Sáng kiến kinh nghiệm Phát huy tính chủ động sáng tạo của học sinh thông qua việc sử dụng phần mềm Ispring Suite vào dạy học Hóa Học THPT

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN TRƯỜNG THPT NAM ĐÀN II
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
ĐỀ TÀI :
PHÁT HUY TÍNH CHỦ ĐỘNG SÁNG TẠO CỦA HỌC SINH THÔNG QUA VIỆC SỬ DỤNG PHẦN MỀM ISPRING SUITE VÀO DẠY HỌC HÓA HỌC THPT
LĨNH VỰC : HÓA HỌC
Tác giả: Nguyễn Thị Huyền
Phạm Quỳnh Trang
Đơn vị công tác: Trường THPT Nam Đàn II Điện thoại: 0979.696.095
0912.812.895
Năm học: 2022 - 2023
MỤC LỤC
ĐẶT VẤN ĐỀ	4
Lí do chọn đề tài	1
Mục đích nghiên cứu	2
Khách thể và đối tượng nghiên cứu	2
Giả thuyết khoa học	2
Phương pháp nghiên cứu	2
Phạm vi nghiên cứu	3
Đóng góp mới của đề tài	3
NỘI DUNG NGHIÊN CỨU	5
Cơ sở lý luận	5
Đặc điểm của phần mềm Ispring suite	5
Đặc điểm của tính chủ động sáng tạo trong học sinh THPT	6
Thực trạng vấn đề	6
Việc sử dụng Ispring suite trong dạy học tại trường THPT Nam Đàn II	6
Sự chủ động sáng tạo của học sinh khối 11, 12 đối với việc học tập Hóa học
.	6
Các biện pháp thực hiện đề tài	7
Tổ chức cho học sinh hoạt động nhóm để thiết kế bài tập tương tác bằng phần mềm Ispring suite	7
Chia học sinh thành nhóm, tìm hiểu cách thức sử dụng Ispring suite	7
Học sinh ứng dụng Ispring suite vào bài tập hoạt động nhóm	7
Khuyến khích học sinh tổ chức ôn tập bằng bài tập tương tác Ispring suite trên lớp	34
Mục đích	35
Cách thức thực hiện	35
Khuyến khích học sinh tự ôn tập bằng bài tập tương tác Ispring suite ở nhà
.	35
Mục đích	35
Cách thức thực hiện	36
Đánh giá hiệu quả của sáng kiến	36
Khảo sát ý kiến	36
Khảo sát ý kiến của học sinh	36
Khảo sát ý kiến của giáo viên	39
Đánh giá kết quả học tập của học sinh	46
KẾT LUẬN	49
Kết luận	49
Kiến nghị	49
TÀI LIỆU THAM KHẢO	51
PHỤ LỤC................................................................................................................
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 1: Kết quả khảo sát học sinh	39
Bảng 2: Thống kê kết quả khảo sát tính cấp thiết	42
Bảng 3: Thống kê kết quả khảo sát	43
Bảng 4. Thứ hạng tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp	45
Bảng 5: Bảng thống kê kết quả học tập kì 1 môn Hóa học giữa lớp thực nghiệm 11C6 và lớp đối chứng 11C2	46
Bảng 6: Bảng thống kê kết quả học tập kì 1 môn Hóa học giữa lớp thực nghiệm 12C2 và lớp đối chứng 12C7	48
DANH MỤC CÁC BIỂU
Biểu đồ 1: Mức độ cấp thiết của các biện pháp	42
Biểu đồ 2: Mức độ khả thi của các biện pháp	44
Biểu đồ 3: Tương quan giữa mức độ cấp thiết và mức độ khả thi của các biện pháp
.	45
Biểu đồ 4: Mối tương quan giữa tỉ lệ học sinh yếu, trung bình, khá, giỏi tại lớp TN 11C6 và lớp ĐC 11C2	47
Biểu đồ 5: Mối tương quan giữa tỉ lệ số học sinh yếu, trung bình, khá, giỏi giữa lớp TN 12C2 và lớp ĐC 12C7	48
ĐẶT VẤN ĐỀ
Lí do chọn đề tài
Trong những năm qua, sự phát triển như vũ bão của công nghệ thông tin đã mang lại những tác động tích cực đến mọi hoạt động của đời sống xã hội, trong đó có giáo dục. Công nghệ thông tin được xem là công cụ hữu ích, tiên tiến bậc nhất đối với hoạt động dạy và học. Nó là một phần quan trọng giúp giáo viên đổi mới phương pháp dạy học, nâng cao chất lượng bài giảng đồng thời hỗ trợ quá trình tư duy và lĩnh hội kiến thức cho học sinh.
Nhận thấy tầm quan trọng của công nghệ thông tin, trong những năm qua dưới sự chỉ đạo của các cấp, ngành liên quan, trường THPT Nam Đàn II đã có nhiều biện pháp quản lý, vận dụng để nâng cao chất lượng ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động dạy học. Đến nay cơ sở vật chất của nhà trường rất khang trang, các phòng học được trang bị đầy đủ máy tính, tivi và được kết nối với mạng internet.
Hóa học là một bộ môn khoa học tự nhiên, có sự liên kết chặt chẽ giữa lý thuyết và thực nghiệm, giữa trí nhớ và suy luận nên việc ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy và học càng trở nên cần thiết. Trong số rất nhiều tiện ích như tra cứu dữ liệu, kết nối thông tin, đánh giá cho điểm học sinh,thì ứng dụng mang lại nhiều lợi ích cho cả người dạy và người học là các phần mềm công nghệ thông tin. Các phần mềm hiện đại này giúp giáo viên thiết kế bài giảng với các hiệu ứng âm thanh sinh động, hình ảnh bắt mắt, hấp dẫn, thu hút học sinh. Nó còn giúp học sinh dễ dàng theo dõi các video thí nghiệm thật, thí nghiệm ảo, tham gia vào các trò chơi tương tác vừa có tác dụng hỗ trợ việc học tập, vừa tạo tâm lý thoải mái, nhẹ nhàng, hào hứng khi tìm hiểu và tiếp thu kiến thức.
Hiện nay, giữa rất nhiều các phần mềm công nghệ được ứng dụng vào thực tiễn, thì phần mềm mang lại nhiều tiện ích, hấp dẫn được người dùng là Ispring suite. Đây là ứng dụng quan trọng được dùng phổ biến trong quá trình soạn bài giảng E –Learning với các tính năng đa dạng như ghi âm, ghi hình, tương tác, mô phỏng, giao diện dễ sử dụng,...Giáo viên có thể hướng dẫn cho học sinh sử dụng phần mềm này để thiết kế phiếu học tập, các trò chơi tương tác, các nội dung luyện tập phong phú, đa dạng và thu hút sự tập trung chú ý của người học.
Học sinh THPT là đối tượng có khả năng tiếp thu và sử dụng công nghệ thông tin rất nhanh nhạy. Đa số gia đình các em được trang bị đầy đủ máy tính và điện thoại thông minh. Đây là điều kiện hết sức thuận lợi để giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh. Nhờ việc tự thiết kế các bài tập tương tác, học sinh được thoải mái tư duy, sáng tạo đồng thời phát huy năng lực bản thân, năng lực hoạt động nhóm từ đó nâng cao hiệu quả của việc học.
Xuất phát từ những lí do trên, chúng tôi quyết định chọn đề tài “Phát huy tính chủ động sáng tạo của học sinh thông qua việc sử dụng phần mềm Ispring Suite vào dạy học Hóa Học THPT”.
Mục đích nghiên cứu
Phát huy tính chủ động, sáng tạo của học sinh thông qua việc lựa chọn hình thức, nội dung của bài tập tương tác là mục đích lớn nhất mà đề tài hướng đến. Giáo viên phân chia học sinh theo nhóm, giao nhiệm vụ cho các nhóm về nhà tự sưu tầm các câu hỏi trắc nghiệm, ghép nối, điền khuyết,theo chủ đề học tập. Bằng cách này, giáo viên đã tạo cho học sinh cơ hội được tìm tòi kiến thức, sắp xếp nội dung khoa học, lựa chọn những câu hỏi hợp lý phục vụ cho bài tập nhóm. Các em được cùng nhau trao đổi, thảo luận, trình bày quan điểm cá nhân trước nhóm, từ đó sẽ rèn luyện cho các em sự tự tin và tính tích cực, chủ động, sáng tạo trong học tập.
Trong ứng dụng của Ispring suite có rất nhiều hình thức bài tập tương tác đa dạng, phong phú, mỗi hình thức lại có thể lồng ghép được hình ảnh, âm thanh, video,rất sinh động và hấp dẫn khiến cho việc giải quyết các bài tập trở nên vừa nhẹ nhàng, thư giãn, vừa đạt hiệu quả cao.
Giảm bớt áp lực cho giáo viên trong quá trình soạn bài giảng. Việc giao nhiệm vụ chuẩn bị các bài tập tương tác cho học sinh giúp giáo viên có thêm thời gian, tâm sức dành cho các hoạt động khác trong bài giảng.
Nâng cao hiệu quả của việc dạy và học một cách tối ưu. Trong số các yếu tố góp phần mang lại hiệu quả cho hoạt động dạy và học thì bài giảng là yếu tố then chốt. Bài giảng có sự đầu tư về nội dung, phương pháp, hình ảnh,...chắc chắn sẽ mang lại hiệu quả dạy học như mong đợi. Khi sử dụng các bài tập tương tác do các nhóm học sinh thiết kế, giáo viên đã khiến bài giảng truyền thống của mình trở nên đa dạng, hấp dẫn hơn.
Khách thể và đối tượng nghiên cứu
Khách thể nghiên cứu
Đề tài này được chúng tôi nghiên cứu và áp dụng tại các lớp 11C6 và 12C2 trường THPT Nam Đàn II trong năm học 2022-2023.
Đối tượng nghiên cứu
Tính chủ động sáng tạo của học sinh thông qua việc sử dụng phần mềm Ispring Suite vào dạy học Hóa Học THPT.
Giả thuyết khoa học
Nếu đề xuất và thực hiện đồng bộ các giải pháp có cơ sở khoa học, có tính khả thi này vào các môn học ở trường THPT thì có thể nâng cao chất lượng dạy học và tăng tính chủ động, sáng tạo ở học sinh.
Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp nghiên cứu lý luận: Nghiên cứu về định hướng đổi mới phương pháp dạy và học đã được xác định trong các văn bản về đổi mới kiểm tra đánh giá và thi tốt nghiệp THPT Quốc gia của Bộ Giáo dục.
Phương pháp quan sát: Trong quá trình dạy học, giáo viên quan sát để nắm được đặc điểm tình hình, thế mạnh của từng học sinh, từ đó có sự phân chia nhiệm vụ học tập ở các nhóm sao cho phù hợp để mang lại hiệu quả cao nhất.
Phương pháp khảo sát, thống kê: Tạo link khảo sát trong học sinh, phân tích đánh giá kết quả khảo sát để biết được tính khả thi của đề tài.
Phương pháp thực nghiệm: Triển khai tiến hành thực nghiệm tại các lớp 11C6, 12C2 trường THPT Nam Đàn II.
Phạm vi nghiên cứu
- Đề tài tập trung nghiên cứu về các biện pháp nhằm phát huy tính chủ động sáng tạo của học sinh bằng việc sử dụng phần mềm Ispring suite trong hoạt dạy học hóa học THPT.
Đóng góp mới của đề tài
Việc thiết kế bài giảng không chỉ do một mình giáo viên đảm nhận mà còn được học sinh chuẩn bị và hỗ trợ. Trước các tiết dạy có nội dung quan trọng cần củng cố, giáo viên sẽ yêu cầu các nhóm học sinh chuẩn bị một số dạng bài tập tương tác dựa trên mục tiêu của bài giảng. Năm học 2021-2022 các bài tập tương tác trên Ispring suite đã được chúng tôi thiết kế và sử dụng hiệu quả, nên đến năm học 2022-2023, chúng tôi mạnh dạn giao phó việc thiết kế bài tập tương tác cho học sinh, từ đó giúp học sinh tích cực, tự tin, chủ động, sáng tạo hơn trong học tập.
Trong kế hoạch dạy học chương trình giáo dục phổ thông 2018 theo mẫu công văn 5512/BGD ĐT- GDTrH, phần “Luyện tập - củng cố” giáo viên cần chuẩn bị rất nhiều dạng bài tập cho học sinh ôn tập kiến thức ngay sau mỗi tiết học. Việc giao bài tập tương tác cho các nhóm học sinh chuẩn bị sẽ giúp cho giáo viên có nguồn bài tập phong phú, đa dạng để sử dụng. Các bài tập tương tác được thiết kế bằng sự sáng tạo của học sinh sẽ là những sản phẩm có hình ảnh bắt mắt, âm thanh sống động, hiệu ứng tương tác đa dạng, giúp học sinh có được sự hào hứng, tập trung xuyên suốt tiết học.
Đối với công tác ôn tập, để chuẩn bị cho các kì thi như thi giữa kì, thi cuối kì, giáo viên giao đề cương ôn tập cho các nhóm hoàn thành và chuyển thành các bài tập tương tác để vừa ôn tập trên lớp, vừa ôn tập ở nhà. Đặc điểm của bài tập tương tác trên Ispring suite là sau mỗi lần làm bài thì thứ tự câu hỏi và đáp án bị xáo trộn nên các em có thể làm lại nhiều lần, sau mỗi lần các em đều biết mình đúng, sai ở câu nào và đạt bao nhiêu điểm. Từ đó giúp cho việc ôn tập có hiệu quả, cải thiện điểm số một cách rất đáng kể.
So với những phần mềm thiết kế bài tập tương tác hiện nay thì việc thiết kế bài tập tương tác trên Ispring suite có ưu điểm nổi bật hơn, đó là người dùng có thể tích hợp bài tập tương tác vào trong bài giảng Powerpoint, có thể soạn bài giảng Powerpoint trên Ispring suite. Việc sử dụng có thể dùng mạng internet hoặc không, cũng có thể thực hiện trên tất cả các thiết bị máy tính, điện thoại, ipad,
Khi được giáo viên giao nhiệm vụ, học sinh sẽ phải tìm hiểu và nắm bắt được một phần nội dung quan trọng trong bài học trước khi lên lớp. Điều đó sẽ giúp các em có tâm thế tự tin khi bước vào bài học, có sự háo hức chờ đợi khi chứng kiến thành quả mà cả nhóm đã chuẩn bị.
Học sinh chủ động trong việc sử dụng, thiết kế các bài tập tương tác, đồng thời các em cũng chủ động trong việc ôn tập kiến thức qua bài tập tương tác. Hiện tại ở trường THPT Nam Đàn II, đầu mỗi buổi học đều có tiết sinh hoạt 10 phút, các lớp có bài tập tương tác trên ứng dụng Ispring suite sẽ cùng nhau mở bài tập tương tác để ôn tập.
Mỗi học sinh trong nhóm đều tham gia vào việc hoàn thành nhiệm vụ của nhóm, từ đó nâng cao tinh thần trách nhiệm của bản thân trước tập thể. Mỗi học sinh sẽ được tạo điều kiện tối đa để phát huy thế mạnh của mình. Những em có năng lực chuyên môn về Hóa học tốt hơn sẽ có nhiệm vụ tìm kiếm, sưu tầm các câu hỏi theo yêu cầu của giáo viên, những em có năng khiếu về công nghệ thông tin có trách nhiệm chuyển hóa các bài tập ở dạng văn bản thô thành các bài tập tương tác có hình ảnh, âm thanh, hiệu ứng,sinh động, bắt mắt và sáng tạo. Qua quá trình chuẩn bị, các em được cọ xát, tư duy và phát triển một cách toàn diện về năng lực, phẩm chất và thái độ.
NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
Cơ sở lý luận
Đặc điểm của phần mềm Ispring suite
Ispring suite là phần mềm chuyên dụng được dùng để soạn thảo bài giảng E-learning. Sau khi được cài đặt, Ispring suite sẽ được tự động tích hợp vào ứng dụng PowerPoint của Microsoft. Ispring suite có đầy đủ các tính năng soạn thảo E-learning chuyên nghiệp với giao diện dễ sử dụng. Giáo viên có thể trực tiếp sử dụng Ispring suite để soạn bài giảng PowerPoint – đó là một chức năng rất tiện lợi mà Ispring suite nổi bật hơn nhưng ứng dụng phần mềm khác.
Việc sử dụng Ispring suite để soạn bài tập tương tác tích hợp trong bài giảng Powerpoint rất linh hoạt, người dùng có thể thực hiện trên máy tính hoặc điện thoại, có thể sử dụng mạng internet hoặc không sử dụng.
Bộ sản phẩm Ispring suite được tích hợp 3 phần mềm. Bao gồm phần mềm chuyên dùng soạn bài thi trắc nghiệm và khảo sát trực tuyến – Ispring QuizMaker. Phần mềm Ispring Pro – tích hợp nhiều công cụ hỗ trợ soạn bài giảng theo chuẩn E-Learning. Và phần mềm chuyên dùng biên tập sách điện tử – Ispring Kinetics.
Ispring suite được đánh giá rất cao về sự đa dạng, phong phú trong các hình thức bài tập tương tác. Sau khi cài đặt Ispring suite người dùng có thể lựa chọn một trong những bài tập tương tác của tính năng Quiz, bao gồm:
+ Câu hỏi đa lựa chọn: Trong khảo sát gọi là câu hỏi dạng “Chọn một” Là loại câu hỏi có nhiều lựa chọn để trả lời, trong đó chỉ có một đáp án là câu trả lời đúng nhất.
+ Câu hỏi đa đáp án: Trong khảo sát gọi là câu hỏi dạng “Chọn nhiều”. Là loại câu hỏi có nhiều lựa chọn để trả lời, trong đó có thể có nhiều đáp án đúng.
+ Câu hỏi trả lời ngắn: Là loại câu hỏi mà người học có thể trả lời với ý kiến của mình. Trong đó người soạn câu hỏi có thể tạo ra những câu trả lời có thể chấp nhận.
+ Câu hỏi ghép đôi: Là loại câu hỏi có sự ghép giữa hai nhóm đối tượng để cho ra kết quả đúng nhất.
+ Câu hỏi trình tự: Là loại câu hỏi yêu cầu thí sinh sắp xếp các đối tượng, các khái niệm theo một danh sách có thứ tự. Thường dùng kiểm tra kiến thức liên quan đến quy trình, cái nào trước, cái nào sau.
+ Câu hỏi số học: Là loại câu hỏi chỉ trả lời bằng số.
+ Câu hỏi điền khuyết: Là loại câu hỏi mang nội dung điền vào chỗ trống. Người học sẽ hoàn thành bài tập này thông qua vấn đề điền được các nội dung thích hợp vào ô lựa chọn do người soạn câu hỏi đặt ra.
+ Câu hỏi Điền khuyết đa lựa chọn: Là loại câu hỏi có nhiều lựa chọn để trả lời, trong đó chỉ có một đáp án là câu trả lời đúng nhất. Nhưng đặc biệt ở đây, danh sách
đáp án sẽ có dạng drop-down menu. Dạng này không thể trình bày trên giấy mà phải làm trực tiếp trên máy.
+ Câu hỏi dạng Chọn từ: Trong tiếng anh gọi là dạng “word bank”. Giống dạng điền khuyết nhưng các phương án đã được liệt kê sẵn, người làm chỉ cần chọn các phương án (từ) được đề xuất cho từng chỗ trống.
+ Câu hỏi Hostpot: Là dạng câu hỏi xác định vị trí trên hình ảnh.
+ Câu hỏi dạng Thang Likert: Là câu hỏi chuyên dùng trong khảo sát để đánh giá mức độ. Thông thường câu hỏi sẽ có 3,5,7 phương án trả lời đối lập qua giá trị trung bình. VD: “V-iSpring rất hữu dụng trong soạn giảng”, các phương án sẽ là: “rất không đồng ý/ không đồng ý/ phân vân/ đồng ý/ rất đồng ý”.
+ Câu hỏi dạng Tự luận: Cho phép người trả lời viết câu trả lời của mình ở dạng tự luận.