vì thế “Giáo dục 4.0” được xem là mô hình giáo dục phát triển phù hợp với xu thế hiện nay, mô hình giáo dục này có sự liên kết chặt chẽ giữa nhà trường – giáo viên – học sinh, có thể giảng dạy, học tập mọi lúc, mọi nơi. Người học chủ động hơn, có thể quyết định phương thức học tập theo nhu cầu của bản thân. Việc Ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy cũng đóng góp một phần không nhỏ trong việc nâng cao khả năng tiếp thu và chất lượng học của học sinh, giúp giáo viên linh hoạt hơn, rút ngắn khoảng cách giữa giáo viên với học sinh, giải đáp các thắc mắc của học sinh bất cứ nơi nào có sự hiện diện của công nghệ, ngoài ra còn được giao lưu trao đổi với các đồng nghiệp trên phạm vi cả nước.
Tiện ích hơn nữa là giúp giáo viên biên soạn bài giảng nhanh gọn, tư liệu tìm nhanh chóng. Riêng đối với bộ môn Âm nhạc thì khi Ứng dụng công nghệ thông tin giúp giáo viên chuẩn bị bài giảng phong phú về phần nghe, nhìn, truyền đạt các tư liệu, kiến thức Âm nhạc phong phú và đa dạng hơn như: Các tư liệu hình ảnh bài nhạc, đoạn nhạc mẫu, các bài Âm nhạc thường thức liên quan đến dân ca các vùng miền hay các loại nhạc cụ dân tộc đồng thời tiết kiệm chi phí khi phải trang bị quá nhiều đồ dùng dạy học.
Thời gian đầu khi giảng dạy Ứng dụng công nghệ thông tin trong tiết học Âm nhạc giúp học sinh phát triển năng lực. Tôi gặp khá nhiều khó khăn bởi kiến thức về công nghệ thông tin của bản thân còn hạn chế, phương pháp chuẩn bị còn rườm rà, các bài dạy trên lớp còn dài dòng, chưa xoáy sâu vào trọng tâm khiến học sinh khó tiếp thu và khó nắm được kiến thức trọng tâm, chưa phát huy được sự tích cực trong giờ học. Việc xây dựng và thiết kế một bài giảng có Ứng dụng công nghệ thông tin đòi hỏi người giáo viên phải đầu tư nhiều hơn về thời gian và các điều kiện phục vụ tiết dạy, trước giờ dạy phải chuẩn bị lâu hơn, tìm tư liệu nhiều hơn để tiến trình tiết học diễn ra theo dự kiến về mặt thời gian, nội dung kiến thức. Giờ học còn bị chi phối và phụ thuộc vào các điều kiện như: Phòng học, nguồn điện, các đồ dùng dạy học cần thiết khác
Vì vậy, nhằm phát huy kỷ năng Ứng dụng công nghệ thông tin trong việc giảng dạy môn Âm nhạc. Đặc biệt là trong phân môn Âm nhạc thường thức như: Giới thiệu nhạc sĩ nổi tiếng của thế giới; Nghe nhạc; Giới thiệu nhạc cụ dân tộc; Giới thiệu nhạc cụ nước ngoài; Tập đọc nhạc... người giáo viên có thể thiết kế bài giảng với các phần mềm hỗ trợ trên máy tính như:
PowerPoint (Phần mềm thiết kế các dạng trình chiếu), Encore 4.53; 5.0 (Phần mềm chép và soạn nhạc), Internet (Mạng toàn cầu khai thác tất cả các thông tin cần có)...
Qua việc giảng dạy môn Âm nhạc nhiều năm, thực tế đã chứng minh là chất lượng các tiết học Âm nhạc có Ứng dụng công nghệ thông tin đều đem lại hiệu quả rất cao. Sự hứng thú trong học tập của học sinh thể hiện rất rõ nét, người giáo viên có nhiều cơ hội để nâng cao và mở rộng lượng kiến thức cần cung cấp cho học sinh...Các dẫn chứng, minh họa chính xác và hiệu quả hơn trong tiết học. Bên cạnh việc dạy và học môn Âm nhạc thì phần quan trọng hơn đó là học sinh cũng đã một phần nào được giáo dục về thẩm mỹ, thái độ cảm thụ và thưởng thức âm nhạc.
Sự cần thiết phải áp dụng sáng kiến
Dạy học Âm nhạc ở trường trung học cơ sở là dùng phương tiện Âm nhạc để giáo dục, tác động vào thế giới tinh thần của học sinh, tạo nên sự cân bằng, hài hòa trong cuộc sống, góp phần nâng cao năng lực cảm thụ của các em, cung cấp cho các em có những hiểu biết nhất định về một loại hình nghệ thuật rất gần gũi, quen thuộc và gắn bó với đời sống xã hội, trang bị cho các em một số kiến thức, kĩ năng về âm nhạc để các em có thể tham gia vào các hoạt động Âm nhạc trong và ngoài nhà trường bằng nhiều hình thức khác nhau.
Để thực hiện tốt những nội dung này, đòi hỏi giáo viên phải không ngừng tìm hiểu và chọn lọc những nội dung mới mẻ có tính nhân văn cao trên các nguồn thông tin từ internet nhằm chuyển kiến thức đến học sinh một cách sinh động nhất, dễ hiểu nhất, tạo mối liên hệ chặt chẽ giữa thầy và trò trong thời đại 4.0. Qua đó, vạch ra được phương pháp học tối ưu nhất. Nâng cao chất lượng dạy và học của bộ môn Âm nhạc, làm động lực thúc đẩy phong trào thi đua học tập ở học sinh. Tạo điều kiện thuận lợi cho những học sinh có năng khiếu, có niềm đam mê, có sáng tạo trong học tập bộ môn. Lựa chọn được đội tuyển học sinh có năng khiếu để tham gia tốt các hội thi do ngành giáo dục tổ chức như: Hôi thi “Ca-múa-nhạc” và giúp các em có định hướng tốt trong học tập, phát huy năng lực tính tích cực của học sinh góp phần thu hút học sinh yêu thích môn học, đóng góp vào chất lượng bộ môn của nhà trường.
Chính vì vậy, tôi đã thực hiện việc Ứng dụng công nghệ thông tin trong tiết học âm nhạc giúp học sinh phát triển năng lực, nhằm để nâng cao khả năng tiếp thu bài học của học sinh nhanh chóng và dễ dàng hơn.
Nội dung sáng kiến
Tiến trình thực hiện:
Để thực hiện việc soạn giảng có Ứng dụng công nghệ thông tin đòi hỏi người giáo viên phải đầu tư trang bị kiến thức, thu thập tư liệu tranh ảnh, hướng dẫn học sinh theo định hướng phát triển năng lực. Giáo viên cần cụ thể hóa từng mục tiêu đạt được thông qua từng tiết học như:
Giới thiệu lôi cuốn thông qua các tư liệu đã chuẩn bị.
Giúp học sinh hiểu được bài nhanh chóng.
Cho học sinh thực hành các bài hát, bài tập đọc nhạc và cảm thụ âm nhạc (Âm nhạc thường thức) theo phương pháp mới nhằm phát triển năng lực học sinh.
Thực hành bài hát, bài tập đọc nhạc theo hình thức trải nghiệm Học vui - Vui học. Giúp học sinh có sự tương tác trong hoạt động tập thể.
Truyền cảm hứng của bài giảng có ứng dụng công nghệ thông tin theo nhiều hình thức để ứng dụng vào thực tiễn sinh hoạt văn nghệ tập thể tại lớp, trường.
Thời gian thực hiện: Áp dụng từ năm 2018 đến nay.
Biện pháp tổ chức:
Tùy theo từng bài hát, bài tập đọc nhạc và các bài có trong âm nhạc thường thức mà giáo viên soạn giảng sao cho phù hợp, phong phú về nội dung và kiến thức, đảm bảo chuẩn kiến thức, kĩ năng. Ngoài ra, giáo viên cần phải khai thác tối đa những tư liệu từ nguồn internet. Vậy giáo viên cần chuẩn bị cho các tiết dạy âm nhạc có Ứng dụng công nghệ thông tin như sau:
Ứng dụng công nghệ thông tin trong phân môn Học hát
Thông thường trong một tiết học hát, người giáo viên thường sử dụng tranh ảnh để minh họa cho nội dung giảng dạy, phần nhạc và lời của bài hát được giáo viên ghi lên bảng, cách làm này làm mất thời gian cho giáo viên ở khâu chuẩn bị.
Thực tế với cách giới thiệu bài vẫn là tranh ảnh minh họa nhưng chất lượng những bức ảnh rất cao có thể là ảnh động thì tác dụng của nó đã vượt trội so với cách làm cũ.
Thông qua các hiệu ứng trình chiếu của phần mềm Powerpoint, các bức ảnh này có thể chuyển động theo ý đồ của giáo viên. Riêng phần giai điệu của bài hát được lồng ghép trực tiếp có thể phát đồng thời trong quá trình người giáo viên giới thiệu bài. Với phần dạy hát, giáo viên có thể đưa toàn bộ phần nhạc và lời bài hát hoặc đưa riêng phần lời ca để hướng dẫn học sinh các cách gõ đệm hoặc vận động cơ thể đáp ứng theo chương trình Giáo dục phổ thông (GDPT) mới 2018 (Phát triển năng lực ứng dụng và sáng tạo âm nhạc, thể hiện âm nhạc, cảm thụ và hiểu biết âm nhạc).
Thảo luận các động gõ đệm và vận động cơ thể với mục đích (Phát triển năng lực thể hiện âm nhạc của học sinh).
(Thảo luận nhóm thống nhất động tác gõ đệm và vận động cơ thể)
Thảo luận nhóm chia câu hát với mục đích (Phát triển năng lực hiểu biết âm nhạc của học sinh).
(Học sinh thảo luận nhóm chia câu hát)
Vận động theo nhạc với mục đích (Phát triển năng lực ứng dụng và sáng tạo âm nhạc của học sinh)
(Học sinh tập vận động cho bài hát)
Với phần rèn luyện các kỹ năng như gõ đệm, vận động cơ thể. Tùy thuộc vào nội dung từng bài hát cụ thể mà người giáo viên có thể lồng ghép các Video clip vào cho học sinh xem và tự tìm các động tác vận động cơ thể phù hợp với bài hát một cách hoàn toàn chủ động và sáng tạo.
Chẳng hạn như tiết học hát trong chương trình Âm nhạc 6
Học hát bài: Tiếng chuông và ngọn cờ
Nhạc và lời: Phạm Tuyên
Phần giới thiệu về tác giả: Chúng ta dễ dàng có những bức ảnh của Nhạc sĩ theo từng độ tuổi của ông, chiếu to hết màn hình mà không cần phải in màu nhiều ảnh cùng lúc, giúp bỏ bớt khá nhiều thao tác và tiết kiệm thời gian. Cung cấp và phát triển cho học sinh năng lực hiểu biết Âm nhạc, hiểu biết đôi nét về nhạc sĩ Phạm Tuyên.
Phần tìm hiểu và phân tích bài hát cũng vậy, học sinh được xem toàn bộ bài hát thông qua phần mềm soạn nhạc Encor 4.53 giáo viên ghi sẵn các bài nhạc, cho nghe file nhạc đã được liên kết, học sinh sẻ tập trung hơn khi vừa nhìn bài nhạc trên màn hình vừa nghe bài hát.
Tiến trình dạy hát: Giáo viên thực hiện cho học sinh hát theo nhạc hát mẫu trên slide mà giáo viên trình chiếu, để kích thích khả năng tự nghe, tự học của các em, phát huy tối đa năng lực cảm thụ âm nhạc ở học sinh, học sinh hứng thú học hơn khi tự bản thân hát đúng nhịp, đúng cao độ và biết thể hiện bài hát kết hợp vận động theo nhạc thông qua hình thức biểu diễn tập thể. Nếu học sinh hát chưa đúng, giáo viên hướng dẫn sửa sai, các em tự tin vào năng lực của mình, học hát hăng say, sôi nổi hơn, Tiết học trở nên sinh động hơn so với tiết học không có Ứng dụng công nghệ thông tin.
Cụ thể như sau:
Bước 1: Cho học sinh nghe nhạc mẫu (năng lực cảm thụ âm nhạc).
Bước 2: Nhận xét và phân tích bài hát (năng lực hiểu biết âm nhạc).
Bước 3:Luyện thanh (khởi động giọng)
Bước 4: Dạy hát từng câu, từng đoạn và cả bài thông qua phần mềm Encore (năng lực thể hiện cảm âm nhạc).
Bước 5: Trình bày hoàn chỉnh bày hát trên nền nhạc karaoke (năng lực ứng dụng và sáng tạo âm nhạc).
Liên hệ giáo dục: Điều này khá quan trọng, giúp các em khắc sâu hơn về mặt kiến thức và thông qua bài học, các em nêu lên được nhận thức của bản thân, trách nhiệm và ứng dụng những điều học được vào cuộc sống thực tế.
Cuối cùng, giáo viên kết thúc hoạt động dạy hát bằng việc chia nhóm học sinh trình bày theo phong cách riêng trên nền nhạc bằng bộ gõ cơ thể. Học sinh gõ bất cứ chỗ nào trên cơ thể bản thân (Body Percussion), các em sẽ rất hứng thú thực hiện, làm cho các em khắc sâu kiến thức và yêu thích bài hát mà các em vừa học, Đây cũng là phương pháp mới thực hiện theo chương trình giáo dục phổ thông mới 2018.
Đối với các tiết học hát, hầu như nội dung và đề tài khá phong phú, giúp giáo viên có nhiều thuận lợi trong việc soạn giảng có Ứng dụng công nghệ thông tin nhằm phát triển năng lực của học sinh thông qua nội dung bài học.
Ứng dụng công nghệ thông tin trong phân môn tập đọc nhạc
Trong tất cả các phân môn học thì phân môn tập đọc nhạc là phần khó nhất, đòi hỏi giáo viên phải giúp học sinh rèn luyện nhiều kỹ năng để năng lực của học sinh ngày càng vượt trội hơn khi gặp vấn đề khó về đọc tên nốt nhạc, các em sẽ không còn cảm thấy sợ hãi hay chán học.
Giảng dạy phân môn tập đọc nhạc đòi hỏi giáo viên phải lần lượt rèn cho học sinh các kỹ năng cần thiết như: Luyện tập cao độ, luyện tập tiết tấu, tập đọc giai điệu và ghép lời ca. Nếu chỉ đơn thuần treo bảng phụ bài tập đọc nhạc lên bảng rồi với một thiết bị đàn organ giáo viên thực hiện giảng dạy các kỹ năng trên thì học sinh sẽ khó tiếp thu bài, thậm chí dẫn đến tình trạng học sinh học vẹt (Nghe bạn đọc rồi đọc theo hoặc sẽ đọc theo những dòng chữ ghi sẵn tên nốt nhạc