Đề cương SKKN Ứng dụng Công nghệ thông tin để tổ chức trò chơi học tập trong dạy học trực tuyến môn Toán Lớp 4

pHÒNG GIAÙO DUÏC & ÑAØO TAÏO TP VINH
TRƯỜNG TIỂU HỌC HƯNG BÌNH
ĐỀ CƯƠNG
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
ĐỀ TÀI:
ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN ĐỂ TỔ CHỨC TRÒ CHƠI HỌC TẬP TRONG DẠY HỌC TRỰC
TUYẾN MÔN TOÁN LỚP 4
Tác giả: Nguyễn Thị Liên Lĩnh vực: Toán
Năm học: 2021-2022
ĐẶT VẤN ĐỀ
Lý do chọn đề tài
Theo Nghị quyết số 29- NQ/TW của BCH Trung ương Đảng là: “Chuyển mạnh quá trình giáo dục từ chủ yếu trang bị kiến thức sang phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất người học”.
Mục tiêu chương trình giáo dục phổ thông (GDPT) 2018 nhằm phát triển toàn diện con người Việt Nam; hình thành và phát triển cho học sinh 5 phẩm chất và 10 năng lực cốt lõi.
Môn Toán ở Tiểu học góp phần hình thành và phát triển năng lực toán học, cung cấp kiến thức và kĩ năng cơ bản, ban đầu về toán học cho học sinh (HS). Ở Tiểu học, mỗi lớp môn Toán có một vị trí, yêu cầu và nhiệm vụ khác nhau. Riêng lớp 4 có một vị trí quan trọng vì chương trình của nó mang tính hệ thống, khái quát và phát triển ở mức độ cao hơn nội dung môn Toán ở các lớp dưới.
Trước tình hình dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp, các trường phổ thông nói chung và trường Tiểu học nói riêng phải chuyển sang hình thức dạy học trực tuyến. Việc tổ chức dạy học trực tuyến đã gặp không ít khó khăn.
Giải pháp hữu hiệu nhất để nâng cao chất lượng dạy học trực tuyến chính là phát huy thế mạnh công nghệ 4.0 và ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) vào dạy học làm phong phú thêm kiến thức cho học sinh. Việc phối hợp các phương pháp và kĩ thuật dạy học tích cực kết hợp với ứng dụng CNTT làm cho các giờ học toán trở nên nhẹ nhàng hơn. Phương pháp trò chơi học tập tuy không phải là mới mẻ, nhưng với việc ứng dụng các công cụ trực tuyến hỗ trợ chơi trắc nghiệm online thì phương pháp này thực sự đem lại hiệu quả và hứng thú bất ngờ cho người học.
Trong số hàng chục ứng dụng CNTT khác nhau, để lựa chọn ứng dụng nào cho phù hợp với từng nội dung, mục đích của bài giảng là một việc đòi hỏi người giáo viên phải tự tìm tòi, sáng tạo và không ngừng học hỏi. Là giáo viên trực tiếp giảng dạy lớp 4, tôi nhận thấy rằng để nâng cao chất lượng dạy và học trực tuyến môn Toán cho học sinh lớp 4 một cách hiệu quả nhất thì việc sử dụng các công cụ để tổ chức các trò chơi học tập là việc làm cần thiết và cũng là vấn đề tôi rất băn khoăn, trăn trở. Đó là lí do tôi chọn đề tài: “Ứng dụng công nghệ thông tin để tổ chức trò chơi học tập trong dạy học trực tuyến môn Toán lớp 4” để nghiên cứu.
Thời gian thực hiện và đối tượng áp dụng
Thời gian thực hiện: năm học 2021 – 2022
Đối tượng áp dụng: Học sinh lớp 4
Mục đích nghiên cứu
Giúp HS nắm bắt được kiến thức môn Toán lớp 4 nhẹ nhàng, hiệu quả thông qua hoạt động trò chơi học tập.
Phát huy năng lực tự học, giao tiếp, hợp tác, xử lý thông tin, ứng dụng công nghệ thông tin của học sinh.
Rèn luyện cho học sinh tinh thần năng động, tính sáng tạo, tích cực học tập.
Nâng cao khả năng sử dụng CNTT trong dạy học cho giáo viên.
Nhiệm vụ nghiên cứu
Nghiên cứu quy trình tổ chức trò chơi trong dạy học trực tuyến.
Nghiên cứu cách thiết kế, tổ các trò chơi trực tuyến môn Toán lớp 4 trên các công cụ: Microsoft Powerpoint, Quizizz, Liveworksheets và Blooket.
NỘI DUNG
THỰC TRẠNG
Thuận lợi:
Về giáo viên:
Giáo viên tích cực, hoạt bát, thích ứng nhanh với các kế hoạch mới, một số giáo viên cập nhật công nghệ thông tin tốt.
Được sự quan tâm của BGH nhà trường, ủng hộ và theo sát các con của phụ huynh trong quá trình dạy học trực tuyến.
Về học sinh:.
Học sinh có đủ các phương tiện để tham gia học tập trực tuyến.
Kĩ năng thao tác trên các thiết bị học tập trực tuyến tốt.
Khó khăn:
Về giáo viên:
Giáo viên chưa chủ động đổi mới, tìm tòi các công cụ để hỗ trợ dạy học trực tuyến môn Toán lớp 4 đạt hiệu quả.
Nhiều giáo viên kĩ năng công nghệ thông tin, kĩ năng thiết kế trò chơi trên các công cụ trong dạy học trực tuyến môn Toán lớp 4 còn hạn chế.
Khi dạy môn Toán lớp 4 giáo viên còn nặng về truyền đạt kiến thức chưa biết vận dụng các ứng dụng công nghệ thông tin để tổ chức trò chơi hướng các em vào hoạt động học một cách hứng thú.
Giáo viên chưa biết lựa chọn đơn vị kiến thức bài học để tổ chức trò chơi hợp lý.
Về học sinh:
Các em ngồi trước máy tính, điện thoại nhiều giờ dẫn đến tình trạng mệt mỏi, không tập trung.
Trong giờ học Toán các em tiếp thu còn thụ động, chưa sáng tạo.
Môn Toán lớp 4 có nhiều đơn vị kiến thức mới nên nhiều em không hứng thú.
Một số HS còn rụt rè, chưa mạnh dạn.
Thao tác máy tính, điện thoại, ipad, một số em chưa thành thạo. Kết quả khảo sát đầu năm học của học sinh lớp tôi chủ nhiệm:
Lớp
Thời gian
Năm học
Hoàn thành tốt
Hoàn thành
Chưa hoàn thành
4G
(37HS)
Đầu năm
2021 - 2022
7 em
(18,9%)
22 em
(59,5%)
8 em
(21,6%)
MỘT SỐ BIỆN PHÁP
Biện pháp 1: Xây dựng quy trình tổ chức trò chơi học tập trong dạy học trực tuyến.
Để tổ chức hiệu quả các trò chơi học tập trực tuyến thì giáo viên cần phải chuẩn bị và tiến hành theo quy trình các hoạt động sau:
Chuẩn bị:
Bước 1. Xác định nội dung trong bài giảng có thể sử dụng tổ chức hoạt động giảng dạy bằng trò chơi học tập.
Bước 2. Xác định mục tiêu của trò chơi.
Bước 3. Xây dựng nội dung chơi, cách chơi, luật chơi.
Bước 4. Chuẩn bị các đồ dùng phục vụ cho trò chơi trực tuyến.
Tiến hành:
Bước 1. Giới thiệu trò chơi, thời gian. Bước 2. Nêu luật chơi
Bước 3. Tiến hành chơi
Bước 4. Tổng kết trò chơi, nhận xét, tuyên dương.
Biện pháp 2: Lựa chọn đơn vị bài học để thiết kế trò chơi học tập trực tuyến.
- Trong chương trình SGK Toán lớp 4, các tiết Toán có thể sử dụng trò chơi để tăng hiệu quả giờ học trực tuyến:
+ Các bài học tìm hiểu kiến thức mới:
+ Các bài luyện tập, luyện tập chung, ôn tập:
Hình ảnh và ví dụ minh họa
- Những bài học không nên sử dụng trò chơi trực tuyến:
+ Các bài học tìm hiểu kiến thức mới:
+ Các bài luyện tập, luyện tập chung, ôn tập:
Hình ảnh và ví dụ minh họa
Biện pháp 3: Sử dụng Microsoft Powerpoint để tổ chức trò chơi học tập trực tuyến môn Toán lớp 4.
Ngoài chức năng trình chiếu và thuyết trình vốn đã rất thông dụng, Powerpoint có nhiều tính năng thú vị nếu biết cách khai thác nó. Một trong những chức năng hay của Powerpoint đó là thiết kế trò chơi. Đặc điểm nổi bật của các trò chơi trên Powerpoint là với số lượng trò chơi phong phú, đa dạng, vui nhộn, hình ảnh đẹp giáo viên tha hồ lựa chọn trò chơi để phù hợp với nội dung bài học của mình. Để thiết lập trò chơi trên Powerpoint GV có thể thực hiện theo các bước:
Bước 1: Giáo viên sưu tầm các trò chơi trên powerpoint qua các nguồn: internet, violet,....
Bước 2: Biên tập lại các câu hỏi, bài tập phù hợp với nội dung, yêu cầu của bài học.
Giáo viên có thể sử dụng trò chơi trên Powerpoint trong tiết học toán lớp 4 vào các hoạt động: Khởi động; Thực hành - Luyện tập.
Tùy vào các dạng bài toán chúng ta lựa chọn trò chơi phù hợp và đạt hiệu quả cao nhất.
Hoạt động: Khởi động
Ở môn Toán lớp 4 việc tổ chức các hoạt động khởi động qua trò chơi giúp GV kiểm tra được kiến thức đã học kết nối kiến thức bài mới và tạo hứng thú cho HS trước khi vào tiết học. Trong hoạt động khởi động giáo viên có thể sử dụng các trò chơi như: Vòng quay may mắn; Bảo vệ rừng xanh; Đua thuyền; Thợ săn hạt dẻ; xây dựng nông trại
Hình ảnh và ví dụ minh họa
Hoạt động: Thực hành – Luyện tập
Đối với môn Toán lớp 4, hoạt động Thực hành – Luyện tập chủ yếu là các bài tập dạng tính toán, giải toán,  Ở hoạt động này, thay vào việc GV yêu cầu HS làm bài tập rồi chữa bài thì GV có thể tổ chức các trò chơi để hướng các em hoàn thành các bài tập một cách hứng thú.
Ở hoạt động Thực hành – Luyện tập GV có thể sử dụng các trò chơi trên Powerpoint như: Vượt chướng ngại vật; Giải cứu gia đình Hugo; Giải cứu nàng tiên cá; Đánh bay Covid19, 
Hình ảnh và ví dụ minh họa
Biện pháp 4: Tổ chức trò chơi môn Toán lớp 4 trên web 
Quizizz là phần mềm online tạo trò chơi trắc nghiệm vui nhộn, hấp dẫn, không mất phí, dễ sử dụng, thân thiện với GV và HS. Quizizz có các hiệu ứng và cách tính điểm thông minh. GV có thể cho HS chơi trực tiếp hoặc giao bài tập về nhà và có thể thống kê bài làm của học sinh. Để thiết lập trò chơi trên Quizizz chúng ta có thể thực hiện qua các bước:
Bước 1: Truy cập trang web: Quizizz.com
Bước 2: Tạo 1 tài khoản thông qua Gmail hoặc Facebook
Bước 3: Vào Create/ Quizizz
Bước 4: Đặt tên trò chơi: name this/môn học/neck
Bước 5: Tạo câu hỏi
Bước 6: Bấm vào Publish để xuất bản trò chơi
Bước 7: Tổ chức chơi (chơi theo cá nhân, đội hoặc giao bài tập về nhà) Quizizz thích hợp ở hoạt động “khởi động” hoặc hoạt động “vận dụng”.
Hình ảnh và ví dụ minh họa
Biện pháp 5: Tổ chức trò chơi môn Toán lớp 4 trên web: liveworksheets.com
Liveworksheets là một công cụ có nhiều tính năng ưu việt. Trên Liveworksheets cho phép giáo viên dễ dàng tạo các bài tập tương tác từ file word hoặc file PDF ra nhiều dạng khác nhau như: điền khuyết, trắc nghiệm, kéo thả,
Liveworksheets không bị giới hạn người tham gia. Các file bài tập có thể chứa âm thanh hoặc video nên học sinh rất thích thú.
Các bước sử dụng trên Liveworksheets:
Bước 1: Tải lên tài liệu của mình ở dạng doc, PDF,
Bước 2: Chuyển đổi file tài liệu thành hình ảnh.
Bước 3: Truy cập trang web: liveworksheet.com/ Tạo tài khoản
Bước 4: Vẽ các ô trên worksheet.
Bước 5: Nhập những câu trả lời đúng.
Bước 6: Sử dụng và chia sẻ bài tập
GV có thể sử dụng Liveworksheets trong hoạt động Thực hành – Luyện tập.
Hình ảnh và ví dụ minh họa
Biện pháp 6: Tổ chức trò chơi môn Toán lớp 4 trên web 
Nhắc tới các web tạo trò chơi học tập, chắc chắn không thể bỏ qua Blooket. Blooket là một ứng dụng tạo trò chơi học tập hữu ích với cả giáo viên và học sinh. Với thiết kế đa dạng chế độ chơi và hình ảnh đẹp mắt nên rất thu hút học sinh. Nó giúp giáo viên dễ dàng tạo một bộ câu hỏi và game kiểm tra kiến thức độc đáo.
Để sử dụng Blooket giáo viên cần thực hiện các bước:
Bước 1: Truy cập https://www.blooket.com/ và click Sign Up.
Bước 2: Chọn Sign Up đăng ký tài khoản Blooket qua email hoặc tài khoản Google / Chọn tài khoản (Teacher/Student).
Bước 3: GV click vào Create a set để tự tạo bộ câu hỏi hoặc khám phá những câu hỏi có sẵn bằng cách click vào Discover Sets.
Bước 4: chọn Create để tự tạo các bài tập trắc nghiệm/ chọn Discover sử dụng nguồn tài nguyên có sẵn.
Bước 5: Chia sẻ link hoặc cho HS mã code để tham gia trò chơi Giáo viên có thể sử dụng công cụ Blooket vào hoạt động “vận dụng”.
Hình ảnh và ví dụ minh họa
Biện pháp 7: Một số hình thức động viên khen thưởng học sinh trong tổ chức trò chơi học tập trực tuyến môn Toán lớp 4.
Để việc học tập đạt hiệu quả, GV cần chú trọng đến những việc học sinh làm được.Với đặc điểm tâm sinh lí lứa tuổi tiểu học, HS rất dễ hứng thú khi được khen ngợi, được thầy cô và các bạn công nhận sự cố gắng của mình. Sau mỗi trò chơi, tiết học GV cần có các hình thức khen thưởng để kịp thời khích lệ, động viên HS.
Các hình thức khen thưởng:
Tặng sao, stickers, (sau mỗi bài học)
Thư khen, (sau các lần kiểm tra định kì)
Hình ảnh và ví dụ minh họa
IV. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC
PHẦN III.	KẾT LUẬN
Ý nghĩa của đề tài.
Bài học kinh nghiệm.
Kiến nghị đề xuất.