Sáng kiến kinh nghiệm Một số giải pháp chỉ đạo bồi dưỡng ứng dụng CNTT trong trường Mầm Non

A. ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lý do chọn đề tài:
Ứng dụng công nghệ thông tin. Tại sao chúng ta lại phải ứng dụng công nghệ thông tin? Công nghệ thông tin có tác dụng gì cho mỗi chúng ta? Đặc biệt là với giáo dục mầm non.
Vâng, ngày nay với sự phát triển nhảy vọt của khoa học công nghệ nói chung ngành tin học nói riêng, với những tính năng ưu việt, sự tiện dụng và ứng dụng rộng rãi, tin học ngày nay là một phần không thể thiếu được của nhiều ngành trong công cuộc xây dựng và phát triển xã hội. Hơn thế nữa nó còn đi sâu vào đời sống của con người. Tin học đã thâm nhập khá mạnh mẽ vào Việt Nam, nhiều lĩnh vực hoạt động từ lĩnh vực quản lý hành chính, quản lý kinh tế, tự động hóa công nghiệp ...đến các lĩnh vực giáo dục và đào tạo đều có thay đổi đáng kể nhờ ứng dụng tin học. Máy tính là công cụ cần thiết đối với con người trong thời đại ngày nay. Mọi loại thông tin, số liệu âm thanh, hình ảnh có thể được đưa về dạng kỹ thuật số để bất kỳ máy tính nào cũng có thể lưu trữ, xử lý và chuyển tiếp cho nhiều người. Những công cụ và sự kết nối của thời đại kỹ thuật số cho phép chúng ta dễ dàng thu thập, chia sẻ thông tin và hành động trên cơ sở những thông tin này theo phương thức hoàn toàn mới, kéo theo hàng loạt sự thay đổi về các quan niệm, các tập tục, các thói quen truyền thống, và thậmchí cả cách nhìn các giá trị trong cuộc sống. Công nghệ thông tin là một trong các động lực quantrọng nhất của sự phát triển...ứng dụng và phát triển công nghệ thông tin ở nước ta nhằm góp phần giải phóng sức mạnh vật chất, trí tuệ và tinh thần của toàn dân tộc, thúc đẩy công cuộc đổi mới, phát triển nhanh và hiện đại hoá các ngành kinh tế, tăng cường năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp, hỗ trợ có hiệu quả cho quá trình hội nhập kinh tế quốc tế, nâng cao chất lượng cuộc sống của nhân dân, đảm bảo an ninh quốc phòng...CNTT đi vào cuộc sống sẽ lan toả đến mọi nơi, mọi lĩnh vực, máy tính sẽ có mặt ở khắp mọi nơi, việc kết nối mạng cũng trở nên dễ dàng và thuận tiện nhất cho tất cả mọi người dân. Vì vậy với sự phát triển như vũ bão của công nghệ thông tin hiện nay, quốc gia nào, dân tộc nào nhanh chóng nắm bắt và làm chủ được công nghệ thông tin thì sẽ khai thác được nhiều hơn, nhanh hơn lợi thế của mình. Và cũng chính từ đây nảy sinh một thách thức rất lớn đối với các nước đang phát triển như nước ta đó là làm thế nào để phát huy được thế mạnh của CNTT thúc đẩy sự phát triển của xã hội mà không mất đi văn hoá truyền thống quý báu của dân tộc trong đó có sự góp mặt của nền giáo dục.
Đối với ngành Giáo dục - Đào tạo đặc biệt là Giáo dục mầm non, CNTT là phương tiện hữu ích góp phần đổi mới phương pháp và nâng cao chất lượng dạy học. Việc ứng dụng CNTT trong chăm sóc giáo dục trẻ được xem là ưu tiên hàng đầu của ngành Giáo dục mầm non. Trong những năm qua ngành giáo dục mầm non đã triển khai việc ứng dụng CNTT trong các hoạt động chăm sóc giáo dục và các hoạt động khác một cách tích cực về mọi mặt và đã gặt hái được nhiều thành quả đáng khích lệ. Nằm trong hệ thống giáo dục quốc dân, ngành giáo dục mầm non là mắt xích đầu tiên trong việc thực hiện nhiệm vụ đào tạo nguồn nhân lực CNTT và đẩy mạnh ứng dụng CNTT vào chăm sóc giáo dục trẻ. Công nghệ thông tin phát triển đã mở ra những hướng đi mới cho ngành giáodục trong việc đổi mới phương pháp và hình thức dạy học. Công nghệ thông tin phát triển mạnh kéo theo sự phát triển của hàng loạt các phần mềm giáo dục và có rất nhiều những phần mềm hữu ích cho người giáo viên mầm non như Bộ Office, Flash, Photoshop, Converter, Kidspix, Kidsmart, Nutrikids,Happykids...Các phần mềm này rất tiện ích và trở thành một công cụ đắc lực hỗ trợ cho việc thiết kế giáo án điện tử và giảng dạy trên máy tính, máy chiếu, bảng tương tác cũng như trên các thiết bị hỗ trợ khác như Tivi, đầu Video...vừa tiết kiệm được thời gian cho người giáo viên mầm non, vừa tiết kiệm được chi phí cho nhà trường mà vẫn nâng cao được tính sinh động, hấp dẫn của giờ dạy. Nếu trước đây giáo viên mầm non phải rất vất vả để có thể tìm kiếm những hình ảnh, biểu tượng, đồ dùng phục vụ bài giảng thì hiện nay với ứng dụng CNTT giáo viên có thể sử dụng Internet để chủ động khai thác tài nguyên giáo dục phong phú, chủ động quay phim, chụp ảnh làm tư liệu cho bài giảng điện tử. Chỉ cần đánh vào "google"những gì chúng ta cần là đã có cả một kho tư liệu cho chúng ta lựa chọn là những hình ảnh những con vật ngộ nghĩnh, những bông hoa đủ màu sắc, những hàng chữ biết đi và những con số biết nhảy theo nhạc, những bản nhạc 
hay dành cho trẻ hiện ngay ra với hiệu ứng của những âm thanh sống độngtrong cuộc sống ngay lập tức thu hút được sự chú ý và kích thích hứng thú của trẻ vì được chủ động hoạt động nhiều hơn để khám phá nội dung bài giảng. Đây có thể coi là một phương pháp ưu việt vừa phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý của trẻ, vừa thực hiện được nguyên lý giáo dục " Dạy học lấy học sinh làm trung tâm" một cách dễ dàng. Có thể thấy ứng dụng của công nghệ thông tin trong giáo dục mầm non đã tạo ra một biến đổi về chất trong hiệu quả giảng dạy của ngành giáo dục mầm non, tạo ra một môi trường giáo dục mang tính tương tác cao giữa giáo viên và trẻ.Ứng dụng CNTT vào trong các hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ tứclà cho trẻ được tiếp cận với môi trường đa phương tiện kết hợp hình ảnh, video, camera, âm thanh, chữ cái...được trình bày qua máy tính theo kịch bản vạch sẵn nhằm đạt hiệu quả tối đa qua một quá trình học đa giác quan. Kỹ thuật đồ họa cao có thể mô phỏng nhiều quá trình, hiện tượng thiên nhiên, các hình ảnh sống động mà theo phương pháp truyền thống thì khó mà thực hiện được như sự lớn lên của cây, quá trình hình thành mưa, hay quá trình nở của sâu..Đặc biệt sử dụng tin học vào tổ chức các hoạt động cho trẻ mầm non sẽ tạo ra những điều mới lạ kích thích sự tò mò, trí tưởng tượng của trẻ đáp ứng với yêu cầu “Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế". Học tập cùng máy tính giúp trẻ sẽ dễ dàng học được các khái niệm và tăng cường sự phối hợp mắt và tay nâng cao hiểu biết xã hội. Thông qua việc ứng dụng CNTT trẻ được học tập vui chơi theo hướng phát huy tính tích cực học tập của trẻ và làm phong phú hơn kỹ năng dạy học. Các trò chơi KidSmart của IBM có tính giáo dục cao, hấp dẫn, kích thích nhận thức của trẻ, tạo điều kiện phát triển các kỹ năng nhóm: giao tiếp, chia sẻ, tự giải quyết vấn đề.Và các phần mềm khác như kidspix, happykids... góp phần không nhỏ trong sự phát triển của trẻ. Là một Phó Hiệu trưởng phụ trách chuyên môn ở trường mầm non tôi nhận thấy được việc giáo viên biết ứng dụng công nghệ thông tin để nâng cao trình độ chuyên môn và kiến thức tin học có tác dụng to lớn trong giáo dục để tổ chức các hoạt động nhằm giúp trẻ phát triển toàn diện như: trí tuệ đạo đức, thẩm mỹ, tình cảm kĩ năng xã hội... Mặt khác, ứng dụng công nghệ thông tin sẽ nâng cao chất lượng học tập của trẻ, trẻ được học qua máy tính một cách tích cực, đáp ứng yêu cầu nâng cao chất lượng dạy và học phù hợp với chương trình giáo dục mầm non hiện nay. Nhưng trên thực tế việc ứng dụng CNTT ở trường mầm non của giáo viên tại trường tôi nói riêng và các trường mầm non nói chung thì việc ứng dụng CNTT trong giáo dục mầm non mới chỉ là những bước đi đầu tiên còn nhiều hạn chế. Việc sử dụng CNTT hỗ trợ công tác giảng dạy còn nhiều vấn đề bất cập: Lạm dụng công nghệ, sử dụng công nghệ chưa thích hợp, không gắn với đặc thù của trẻ mầm non, dẫn đến phá vỡ các nguyên tắc dạy học tích cực giá viên còn thụ động trong công tác tự bồi dưỡng, các bài giảng còn mang tính hình thức dập khuôn chưa có tính sáng tạo, phương pháp tổ chức cho trẻ hoạt động còn cứng nhắc chưa linh hoạt, giáo viên ngần ngại tiếp nhận và sử dụng thiết bị hiện đại, hạn chế về ngoại ngữ cũng là một trở ngại cho giáo viên tiếp cận với CNTT...cho nên việc ứng dụng CNTT trong giáo dục mầm non hiệu quả chưa cao. Đặc biệt năm học 2014-2015 này là năm có triển khai ngày hội công nghệ thông tin cấp thành phố. Để chuẩn bị cho ngày hội thông tin cấp thành phố thì ngay từ đầu năm học phòng giáo dục và đào tạo quận đã lên kế hoạch tổ chức ngày hội công nghệ thông tin cấp Quận để triển khai đến các trường. Vấn đề đặt ra cho người quản lí như tôi là sẽ làm gì để việc tham gia ngày hội công nghệ thông tin cấp Quận đạt kết quả tốt.Từ những thực tế trên tôi quyết định chọn đề tài “ Một số giải pháp chỉ đạo bồi dưỡng ứng dụng CNTT trong trường mầm non”. Tôi hy vọng rằng với tâm huyết của mình sẽ góp phần nhỏ bé nâng cao được chất lượng ứng dụng công nghệ thông tin trong trường tôi nói riêng và trong các trường mầm non nói chung.
2. Mục đích nghiên cứu.
Trên cơ sở tìm hiểu lý luận, thực tiễn đề tài nhằm đánh giá thực trạng, tìm ra các giải pháp" bồi dưỡng nâng cao chất lượng ứng dụng CNTT cho giáo viên mầm non". Trong quá trình nghiên cứu đề tài giúp tôi hiểu rõ hơn về ứng dụng CNTT vào tổ chức các hoạt động giáo dục, tích luỹ thêm kiến thức cho bản thân đồng thời chia sẻ kinh nghiệm của mình cho giáo viên của mình. Cũng như giúp các giáo viên dạy trẻ tiếp cận với công nghệ thông tin một cách tích cực.
3. Đối tượng nghiên cứu.
- Đối tượng: Các phần mềm ứng dụng CNTT vào chương trình giáo dục mầm non. Thực hiện trên giáo viên trường mầm non tôi đang làm việc.
4. Đối tương khảo sát, thực nghiệm 
- Giáo viên tại trường mần non tại trường nơi tôi công tác.
5. Phương pháp như sau:
- Phương pháp nghiên cứu lý luận
 Đọc và sử dụng các tài liệu, sách báo, tạp chí giáo dục mầm non, mạng internet có liên quan đến đề tài.
- Phương pháp quan sát.
Quan sát các hoạt động của cô và trẻ trong trường mầm non để nhận biết về khả năng ứng dụng công nghệ thông tin của giáo viên mầm non.
-Phương pháp đàm thoại:
Đàm thoại với giáo viên và trẻ để tìm hiểu về công nghệ thông tin và việc ứng dụng công nghệ thông tin trong giáo dục mầm non.
-Phương pháp kiểm tra:
	Kiểm tra khả năng ứng dụng công nghệ thông tin của giáo viên ở những giờ có sử dụng bài soạn giảng giáo án điện tử và những giờ sử dụng theo phương pháp soạn giảng truyền thống.
-Phương pháp tổng kết, đúc kết kinh nghiệm thông qua hoạt động tổ chức bồi dưỡng cho giáo viên.
6. Phạm vi nghiên cứu,kế hoạch nghiên cứu
- Phạm vi nghiên cứu 
Đề tài tập trung chủ yếu vào nghiên cứu biện pháp bồi dưỡng ứng dụng các phần mềm công nghệ thông tin cho giáo viên, thực hiện việc ứng dụng CNTT vào các hoạt động giáo dục của giáo viên ở trường mầm non tôi đang công tác.
- Kế hoạch nghiên cứu đề tài.
Mỗi tuần tôi dự giờ giáo viên 4 lần để thấy được việc ứng dụng CNTT thực tế của giáo viên tại trường từ đó đưa ra các biện pháp cùng bàn bạc với tổ chuyên môn truyền lại kinh nghiệm cho chị em trong tổ. Đồng thời tôi dành 8 h mỗi tuần để nghiên cứu qua các tài liệu sách báo có liên quan đến kiến thức tin học và tự bồi dưỡng qua mạng internet về cách sử dụng các phần mềm liên quan đến giáo dục đặc biệt là giáo dục mầm non từ đó lựa chọn và ứng dụng vào việc bồi dưỡng cho giáo viên.
Từ điều kiện thực tế của nhà trường và bản thân nên đề tài bắt đầu thực hiện nghiên cứu từ tháng 08/2014 kết thúc đến tháng 03/2015
B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
Chương 1 : Cơ sở lý luận
Xuất phát từ các văn bản chỉ đạo của Đảng và nhà nước nhất là chỉ thị 58-CT/UW của Bộ Chính Trị ngày 07 tháng 10 năm 2000 về việc đẩy mạnh ứng dụng CNTT phục vụ sự nghiệp Công nghiệp hóa và Hiện đại hóa đã chỉ rõ trọng tâm của ngành giáo dục là đào tạo nguồn nhân lực về CNTT và đẩy mạnh ứng dụng CNTT trong công tác giáo dục và đào tạo, đây là nhiệm vụ mà Thủ tướng Chính phủ đã giao cho ngành giáo dục giai đoạn 2001 – 2005 thông qua quyết định số 81/2001/QĐ-TTg; Hiện nay các  trường mầm non đều trang bị phòng máy, phòng đa năng, nối mạng Internet một số trường còn trang bị thêm Thiết bị ghi âm, chụp hình, quay phim (Sound Recorder, Camera, Camcorder), và một số thiết bị khác, tạo cơ sở hạ tầng CNTT cho giáo viên sử dụng vào quá trình dạy học của mình. Công nghệ thông tin mở ra triển vọng to lớn trong việc đổi mới các phương pháp và hình thức dạy học. Những phương pháp dạy học theo cách tiếp cận kiến tạo, phương pháp dạy học theo dự án, dạy học phát hiện và giải quyết vấn đề càng có nhiều điều kiện để ứng dụng rộng rãi. Các hình thức dạy học như dạy học đồng loạt, dạy theo nhóm, dạy cá nhân cũng có những đổi mới trong môi trường công nghệ thông tin và truyền thông. Chẳng hạn, cá nhân làm việc tự lực với máy tính, với Internet, dạy học theo hình thức lớp học phân tán qua mang, dạy học qua cầu truyền hình. Nếu trước kia người ta nhấn mạnh tới phương pháp dạy sao cho học sinh nhớ lâu, dễ hiểu, thì nay phải đặt trọng tâm là hình thành và phát triển cho học sinh các phương pháp học chủ động. Nếu trước kia người ta thường quan tâm nhiều đến khả năng ghi nhớ kiến thức và thực hành kỹ năng vận dụng, thì nay chú trọng đặc biệt đến phát triển năng lực sáng tạo của học sinh. Như vậy, việc chuyển từ “lấy giáo viên làm trung tâm” sang “lấy học sinh làm trung tâm” sẽ trở nên dễ dàng hơn. Công nghệ phần mềm phát triển mạnh, trong đó các phần mềm giáo dục mầm non cũng đạt được những thành tựu đáng kể như: bộ Office, LessonEditor/VioLet, Nutrikis, KITSMAS, Bút chì thông minh  và các phần mền đóng gói, tiện ích khác. Do sự phát triển của công nghệ thông tin và truyền thông mà mọi người đều có trong tay nhiều công cụ hỗ trợ cho quá trình dạy học nói chung và phần mềm dạy học nói riêng. Nhờ có sử dụng các phần mềm dạy học này mà trẻ mầm non hứng thú tham gia bài học hơn trong môi trường học tập. Nhờ có máy tính điện tử mà việc thiết kế giáo án và giảng dạy trên máy tính trở nên sinh động hơn, tiết kiệm được nhiều thời gian hơn so với cách dạy theo phương pháp truyền thống, chỉ cần “bấm chuột”, vài giây sau trên màn hình hiện ra ngay nội dung của bài giảng với những hình ảnh, âm thanh sống động thu hút được sự chú ý và tạo hứng thú nơi học sinh. Thông qua giáo án điện tử, giáo viên cũng có nhiều thời gian đặt các câu hỏi gợi mở tạo điều kiện cho học sinh hoạt động nhiều hơn trong giờ học. Những khả năng mới mẻ và ưu việt này của công nghệ thông tin và truyền thông đã nhanh chóng làm thay đổi cách sống, cách làm việc, cách học tập, cách tư duy và quan trọng hơn cả là cách ra quyết định của con người. Do đó, mục tiêu cuối cùng của việc ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học là nâng cao một bước cơ bản chất lượng học tập cho học sinh, tạo ra một môi trường giáo dục mang tính tương tác cao trẻ được khuyến khích, tự rèn luyện của bản thân mình. Ưu điểm nổi bật của phương pháp dạy học bằng công nghệ thông tin so với phương pháp giảng dạy truyền thống là: Môi trường đa phương tiện kết hợp những hình ảnh vedeo, camera  với âm thanh, văn bản,  được trình bày qua máy tính theo kịch bản vạch sẵn nhằm đạt hiệu quả tối đa qua một quá trình học đa giác quan; Kĩ thuật đồ hoạ nâng cao có thể mô phỏng nhiều quá trình, hiện tượng trong tự nhiên, xã hội trong con người mà không thể hoặc không nên để xảy ra trong điều kiện nhà trường; Công nghệ tri thức nối tiếp trí thông minh của con người, thực hiện những công việc mang tính trí tuệ cao của các chuyên