Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp ứng dụng CNTT để nâng cao chất lượng giáo dục khi trẻ nghỉ dịch ở nhà

PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ.
Tên đề tài: “Một số biện pháp ứng dụng CNTT để nâng cao chất lượng giáo dục khi trẻ nghỉ dịch ở nhà”.
1. Lý do chọn đề tài.
- Ngày nay với sự phát triển của khoa học công nghệ nói chung và của ngành công nghệ thông tin nói riêng với những tính năng ưu việt, sự tiện dụng và ứng dụng rộng rãi, công nghệ thông tin đã là một phần không thể thiếu được của nhiều ngành trong công cuộc xây dựng và phát triển đất nước.
- Sự phát triển và bùng nổ của CNTT đang có tác động tích đến mọi mặt của đời sống xã hội trong đó có giáo dục. Chính vì thế việc đẩy mạnh ứng dụng CNTT trong giáo dục nói chung và ở cấp học Mầm Non nói riêng là hết sức cần thiết. Ứng dụng CNTT vào giảng dạy sẽ tạo ra sự tương tác cao giữa cô và trẻ, kích thích khả năng quan sát và phát triển tư duy cho trẻ. Đồng thời giúp giáo viên tiết kiệm được nhiều thời gian chuẩn bị đồ dùng dạy học phát huy được nhiều ý tưởng sáng tạo trong giảng dạy.
- Công nghệ thông tin phát triển đã mở ra những hướng đi mới cho ngành giáo
dục trong việc đổi mới phương pháp và hình thức dạy học.
- Năm học 2021-2022, do ảnh hưởng của dịch COVID-19, Hà Nội và một số tỉnh, thành phố đã khai giảng trực tuyến hoặc trên truyền hình vào đúng ngày 5/9, để đảm bảo các quy định về giãn cách xã hội theo chỉ thị 16 của Chính phủ. Trong năm học này, hơn 20 triệu học sinh, sinh viên và gần 2 triệu nhà giáo các cấp học chưa thể tiếp tục dạy và học theo phương thức dạy học trực tiếp. Nhiều cơ sở giáo dục và đào tạo phải đóng cửa kéo dài hoặc chuyển sang dạy học trực tuyến trong điều kiện thiếu sự chuẩn bị và bị động về năng lực đội ngũ giáo viên, cán bộ quản lý và cơ sở vật chất, hạ tầng kỹ thuật. Tình trạng này bị gián đoạn và kéo dài qua bốn đợt bùng phát dịch COVID-19 đã ảnh hưởng không nhỏ đến việc bảo đảm chương trình, phương pháp, kế hoạch tổ chức dạy và học, hoạt động của trường, lớp và đến sự phát triển của trẻ em, học sinh, sinh viên cả nước.
- Trong đó, dạy học trực tuyến là phương pháp giảng dạy khá hiệu quả mà giáo viên và học sinh, sinh viên cần áp dụng một cách có định hướng để truyền tải kiến thức đến học sinh, sinh viên một cách linh hoạt, giúp cho người học theo được bài giảng đạt được mục tiêu của bài học và môn học... Dạy học trực tuyến đã, đang và sẽ trở thành xu hướng được tăng cường, củng cố và dần trở thành một xu thế tất yếu, nhiệm vụ chính trong triển khai năm học để thích ứng với tình hình mới.
- Là một giáo viên đang giảng dạy ở trường mầm non tôi nhận thấy được việc giáo viên biết ứng dụng công nghệ thông tin để nâng cao trình độ chuyên môn và kiến thức tin học cho bản thân có tác dụng to lớn trong giáo dục để tổ chức các hoạt động nhằm giúp trẻ phát triển toàn diện như: trí tuệ, đạo đức, thẩm mỹ, tình cảm kĩ năng xã hội... Mặt khác, ứng dụng công nghệ thông tin sẽ nâng cao chất lượng học tập của trẻ, trẻ được học qua ti vi, máy tính một cách tích cực, đáp ứng yêu cầu nâng cao chất lượng dạy và học phù hợp với chương trình giáo dục mầm non hiện nay. 
 - Nhưng trên thực tế việc ứng dụng CNTT ở trường tôi công tác nói riêng và các trường mầm non nói chung còn nhiều hạn chế, việc sử dụng CNTT hỗ trợ công tác giảng dạy còn nhiều vấn đề bất cập: GV đã ứng dụng CNTT nhưng kĩ năng thiết kế giáo án, bài giảng điện tử, thiết kế các trò chơi vui học còn hạn chế. Chưa cập nhật kịp thời các phần mềm hỗ trợ soạn giảng.
 - Lạm dụng công nghệ, sử dụng công nghệ chưa thích hợp, không gắn với đặc thù của trẻ mầm non, dẫn đến phá vỡ các nguyên tắc dạy học tích cực. Giáo viên còn thụ động trong công tác tự bồi dưỡng, các bài giảng còn mang tính hình thức dập khuân chưa có tính sáng tạo, phương pháp tổ chức cho trẻ hoạt động còn cứng nhắc chưa linh hoạt, giáo viên ngần ngại tiếp nhận và sử dụng thiết bị hiện đại, hạn chế về ngoại ngữ cũng là một trở ngại cho giáo viên tiếp cận với CNTT...cho nên việc ứng dụng CNTT trong giáo dục mầm non hiệu quả chưa cao. Từ những thực tế trên tôi quyết định chọn đề tài “Một số biện pháp ứng dụng CNTT để nâng cao chất lượng giáo dục khi trẻ nghỉ dịch ở nhà”. Tôi hy vọng rằng với tâm huyết của mình sẽ góp phần nhỏ bé nâng cao được chất lượng ứng dụng công nghệ thông tin cho giáo viên trong hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ.
2. Mục đích nghiên cứu.
- Trên cơ sở tìm hiểu lý luận, thực tiễn đề tài nhằm đánh giá thực trạng, tìm ra các giải pháp ứng dụng CNTT đẻ nâng cao chất lượng giáo dục cho giáo viên mầm non. Trong quá trình nghiên cứu đề tài giúp tôi hiểu rõ hơn về ứng dụng CNTT vào tổ chức các hoạt động giáo dục, tích luỹ thêm kiến thức cho bản thân đồng thời chia sẻ kinh nghiệm của mình cho đồng nghiệp. Cũng như giúp trẻ tiếp cận với công nghệ thông tin một cách tích cực.
3. Nhiệm vụ nghiên cứu.
- Tìm hiểu cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn về việc ứng dụng CNTT trong tổ chức các hoạt động giáo dục. Tìm hiểu những khó khăn của giáo viên khi ứng dụng công nghệ thông tin vào tổ chức các hoạt động giáo dục.
- Đưa ra một số kinh nghiệm khi ứng dụng CNTT trong các hoạt động giáo dục trẻ. 
- Đề xuất một số biện pháp nâng cao hiệu quả việc ứng dụng CNTT và đẩy mạnh ứng dụng CNTT trong giáo.
4. Đối tượng nghiên cứu.
- Các phần mềm ứng dụng CNTT vào chương trình giáo dục mầm non.
- Thực hiện trên giáo viên trường mầm non Sơn Đà.
5. Phương pháp nghiên cứu.
- Trong quá trình nghiên cứu đề tài tôi đã lựa chọn, sử dụng nhiều phương pháp:
- Phương pháp nghiên cứu lý luận
+ Đọc và sử dụng các tài liệu, sách báo, tạp chí giáo dục mầm non, mạng xã hội có liên quan đến đề tài.
-Phương pháp quan sát.
+ Quan sát, xem video các hoạt động của cô để nhận biết về khả năng ứng dụng công nghệ thông tin của giáo viên.
- Phương pháp đàm thoại:
+ Đàm thoại với giáo viên để tìm hiểu về công nghệ thông tin và việc ứng dụng công nghệ thông tin trong giáo dục mầm non.
- Phương pháp kiểm tra:
+ Kiểm tra khả năng tiếp thu bài của trẻ qua các video tương tác của phụ huynh trên zalo nhóm lớp.
- Phương pháp tổng kết, đúc kết kinh nghiệm thông qua hoạt động của bản thân và đồng nghiệp.
6. Phạm vi và thời gian thực hiện
* Phạm vi thực hiện
- Đề tài của tôi được nghiên cứu và áp dụng tại lớp 4TB2 trường mầm non Sơn Đà
* Thời gian thực hiện
- Đề tài được thực hiện từ tháng 9 năm 2021 đến hết tháng 4 năm 2022
PHẦN II: NHỮNG BIỆN PHÁP ĐỔI MỚI ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
Cơ sở lí luận
- Đất nước ta đang trong thời kì đổi mới cùng với sự phát triển của khoa học, công nghệ, việc ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) trong giảng dạy và học tập đã được ngành Giáo dục và Đào tạo ứng dụng rộng rãi tại hầu hết các cơ sở giáo dục trong thời gian qua. Việc ứng dụng CNTT đã giúp ngành Giáo dục nâng cao hiệu quả quản lý và đổi mới chất lượng dạy và học.
- Ứng dụng công nghệ thông tin trong giáo dục sẽ góp phần hiện đại hóa giáo dục và đào tạo, có ý nghĩa rất lớn trong việc đổi mới nội dung, phương pháp, hình thức giảng dạy. Và công nghệ thông tin phát triển kéo theo sự phát triển của các loại phần mềm hữu ích cho người giáo viên như powpoint, Camtasia, ispinkcác phần mềm này rất tiện ích và trở thành công cụ đắc lực hỗ trợ cho giáo viên thiết kế bài giảng điện tử và giảng dạy trên máy tính, máy chiếu cũng như trên các thiết bị hỗ trợ khác như ti vi, đầu videovừa tiết kiệm được thời gian cho người giáo viên, vừa tiết kiệm được chi phí cho nhà trường mà vẫn nâng cao được tính sinh động, hiệu quả của giờ dạy. Đặc biệt giai đoạn lứa tuổi mầm non trẻ phát triển mạnh mẽ về thể chất, trí tuệ tinh thần, trẻ ham hiểu biết thích tìm tòi mọi thứ xung quanh. Dưới sự hướng dẫn của cô giáo trẻ sẽ lĩnh hội kiến thức được chính xác, đầy đủ hơn. Chính vì vậy mà hình thức tổ chức các hoạt động cho trẻ ngày càng phong phú, hấp dẫn thu hút trẻ, trẻ dễ nhớ lâu quên, nhẹ nhàng lĩnh hội kiến thức.
 2. Cơ sở thực tiễn
- Dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, sự vào cuộc quyết liệt, trách nhiệm, hiệu quả của cả hệ thống chính trị, ngành Giáo dục và đào tạo ở nước ta đã có nhiều đổi mới, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, tổ chức dạy học trực tuyến góp phần phát triển năng lực sử dụng công nghệ thông tin và truyền thông trong dạy học, thúc đẩy chuyển đổi số trong giáo dục và đào tạo; mở rộng cơ hội tiếp cận giáo dục cho học sinh, tạo điều kiện để trẻ em, học sinh, sinh viên được học ở mọi nơi, mọi lúc và bảo đảm công tác phòng, chống dịch, thích ứng với tình hình của dịch COVID-19; đồng thời thực hiện tốt phương châm “tạm dừng đến trường, không dừng việc học” đáp ứng mục tiêu chương trình, kế hoạch công tác của năm học.
- Đối với giáo dục mầm non, cấp học tiền đề, chuẩn bị tâm thế cho trẻ bước vào lớp 1, ngành Giáo dục đã thực hiện nhiều các giải pháp, kịch bản ứng phó; xây dựng kế hoạch lựa chọn nội dung giáo dục cần thiết đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục mầm non theo quan điểm lấy trẻ em làm trung tâm; linh hoạt trong công tác quản lý, chỉ đạo hướng dẫn giáo viên chủ động điều chỉnh kế hoạch giáo dục phù hợp với khả năng của trẻ em trong mỗi lớp, phù hợp với tình hình dịch bệnh kéo dài và phức tạp. Nhờ đó, đảm bảo thực hiện theo mục tiêu của chương trình giáo dục mầm non và định hướng việc chuẩn bị cho trẻ em sẵn sàng vào lớp 1.
- Phòng giáo dục chỉ đạo các trường xây dựng kế hoạch quay video hướng dẫn hỗ trợ cha mẹ nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục khi trẻ ở nhà. Linh hoạt, sáng tạo trong việc tổ chức, giáo viên xây dựng các công cụ hỗ trợ, kho tài liệu, học liệu trực tuyến dùng chung, học liệu để thực hiện kịch bản thực hiện chương trình giáo dục mầm non trong bối cảnh dịch COVID-19. Các cơ sở giáo dục mầm non tăng cường công tác phối hợp với gia đình, phụ huynh trong việc nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục trẻ. Nhiều đơn vị đã làm tốt công tác phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường và gia đình (cha mẹ/người chăm sóc trẻ em) để thực hiện một số nội dung, hoạt động nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục trẻ em tại nhà trong thời gian trẻ chưa đến trường để phòng, chống dịch COVID-19.
3. Thực trạng
a. Thuận lợi
- Sự phát triển và bùng nổ của CNTT đang có tác động tích đến mọi mặt của đời sống xã hội trong đó có giáo dục. Ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy tạo ra sự tương tác cao giữa cô và trẻ, kích thích khả năng quan sát và phát triển tư duy cho trẻ. Đồng thời giúp giáo viên tiết kiệm được nhiều thời gian chuẩn bị đồ dùng dạy học phát huy được nhiều ý tưởng sáng tạo trong giảng dạy.
-Trường MN Sơn Đà trong những năm học vừa qua đã thực hiện ứng dụng CNTT trong tất cả các hoạt động nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ. Nhà trường đã đầu tư kết nối mạng Internet trong toàn trường.
- Ban giám hiệu nhà trường tạo điều kiện để đội ngũ giáo viên được phát huy khả năng sáng tạo. Tăng cường bồi dưỡng trình độ tin học như: tham gia các lớp bồi dưỡng CNTT do Phòng, Sở tổ chức.
- Các đồng chí giáo viên luôn có niềm đam mê với CNTT. Thường xuyên ứng dụng CNTT vào giảng dạy. 
b. Khó khăn
- Trong thời gian đầu, việc triển khai hình thức dạy học trực tuyến, quay video còn có sự lúng túng. Cán bộ quản lý, giáo viên chưa được tập huấn hình thức dạy học mới.
- Do dịch COVID-19 kéo dài, trẻ em phải nghỉ ở nhà trong thời gian dài, ảnh hưởng đến nền nếp, thói quen thực hiện chế độ sinh hoạt theo yêu cầu phát triển của độ tuổi. Việc chuyển đổi phương pháp giáo dục mầm non thích ứng với diễn biễn của từng thời điểm dịch còn hạn chế. Các nhà trường thiếu điều kiện về cơ sở vật chất, thiết bị, thiếu nguồn tài liệu, học liệu số để phục vụ công tác phối hợp giữa nhà trường với cha mẹ trong việc nuôi dưỡng chăm sóc giáo dục trẻ.
- Đội ngũ giáo viên mặc dù đã được bồi dưỡng về nghiệp vụ nhưng còn hạn chế trong việc tiếp cận công nghệ để thực hiện chương trình giáo dục: Giáo viên chưa mạnh dạn, ngại khó, không chịu học hỏi nâng cao trình độ tin học, một số giáo viên còn chưa tự thiết kế và sử dụng bài giảng điện tử của mình mà copy của người khác. Khi thiết kế bài giảng điện tử chưa có sự chuẩn bị trước kịch bản, tư liệu, lúng túng trong việc sắp xếp các nội dung trình chiếu, phông chữ, màu, cỡ chữ, hiệu ứng. Lạm dụng công nghệ thông tin thay cho viết bảng hoặc sử dụng quá nhiều kênh hình, kênh chữ. Chưa biết cách sử dụng đa dạng các phần mềm soạn giảng, đầu tư thiết kế các hoạt động tương tác (các trò chơi, hoạt động kéo thả, nối ...).
- Điều kiện kinh tế của nhiều phụ huynh còn khó khăn, nhận thức của phụ huynh còn hạn chế nên việc đầu tư các thiết bị điện tử, máy tính cho trẻ học tại nhà còn ít. Hơn nữa phụ huynh đều làm ruộng nên việc tiếp xúc với CNTT còn bỡ ngỡ, lạ lẫm. việc hướng dẫn con học tại nhà và quay video tương tác với cô giáo còn chưa thực hiện được. 
c. Số liệu điều tra đầu năm
- Trong bối cảnh dịch COVID-19 vẫn tiếp tục diễn biến hết sức phức tạp, khó lường, để triển khai nhiệm vụ năm học mới theo tinh thần chỉ đạo của Trung ương Đảng, Chính phủ, ngành Giáo dục và Đào tạo cần đẩy mạnh triển khai các nhiệm vụ, giải pháp tổ chức dạy học an toàn, bảo đảm chương trình và mục tiêu chất lượng giáo dục, tập trung đổi mới mạnh mẽ phương pháp tổ chức dạy học, đa dạng hóa các hình thức tổ chức dạy học để khắc phục, ứng phó với tác động của dịch COVID-19.
- Từ đầu năm học, tôi đã tiến hành quay video các hoạt động giáo dục và khảo sát về sự hứng thú của trẻ khi tương tác với cô trên nhóm lớp.
KẾT QUẢ KHẢO SÁT ĐẦU NĂM
	 Tổng số trẻ được khảo sát: 20 trẻ = 100% trẻ
 STT
Các tiêu chí đánh giá
Thường xuyên
Thỉnh thoảng
Chưa tham gia
Tỷ lệ
%
Tỷ lệ
%
Tỷ lệ
 %

 1
Trẻ chủ động xem video cô gửi từ đầu đến cuối
4
14 %
6
20%
10
66%
 2
Hứng thú, tích cực tham ra vào các hoạt động .
5

7

8

 3
Chủ động hợp tác, phối hợp với phụ huynh tham gia vào các hoạt động tương tác với cô
4
23 %
5
23%
11
54, %
4 4
Khả năng tư duy sáng tạo, thông qua các bài học
4
17%
7
20 %
22
63%

-Từ biểu đồ khảo sát trên trẻ cho thấy trong thời gian trẻ nghỉ dịch ở nhà, trẻ chưa có nề nếp học tập, chưa thích thú các tiết học qua video của cô, phụ huynh chưa quan tâm nhiều đến việc học tại nhà của trẻ, trẻ vẫn dành nhiều thời gian vào xem điện thoại và ti vi. Chính vì vậy nên tôi đã suy nghĩ tìm tòi “Một số biện pháp ứng dụng CNTT để nâng cao chất lượng giáo dục khi trẻ nghỉ dịch ở nhà
4. Các biện pháp thực hiện
4.1. Biện pháp 1: Ứng dụng các phần mềm CNTT vào các hoạt động quay video
* Phần mềm powerpoint
- Power Point là một phương tiện trình diễn sinh động bài giảng thông qua màu sắc của văn bản, sự phong phú của hình ảnh, những đoạn âm thanh video, những đoạn ghi âm để minh hoạ cho bài giảng giúp trẻ hiểu sâu hơn vấn đề. Bài giảng sử dụng PowerPoint trình diễn là công cụ hữu hiệu để đặt vấn đề cho bài giảng phân tích những hiện tượng diễn tả bằng hình ảnh, đưa ra những câu hỏi tình huống cho bài giảng, những câu hỏi có kèm hình ảnh giúp trẻ dễ nắm bắt vấn đề, đưa thêm những thông tin mà giáo viên cần truyền đạt để củng cố kiến thức tổ chức các hình thức học tập mới lạ tạo sự tương tác cao giữa người học và người dạy.
+ Đối với giờ khám phá khoa học sẽ luôn mang lại cho trẻ những biểu tượng vô cùng phong phú, đa dạng, sinh động, hấp dẫn. Giúp trẻ phát triển năng lực quan sát, kỹ năng so sánh, phân tích tổng hợp. Khi sử sụng phần mềm powerpoint làm video các hoạt động học, trẻ