Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp Ứng dụng công nghệ thông tin giúp trẻ 5 – 6 tuổi phát triển ngôn ngữ khi trẻ nghỉ dịch tại nhà

MỤC LỤC
STT
NỘI DUNG
TRANG

PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ

1
Lý do chọn đề tài

2
Mục đích nghiên cứu

3
Đối tượng nghiên cứu

4
Đối tượng khảo sát, thực nghiệm

5
Phương pháp nghiên cứu

6
Phạm vi, thời gian nghiên cứu

7
Số liệu điều tra trước khi thực hiện


PHẦN II. NHỮNG BIỆN PHÁP ĐỔI MỚI ĐỂ GIẢI
QUYẾT VẤN ĐỀ

1
Một số nội dung lý luận có liên quan trực tiếp đến vấn đề
nghiên cứu.

2
Thực trạng vấn đề nghiên cứu

3
Tên sáng kiến kinh nghiệm

4
Tên các biện pháp thực hiện trong đề tài

5
Cách thức thực hiện từng biện pháp


PHẦN III. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ

1
Kết quả có so sánh đối chứng

2
Kết luận

3
Những khuyến nghị và đề xuất


PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ
Lý do chọn đề tài.
Cơ sở lý luận:
Trong xu thế hòa nhập, phát triển của đất nước và thời đại bùng nổ công nghệ thông tin hiện nay, việc vận dụng công nghệ thông tin và các lĩnh vực trong đời sống không còn xa lạ nữa.
Ngay từ năm 2008, Bộ giáo dục và đào tạo đã triển khai cuộc vận động “Ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy” ở tất cả các cấp học trong đó có cả bậc học mầm non nhằm nâng cao hiệu quả của việc dạy và học. Khi mà nền kinh tế tri thức phát triển thì việc ứng dụng công nghệ thông tin nhằm nâng cao chất lượng dạy và học là một điềun cần thiết và tất yếu trong xu thế hiện nay.
Với trẻ mầm non “học mà chơi, chơi mà học” việc ứng dụng công nghệ thông tin trong quá trình dạy học sẽ kích thích sự húng thú, chú ý, ghi nhớ có chủ định của trẻ vào bài giảng một cách nhẹ nhàng, đặc biệt là trong các hoạt động giúp trẻ phát triển ngôn ngữ. Phát triển ngôn ngữ là một trong những nhiệm vụ hàng đầu để giúp trẻ phát triển nhân cách toàn diện. Chỉ bằng vài cái “nhấp chuột” là giáo viên đã có những con vật ngộ nghĩnh, những bông hoa đầy màu sắc hay những con chữ biết đi...thu nhút mọi ánh nhìn và tâm trí của trẻ. Giúp trẻ phát triển ngôn ngữ chính là đang giúp trẻ chuẩn bị một phần hành trang để trẻ có thể bước vào lớp 1 vững bước, tự tin.
Cơ sở thực tiễn.
Trong tình hình hiện nay, trẻ mầm non đang được nghỉ học ở nhà để phòng chống dịch bệnh thì việc ứng dụng công nghệ thông tin vào việc giáo dục trẻ lại càng cần thiết và đang giữ vai trò chủ đạo trong hoạt động phối hợp giữa giáo viên và phụ huynh để giúp trẻ phát triển đầy đủ và toàn diện.
Mặt khác,việc ứng dụng công nghệ thông tin vào trong giảng dạy rất thuận lợi cho giáo viên, vừa tiết kiệm được thời gian, chi phí, lại vừa tiết kiệm được công sức trong việc làm đò dùng đồ chơi. Đồng thời, gây hấp dẫn cho trẻ bởi màu săc rõ nét, các thủ thuật, hiệu ứng gây sự chú ý với trẻ. Việc ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động làm quen chữ cái góp phần tạo cảm hứng, thu hút trẻ từ đó hình thành và phát triển bền vững những yếu tố ban đầu của nhân cách.
Hơn nữa, việc chuẩn bị tâm thế cho trẻ 5- 6 tuổi bước vào lớp 1 là một việc làm hữu ích không thể thiếu để giúp trẻ tự tin, vững bước khi bước vào ngôi trường mới. Vì vậy ứng dụng công nghệ thông tin vào việc giúp trẻ phát triển ngôn ngữ sẽ giúp trẻ lĩnh hội được những kiến thức đầy đủ, chính xác nhất để giúp trẻ phát triển ngôn ngữ một cách tốt nhất.
Ngôn ngữ là công cụ đẻ học tập, giao tiếp, vui chơi, là phương tiện để giáo dục trẻ một cách toàn diện. Vì vậy, việc giúp trẻ 5- 6 tuổi phát triển ngôn ngữ là một việc làm hết sức quan trọng để tạo tiền đề vững chắc cho trẻ trong việc đọc, viết sau này trên trường tiểu học. Đồng thời, giúp cho trể có thể diễn đạt rõ ràng những điều mong muốn của mình với người khác và thể hiện được cảm xúc của mình với môi trường xung quanh.
Đó là lý do vì sao tôi chọn đề tài: “Một số biện pháp ứng dụng công nghệ thông tin giúp trẻ 5 – 6 tuổi phát triển ngôn ngữ khi trẻ nghỉ dịch tại nhà”.
Mục đích nghiên cứu.
Đề tài nghiên cứu nhằm ứng dụng công nghệ thông tin giúp trẻ 5- 6 tuổi phát triển ngôn ngữ khi trẻ nghỉ dịch tại nhà.
Đối tượng nghiên cứu.
Một số biện pháp ứng dụng công nghệ thông tin giúp trẻ 5 – 6 tuổi phát triển ngôn ngữ khi trẻ nghỉ dịch tại nhà.
Đối tượng khảo sát và thực nghiệm
19 trẻ lớp mẫu giáo lớn A1 Trường mầm non Châu Sơn.
Phương pháp nghiên cứu. Phương pháp nghiên cứu lí luận Phương pháp dùng lời
Phương pháp thực hành Phương pháp quan sát
Phương pháp kiểm tra, đánh giá, nêu gương Phương pháp tổng kết, đúc rút kinh nghiệm Phương pháp phối hợp phụ huynh
Phạm vi và thời gian nghiên cứu
Đề tài thực hiện và áp dụng tại lớp 5 tuổi A1
Thời gian từ tháng 9 năm 2021 đến hết tháng 3 năm 2022
Số liệu điều tra trước khi thực hiện:
Để thực hiện tốt hơn đề tài mình nghiên cứu, đầu năm học tôi đã lập biểu mẫu khảo sát, sau đó gửi lên nhóm zalo của lớp đề nghị phụ huynh thực hiện khảo sát giúp và kết quả như sau:
Bảng số liệu khảo sát trẻ đầu năm học
STT
Nội dung khảo sát
Đạt
Tỉ lệ
( % )
Chưa
đạt
Tỉ lệ
( % )

1
Trẻ phát âm rõ ràng, đúng ngữ pháp
5/19
26,3
14/19
73,7
2
Trẻ sử dụng từ ngữ phong phú, linh
7/19
36,8
12/19
63,2

hoạt trong giao tiếp




3
Trẻ hứng thú khi tham gia hoạt động,
tiếp thu bài hiệu quả
6/19
31,5
13/19
68,5
4
Trẻ có một số kĩ năng thao tác cơ bản
trên máy tính, điện thoại
4/19
21,1
15/19
78,9
Qua kết quả khảo sát trẻ đầu năm học cho thấy tỉ lệ trẻ phát âm rõ ràng, đúng ngữ pháp; số trẻ sử dụng từ ngữ phong phú, linh hoạt trong giao tiếp và số trẻ hứng thú khi tham gia hoạt động, trẻ tiếp thu bài tốt còn đạt tỉ lệ thấp. Vì vậy tôi đã chọn đề tài này để giúp trẻ phát triển một cách tốt nhất ngôn ngữ, góp phần chuẩn bị cho trẻ một hành trang vững chắc khi vào lớp một trong khi trẻ nghỉ dịch tại nhà.
PHẦN II. NHỮNG BIỆN PHÁP ĐỔI MỚI ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
Một số nội dung lý luận có liên quan trực tiếp đến vấn đề nghiên cứu.
Quyết định số 117/QĐ-TTg, quyết định phê duyệt đề án “Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lí và hỗ trợ các hoạt động dạy- học, nghiên cứu khoa học góp phần nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo giai đoạn 2016-2020, định hướng đến năm 2025”.
Quyết định số 131/QĐ-TTg của Thủ tướng chính phủ về việc phê duyệt đề án “Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong giáo dục và đào tạọ giai đoạn 2022- 2025, định hướng đến năm 2030”.
Công văn số 4003/ BGDĐT-CNTT ngày 07/10/2020 về việc hướng dẫn nhiệm vụ công nghệ thông tin năm học 2020- 2021
Công văn số 4096/BGDĐT-CNTT V/v hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ ứng dụng CNTT và thống kê giáo dục năm học 2021 – 2022 có nhắc đến: Tăng cường các điều kiện đảm bảo và ứng dụng CNTT để tổ chức có hiệu quả các hình thức dạy học trực tuyến, dạy học trên truyền hình; góp phần duy trì các hoạt động dạy-học, kiểm tra, đánh giá của năm học 2021-2022 trước những diễn biến phức tạp của dịch COVID-19.
Công văn số 922/PGDĐT-MN về việc hướng dẫn thực hiên quy chế chuyên môn cấp học mầm non năm học 2021- 2022
Thực trạng vấn đề nghiên cứu.
Thuận lợi:
Được sự quan tâm của các cấp lãnh đạo, đã tổ chức các chuyên đề về ứng dụng công nghệ thông tin giúp giáo viên có thể dễ dàng sử dụng công nghệ thông tin vào việc dạy học trong khi trẻ nghỉ dịch tại nhà.
Đội ngũ ban giám hiệu trẻ, năng động, vững về chuyên môn, khả năng sử dụng công nghệ thông tin tốt, luôn tạo điều kiện để giáo viên được học hỏi nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ và rất quan tâm đến trẻ.
Lớp có 03 giáo viên với trình độ đại học, có năng lực, trình độ chuyên môn, trình độ tin học, chịu khó học hỏi, yêu nghề, mến trẻ. Chị em trong lớp nhiệt tình, quan tâm giúp đỡ nhau cùng nhau tiến bộ và đều có máy tính cá nhân. Bản thân không bị ngọng và không sử dụng từ địa phương trong thời gian làm việc.
Đa số phụ huynh đã tạo mọi điều kiện và phối kết hợp với giáo viên trong việc chăm sóc và giáo dục trẻ.
Đa số trẻ thông minh, sáng tạo, thích được tiếp cận với công nghệ, tích cực tham gia vào các hoạt động
Khó khăn :
Bên cạnh những thuận lợi thì lớp tôi còn gặp một số những khó khăn sau:
Giáo viên chưa thành thạo trong việc ứng dụng công nghệ thông tin cũng như trong việc tìm kiếm các phần mềm dạy học.
Đời sống của người dân địa phương nơi tôi công tác còn nhiều khó khăn, một số phụ huynh đi làm ăn xa, trẻ ở nhà với ông bà nên việc sử dụng máy tính, điện thoại trong học tập còn nhiều hạn chế. Mặt khác, một số phụ huynh nói ngọng, sử dụng từ địa phương, dạy trẻ phát âm chưa chuẩn như chữ “q” phát âm thành chữ “quờ”, chữ “p” phát âm thành chữ “phờ”, chữ “i” phát âm thành chữ “i ngắn”...nên khi dạy trẻ ờ nhà khiến trẻ phát âm sai theo.
Một số trẻ còn nhút nhát, thiếu tự tin khi giao tiếp, một số trẻ còn nói ngọng, khả năng tiếp thu kiến thức của trẻ thì không đồng đều.
Tên sáng kiến kinh nghiệm:
Một số biện pháp ứng dụng công nghệ thông tin giúp trẻ 5 – 6 tuổi phát triển ngôn ngữ khi trẻ nghỉ dịch tại nhà.
Tên các biện pháp thực hiện trong đề tài:
Tạo nhóm zalo riêng của lớp.
Ứng dụng công nghệ thông tin để xây dựng các video hướng dẫn trẻ phát triển ngôn ngữ ngay tại gia đình.
Sử dụng công nghệ thông tin để tạo ra các trò chơi giúp trẻ phát triển ngôn ngữ
Thực hiện công tác phối hợp với phụ huynh giúp trẻ phát triển ngôn ngữ .
Cách thức thực hiện từng biện pháp:
Tạo nhóm zalo riêng của lớp.
Giống như những năm học trước, việc thành lập nhóm zalo là việc đương nhiên. Tuy nhiên, trong năm học đặc biệt này, trẻ nghỉ phòng chống dịch ngay từ đầu năm học thì việc thành lập nhóm zalo riêng của lớp là một việc làm cần thiết.
Nhóm zalo được dùng để giáo viên gửi bài phối hợp phụ huynh giáo dục trẻ, gửi các bài tuyên truyền, dùng để trao đổi thông tinvà cũng là nơi để trẻ trả bài, cô giáo nhận xét bài của trẻ. Chưa có năm học nào mà nhóm zalo riêng của lớp được hoạt động triệt để như năm học này.
Để nhóm zalo này hoạt động được hiệu quả, ngay từ đầu năm học tôi đã đưa tất cả các phụ huynh của lớp vào nhóm, kiểm tra lại số điện thoại của từng phụ huynh và sửa đổi nếu không đúng, đảm bảo 100% phụ huynh đều được đưa vào nhóm lớp để nắm bắt các thông tin.
Đúng như mong đợi, nhóm zalo này đã hoạt động rất hiệu quả, giúp phụ huynh có thể nắm bắt các bài học của các con, thông tin của nhà trường, cũng như có thể trao đổi tâm tình, nguyện vọng của bản thân, tình hình của các con. Và một điều quan trọng nữa, nhóm zalo riêng của lớp chính là nơi phụ huynh gửi các bài học của các con để trả bài cho cô giáo, từ đó giáo viên có thể đưa ra những lời động viên khen ngợi, hay những nhận xét, chỉnh sửa kịp thời giúp các con nắm bắt được những kiến thức đúng.
Ứng dụng công nghệ thông tin để xây dựng các video hướng dẫn trẻ phát triển ngôn ngữ ngay tại gia đình.
Với phương châm “nghỉ dịch chứ không nghỉ làm”, khi mà tất cả học sinh mầm non trên địa bàn được nghỉ học ở nhà để phòng chống dịch bệnh thì những giáo viên mầm non chúng tôi đã phải đóng thêm một vai trò nữa là những người học trò trên con đường tạo ra những video để truyền đạt kiến thức cho trẻ.
Từ một người giáo viên tạo ra các giáo án điện tử dạy trẻ trực tiếp trên lớp thì nay chúng tôi đã giống như những người làm phim thực thụ sử dụng vô số các kĩ năng, thủ thuật, hiệu ứng để tạo ra các video hay và hấp dẫn phối hợp cùng phụ huynh giáo dục trẻ tại nhà. Mặt khác, để gặp trẻ trong các buổi học trên zoom thì những giáo án điện tử là không thể thiếu cùng với khả năng sử dụng ứng dụng zoom trong quá trình dạy học.
Trong suốt thời gian nghỉ dịch tôi đã làm rất nhiều các video để giúp trẻ phát triển ngôn ngữ. Đó là những video dạy trẻ làm quen chữ viết. Những buổi học đầu tiên cung cấp những kiến thức cơ bản đầu tiên giúp trẻ học chữ, đó chính là học về các nét cơ bản. Kiến thức mới với trẻ và cũng là kiến thức mới với cô. Những buổi đầu làm video kĩ năng công nghệ của cô chưa thành thục, tôi đã phải tìm tòi, học hỏi rất nhiều từ đồng nghiệp, trên các trang mạng. Làm thế nào để tạo ra các nét? Sử dụng các hiệu ứng như thế nào? Sử dụng trò chơi nào để củng cố kiến thức cho trẻ? Làm thế nào để làm được trò chơi đó? Hàng loạt câu hỏi được đặt ra. Sau một tuần làm việc tôi đã tạo ra được video mà mình mong muốn. Một video dạy trẻ có đầy đủ các bước lên lớp giống như một hoạt động chính trên lớp có đủ ba phần:
Phần một là ổn định lớp, giới thiệu bài; phần hai là nội dung trọng tâm, dạy trẻ kiến thức; phần ba là phần kết thúc. Với các video khác cũng vậy, rất nhiều kĩ năng công nghệ, thủ thuật, các hiệu ứng, cách phân tích các nét chữ khiến tôi đau đầu. tôi đã tìm tòi từ các trang mạng, đồng thời học hỏi đồng nghiệp để có thể thực hiện.
Một số video hướng dẫn trẻ phát triển ngôn ngữ mà tôi đã xâu dựng:
Linh: https://youtu.be/oK1bsKqqi1c video hướng dẫn trẻ làm quen các nét: nét cong hở trái, nét cong hở phải, nét cong kín, nét thắt trên, nét thắt giữa, nét khuyết trên, nét khuyết dưới
Linh: https://youtu.be/bPbGtYnq7Mw video hướng dẫn trẻ làm quen nét thẳng, nét ngang, các nét xiên, nét móc
Linh: https://youtu.be/RrJO-pNTKmE video dạy trẻ làm quen chữ l, m, n Linh: https://youtu.be/AE_d5X8O_xg video dạy trẻ làm quen chữ g- y Linh: https://youtu.be/fNQKR-opNgE video hướng dẫn trẻ tập tô chữ g- y
Giúp trẻ nhớ tên gọi, đặc điểm và phân biệt các chữ cái, có kĩ năng cầm bút tập tô các chữ cái là một nhiệm vụ quan trọng của giáo viên dạy lớp 5- 6 tuổi. Bản thân tôi đã cố gắng học hỏi, tìm tòi để có thể tạo ra những video như ý muốn, những video này đã được duyệt của tổ chuyên môn giúp tôi thêm vững tin khi phối hợp cùng phụ huynh dạy trẻ.
Ngoài những video dạy trẻ làm quen chữ viết, tôi còn làm những video dạy trẻ các bài thơ
Linh: https://youtu.be/0Z3z_iAs4Ms video dạy trẻ bài thơ “Chiếc bóng” Linh: https://youtu.be/DkwIOAMk0MA video dạy trẻ bài thơ “Làm bác sỹ” Để làm được những video này, tôi đã phải tập đọc các bài thơ rất nhiều lần,
mỗi lần đọc là phải chú ý đến lỗi phát âm để tránh việc bị ngọng. Song song với việc đó, tôi tìm các hình ảnh minh họa bài thơ phù hợp, rõ nét, màu sắc tươi tắn sau đó sử dụng các kĩ năng công nghệ để quay, ghép, chỉnh sửa, lồng tiếng tạo một video hoàn chỉnh. Cuối phần đàm thoại mỗi bài thơ hoặc cuối video tôi thường đặt ra một câu hỏi mở coi như bài tập về nhà dành cho trẻ. Tôi nghĩ rằng với việc đặt ra một câu hỏi mở như vậy để trẻ trả lời là một cách để trẻ nêu ra được ý kiến cá nhân của mình từ đó giúp trẻ phát triển tư duy.
Ngoài việc tạo ra các video dạy trẻ tôi còn làm các giáo án điện tử dạy trẻ trên zoom. Tôi đã dạy trẻ làm quen chữ g- y, câu chuyện “Qua đường” trên zoom. Tôi nhận thấy trẻ hứng thú và tích cực giơ tay trả lời các câu hỏi mà tôi đặt ra.
Khi dạy trẻ làm quen chữ g- y, ngoài việc giới thiệu chữ, phân tích nét chữ, giới thiệu các kiểu chữ thì việc củng cố kiến thức cho trẻ cũng được tôi chú trọng. Tôi đã nghĩ tạo ra trò chơi nào để số lượng trẻ tương tác được nhiều, lại thu hút trẻ.
Hay với câu chuyện “Qua đường” cũng vậy, tôi cũng đã sử dụng các kĩ năng công nghệ để tạo ra được video như ý mình.
Sau những lần gửi video lên zalo nhóm lớp để phối hợp phụ huynh dạy trẻ trong khi trẻ nghỉ dịch ở nhà tôi nhận thấy rằng càng những trẻ hay xem video dạy học bài của cô thì càng thích trả bài cho cô giáo. Điều này chứng tỏ rằng trẻ càng xem càng hứng thú với những video mà cô gửi. Hay khi dạy trẻ trên zoom cũng vậy, trẻ vào zoom rất sớm, khi học bài thì hăng hái tham gia, việc bật, tắt camera, micro được trẻ thực hiện ngày càng thành thạo.
(Hình ảnh