Đề cương SKKN Một số biện pháp ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học trực tuyến đạt hiệu quả

ĐỀ CƯƠNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Đề tài: “Một số biện pháp ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học trực tuyến đạt hiệu quả”
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ
Lý do chọn đề tài
Công nghệ thông tin góp phần to lớn vào công cuộc đổi mới giáo dục: Công nghệ thông tin giúp con người tiếp cận thông tin đa chiều, rút ngắn khoảng cách, thu hẹp mọi không gian, tiết kiệm tối ưu về thời gian. Đây là xu hướng phát triển tất yếu của nền giáo dục hiện đại, đặc biệt phù hợp với giai đoạn hiện nay khi đại dịch Covid – 19 đang diễn biến phức tạp trên toàn thế giới.
Trong bối cảnh đại dịch, khi trường đóng cửa dạy học tập trung, việc học của trẻ vẫn cần phải được duy trì thì dạy học trực tuyến là giải pháp hiệu quả nhất. Sự gián đoạn học tập sẽ khiến học sinh bị thiếu hụt các năng lực ở hiện tại lẫn tương lai. Thời gian bù đắp lại kiến thức do gián đoạn sẽ gấp nhiều lần so vì học sinh có khuynh hướng quên đi kiến thức đã học. Vì vậy, giáo viên nỗ lực thích nghi và thành thạo sử dụng các phần mềm Công nghệ thông tin hỗ trợ dạy học trực tuyến để đạt hiệu quả cao trong giáo dục.
Mục đích nghiên cứu
Dạy học trực tuyến là giải pháp hỗ trợ hoặc thay thế dạy học trực tiếp bài học hoặc chủ đề nào đó. Vậy việc ứng dụng các phần mềm CNTT để đảm bảo các mục đich sau:
Học sinh:
Tham dự giờ học trực tuyến do giáo viên tổ chức; thực hiện các hoạt động học tập và kiểm tra, đánh giá theo yêu cầu của giáo viên; khai thác nội dung học tập từ học liệu dạy học trực tuyến; đạt câu hỏi và trả lời câu hỏi đối với giáo viên và học sinh khác.
Giáo viên:
Tổ chức giờ học trực tuyến để giảng bài và hướng dẫn học sinh học tập; giao nhiệm vụ học tập và kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh; theo dõi và hỗ trợ học sinh khai thác nội dung học tập từ học liệu dạy học trực tuyến; khuyến khích học sinh tham gia học tập củng cố kiến thức qua các trò chơi hứng thú; trình bày những nội dung kiến thức cần truyền tải trực tiếp trên bảng để học sinh quan sát một cách trực quan giống như dạy học trực tiếp.
Ngoài việc được tập huấn các ứng dụng công nghệ thông tin do phòng, sở tổ chức thì bản thân tôi luôn học hỏi , tìm tòi từ nguồn internet để tìm ra các phần mềm hữu ích áp dụng hiệu quả trong quá trình dạy học trực tuyến. Là một giáo viên trẻ, tôi đã tìm hiểu, nghiên cứu và tìm ra một số biện pháp ứng dụng công
nghệ thông tin vào dạy học trực tuyến mang lại hiệu quả cao. Đó là lí do tôi chọn đề tài này.
Đối tượng, phạm vi nghiên cứu
Với biện pháp nêu trên, tôi thấy được áp dụng với tất cả học sinh tiểu học nói riêng và học sinh các cấp nói chung trong quá trình dạy học trực tuyến do dịch bệnh hay thiên tai.
-Tổ chức dạy học và các hoạt động giáo dục trực tuyến của chương trình giáo dục phổ thông, chưởng trình giáo dục thường xuyên.
- Trường học, lớp học có đầy đủ thiết bị thông minh kết nối internet để tham gia học trực tuyến.
PHẦN II: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
CƠ SỞ KHOA HỌC
Cơ sở lý luận
Để đảm bảo mục tiêu, yêu cầu về việc tổ chức dạy học trực tuyến trong cơ sở giáo dục phổ thông và cơ sở giáo dục thường xuyên của Bộ giáo dục và đào tạo ban hành văn bản chỉ đạo theo thông tư 09/2021/TT- BGDĐT thì giáo viên là người tổ chức dạy học trực tuyến cần trang bị cho bản thân những kỹ năng sử dụng phối hợp các phần mềm CNTT phù hợp, linh hoạt.
Cơ sở thực tiễn
Việc nghiên cứu và áp dụng các phần mềm Công nghệ thông tin trong dạy học trực tuyến ”sẽ giải đáp những thắc mắc, băn khoăn, lo lắng của giáo viên, học sinh và phụ huynh về vấn đề học trực tuyến sao cho đạt hiệu quả giống như dạy học trực tiếp.
THỰC TRẠNG
Hiện nay qua theo dõi quan sát tôi thấy việc dạy và học trực tuyến của giáo viên và học sinh còn nhiều hạn chế cụ thể như sau:
Thuận lợi:
Đối với giáo viên:
Được sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của Sở GD&ĐT Nghệ An, Phòng GD&ĐT thành phố Vinh bằng hệ thống văn bản hướng dẫn cách tổ chức dạy học trực tuyến ngay từ rất sớm.
Đa số giáo viên thành phố trình độ ứng dụng CNTT vào dạy học tương đối tốt; GV có thể tự thiết kế giáo án để dạy trình chiếu cho học sinh.
Phần lớn giáo viên có ý thức tự học, tự rèn, sẵn sàng tiếp cận cái mới để nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ sư phạm.
Đa số giáo viên có đủ các thiết bị hiện đại hỗ trợ quá trình dạy học.
Đối với học sinh:
Học sinh thành phố đa số các em nhanh nhẹn, tiếp cận với các thiết bị thông minh tương đối sớm vì thế các em có thể sử dụng thành thạo máy tính, điện thoại di động.
Đa số gia đình học sinh có đủ các thiết bị điện tử phục vụ nhu cầu học tập của các em.
Bố mẹ hợp tác và hỗ trợ đắc lực vào việc học trực tuyến của con em, góp phần nâng cao hiệu quả dạy học.
Đối với nhà trường:
BGH quan tâm, chỉ đạo sát sao các hoạt động chuyên môn của nhà trường: xây dựng kế hoạch hàng tháng, hàng tuần cụ thể, chi tiết.
Có phương pháp bồi dưỡng đội ngũ giáo viên hiệu quả bằng cách tổ chức các chuyên đề mới, phù hợp với dạy học trực tuyến cho giáo viên cả trường hoặc từng nhóm nhỏ giáo viên.
Phát huy tối đa ưu điểm của sinh hoạt chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học; khuyến khích GV hỗ trợ nhau trong từng tổ, nhóm.
Khó khăn:
Đối với giáo viên:
Những giáo viên đã có thâm niên trong nghề, kiến thức và kỹ năng giảng dạy tốt, có bản lĩnh đứng lớp thì trình độ ứng dụng CNTT còn hạn chế.
Những giáo viên trẻ khả năng ứng dụng công nghệ thông tin tốt thì thiếu kinh nghiệm và bản lĩnh đứng lớp cũng như kỹ năng truyền thụ kiến thức cho học sinh, chất lượng giờ dạy trực tuyến không cao.
Một bộ phận nhỏ giáo viên chưa có ý thức tự học, chỉ bằng lòng với những gì mình có, chưa thật sự nỗ lực để góp phần nâng cao chất lượng dạy học trực tuyến.
Đối với học sinh:
Một số ít học sinh hoàn cảnh gia đình khó khăn, bố mẹ làm ăn xa, dịch bệnh không về được gửi con cho ông bà, thiếu đi sự hỗ trợ của bố mẹ.
Đa số học sinh hiếu động, trong các giờ học thiếu tập trung vào bài học
Chất lượng đường truyền kém, học sinh vào ra phòng học liên tục, thời gian mỗi buổi học thường kéo dài làm cho các em mệt mỏi. Mặt khác, đã hơn ba tháng học trực tuyến nhiều học sinh có tâm lý chán nản và sao nhãng việc học.
NỘI DUNG GIẢI PHÁP:
Qua thời gian nghiên cứu và thử nghiệm để giảng dạy cho học sinh lớp 5G trường Tiểu học Quang Trung, thành phố Vinh. Chất lượng học sinh lớp tôi có nhiều thay đổi theo chiều hướng tích cực, bởi tôi đã vận dụng có hiệu quả các biện pháp sau:
Biện pháp 1: Sử dụng thành thạo, linh hoạt, hiệu quả các phần mềm dạy học trực tuyến: phần mềm Zoom, Google Meet, Microsoft Teams...
Đối với phần mềm Zoom có ưu điểm là: cả giáo viên và học sinh dễ sử dụng vì không cần tài khoản Gmail.
Ngoài những chức năng cơ bản của phòng zoom thì tôi vận dụng kỹ thuật tạo các phòng học nhỏ trong Zoom để tổ chức dạy học theo nhóm. Gv trao quyền cho hs chia sẻ màn hình để chia sẻ với nhóm hoặc lớp về những gì nhóm đã chuẩn bị hay cá nhân tìm hiểu được, cách này vừa tạo cho học sinh hứng thú học tập vừa rèn kỹ năng điều hành, kỹ năng giao tiếp.
Tuy phần mềm Zoom có những tính năng như vậy nhưng nó có những mặt hạn chế đó là do người sử dụng phổ biến nên dẫn đến đường truyền kém làm gián đoạn quá trình dạy và học, làm mất thời gian do học sinh bị thoát khỏi phòng.
Để hóa giải mặt hạn chế của Zoom ta có thể sử dụng phần mềm google meet hay Microsoft Teams để thay thế khi Zoom bị lỗi.
Biện pháp 2: Sử dụng các phần mềm hỗ trợ để đánh giá kết quả học tập của học sinh theo từng thời điểm, từng môn học đảm bảo tính chính xác nhưng cũng động viên khích lệ được tinh thần học tập của học sinh.
Chấm chữa bài hàng ngày: hiển thị kết quả trong qua trình học trực tuyến qua padlet.Phần mềm giúp cho giáo viên và học sinh chia sẻ cách trình bày bài làm và nhận xét bài làm của cá nhân hay nhóm. Học sinh nộp các sản phẩm học tập qua kênh hình, chữ, video.
Sử dụng Azota chấm chữa bài làm tự luận của học sinh có lời phê. Qua phần mềm này giáo viên sẽ nắm được sĩ số học sinh hoàn thành bài tập, chấm chữa bài và trả bài cho học sinh quan sát, sữa lỗi.
Zalo hỗ trợ kiểm tra đánh giá nhận xét trao đổi kết quả học tập với phụ huynh học sinh; Ngoài tiết học Gv có thể gửi nội dung học tập, tài liệu bổ sung thêm về hình ảnh, video phục vụ cho bài đã học.
Tạo các đề thi qua phần mềm Google form ( biểu mẫu), Blooket, Quizzi.
Qua phần mềm Gv ôn luyện giữa học kì hay cuối học kì để học sinh làm quen với việc thi trực tuyến giúp cho việc thi chính thức qua LMS học sinh sẽ không bỡ ngỡ.
Biện pháp 3: Sử dụng các phần mềm để thiết kế các trò chơi tạo hứng thú học tập cho học sinh như Quizzi, Blooket.
Tâm lý trẻ tiểu học rất hứng thú với trò chơi, nhất là các trò chơi trên điện thoại, máy tính lại càng hấp dẫn các em. Bởi vậy GV phải có kỹ năng thiết kế các trò chơi phù hợp với nội dung từng bài học, môn học để kích thích hứng thú học tập của học sinh và khơi dậy được niềm đam mê đối với môn học, phát triển óc sáng tạo của các em qua mỗi trò chơi ấy.
Qua phần mềm Quizzi hay Blooket giáo viên tạo bộ câu hỏi bám sát nội dung bài học có thể áp dụng vừa chơi vừa kiểm tra năng lực học sinh gây hứng thú cho học sinh. Hoặc qua bộ ngân hàng nội dung câu hỏi có sẵn giáo viên lựa chọn cho
phù hợp mạch kiến thức để tổ chức chơi trong hoạt động khởi động, vận dụng-trải nghiệm.
Biện pháp 4: sử dụng phần mềm IvCam giải đáp các nội dung cần trình bày trực tiếp.
Qua phần mềm Gv có thể giải đáp các nội dung cần viết trên giấy hoặc bảng để học sinh nắm rõ giống như hình thức dạy trực tiếp trên lớp.
Biện pháp 5: Tích hợp lồng ghép các nội dung dạy học phù hợp, thực hiện tinh giản nội dung chương trình theo công văn chỉ đạo của Bộ Giáo dục đào tạo:
GV cần nghiên cứu kỹ chương trình, phối hợp cùng tổ chuyên môn để tinh giản, lồng ghép nội dung các môn học, bài học sao cho phù hợp nhất khi tổ chức dạy học trực tuyến. Lựa chọn những nội dung cốt lõi, trọng tâm; sử dụng các phương pháp dạy học tích cực phù hợp với lứa tuổi: chơi mà học, học mà chơi.
Ví dụ: Môn Toán có những tiết học luyện tập giáo viên có thể hướng dẫn cho học sinh thực hiện về nhà và nộp bài qua phần mềm Azota.
Môn Tiếng Việt có phân môn chính tả giáo viên hướng dẫn về nhà viết bài và môn chính tả thì gv hướng dẫn cho học sinh về nhà kể chuyện và quay video gửi cô giáo qua Padlet để cả lớp được nghe.
Nhờ vậy, ý thức học tập của học sinh rất tốt. Các em không cảm thấy chán học mà luôn háo hức đến giờ để gặp bạn, gặp cô với những bài học thú vị đang đón chờ.
PHẦN III: KẾT QUẢ
Đối với học sinh:
Trong quá trình dạy học, tôi đã vận dụng những biện pháp trên một cách linh hoạt, sáng tạo để tổ chức các hoạt động dạy học cho học sinh bằng hình thức trực tuyến. Mỗi giờ dạy trôi qua nhẹ nhàng, hiệu quả. Đa số học sinh lớp tôi nắm vững kiến thức bài học.
Đối với giáo viên:
Qua tìm hiều, thực hành và vận dụng các biện pháp nêu trên, tôi thấy bản thân mình cũng trưởng thành hơn. Nhiều kỹ năng được bổ sung và rèn luyện đó là: Kỹ năng thiết kế bài giảng theo hướng phát triển phẩm chất năng lực học sinh. Trình độ ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học nâng lên đáng kể. Đặc biệt tôi có kỹ năng phán đoán và nắm bắt tâm lý học sinh tốt hơn. Từ đó có phương pháp để kích thích hứng thú học tập cũng như truyền cảm hứng cho học sinh trong mỗi giờ học. Ngoài ra, tôi có thể tự tin hỗ trợ đồng nghiệp.
PHẦN IV: KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT