Sáng kiến kinh nghiệm Sử dụng các ứng dụng (AI) trong việc thiết kế bài giảng tương tác nhằm phát triển kĩ năng sáng tạo cho học sinh Lớp 3

1
ỦY BAN NHÂN DÂN HUYỆN BA VÌ TRƯỜNG TIỂU HỌC PHÚ SƠN
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Tên sáng kiến:
SỬ DỤNG CÁC ỨNG DỤNG (AI) TRONG VIỆC THIẾT KẾ BÀI GIẢNG TƯƠNG TÁC NHẰM PHÁT TRIỂN KĨ NĂNG SÁNG TẠO CHO HỌC SINH LỚP 3
Lĩnh vực: Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học.
Tác giả:	Phạm Thị Bích Liên
Đơn vị công tác: Trường Tiểu học Phú Sơn Chức vụ:	Giáo viên
Năm học: 2024 - 2025
2
MỤC LỤC
ĐẶT VẤN ĐỀ	1
Tính cấp thiết phải tiến hành sáng kiến:	1
Mục tiêu của sáng kiến	2
Tổng quan thông tin nghiên cứu	2
Khẳng định tính mới về khoa học trong điều kiện thực tế	3
Thời gian, đối tượng, phạm vi nghiên cứu	3
NỘI DUNG:	3
Thực trạng của vấn đề	3
Những khó khăn, hạn chế	3
Nguyên nhân của tồn tại, hạn chế	4
Tính cấp thiết cần tạo ra sáng kiến	4
Giải pháp:	4
Giải pháp 1: Nghiên cứu và lựa chọn các ứng dụng AI phù hợp	4
Giải pháp 2: Xây dựng quy trình thiết kế bài giảng tương tác với AI	6
Giải pháp 3: Triển khai các hoạt động thực hành đánh giá:	9
Kết quả và khả năng nhân rộng, ứng dung.	10
Kết quả	11
Chia sẻ kinh nghiệm thành công và những bài học rút ra trong quá trình:. 12
Phương pháp thực hiện sáng kiến	13
Hiệu quả sáng kiến	15
Hiệu quả về khoa học	15
Hiệu quả về xã hội	15
Hiệu quả về kinh tế	15
Tính khả thi của sáng kiến:	15
Thời gian thực hiện	16
Kinh phí thực hiện đề tài	16
6. Thời gian thực hiện đề tài	16
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ	16
Kết luận	16
Kiến nghị, đề xuất:	18
ĐẶT VẤN ĐỀ
Tính cấp thiết phải tiến hành sáng kiến
Trong thế giới đầy biến động và cạnh tranh khốc liệt ngày nay, chúng ta không thể trang bị cho học sinh những kiến thức cũ kỹ để đối phó với những thách thức chưa từng có. Kỹ năng sáng tạo không còn là một lựa chọn, mà là vũ khí tối thượng giúp các em thích nghi, đổi mới và tạo ra những giá trị khác biệt. Và chúng ta, những người làm giáo dục, có trách nhiệm khơi dậy ngọn lửa sáng tạo trong mỗi học sinh ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường. Với học sinh lớp 3, đây là thời điểm vàng để ươm mầm tư duy độc lập, khuyến khích trí tưởng tượng bay bổng và trang bị cho các em khả năng giải quyết vấn đề một cách linh hoạt, sáng tạo. Nếu chúng ta bỏ lỡ cơ hội này, chúng ta đang tước đi của các em cơ hội để tỏa sáng và đóng góp vào sự phát triển của xã hội.
Nhưng hãy nhìn vào thực tế tại trường Tiểu học Phú Sơn, lớp 3A3. Phải chăng chúng ta đang thực sự trao cho các em cơ hội để sáng tạo? Hay chúng ta đang vô tình kìm hãm sự phát triển của các em bằng những phương pháp giảng dạy khô khan, những bài tập rập khuôn và những khuôn mẫu cứng nhắc?
Dưới đây là bảng thống kê chi tiết về hạn chế trong kỹ năng sáng tạo của học sinh trong lớp:
Kỹ năng đánh giá
Tỷ lệ học sinh đạt yêu cầu

Mô tả
Khả năng tự phát triển ý tưởng mới

20%
Chỉ một phần nhỏ học sinh có thể tự đưa ra ý tưởng mới mà không cần hướng dẫn chi tiết.
Khả năng giải quyết vấn đề sáng tạo
15%
Rất ít học sinh tìm ra các giải pháp đa dạng và độc đáo cho vấn đề quen thuộc.
Sự tự tin trong việc thể hiện ý tưởng
45%
Gần nửa số học sinh cảm thấy e ngại khi trình bày hoặc bảo vệ ý tưởng trước lớp.
Tham gia vào hoạt động nhóm với ý tưởng đóng góp

30%
Phần lớn học sinh chỉ tham gia ý kiến khi được yêu cầu hoặc gặp khó khăn trong nhóm.
Ví dụ: Tôi còn nhớ mãi ánh mắt thất vọng của em An khi bài văn của em không được đánh giá cao chỉ vì em đã dám viết một cái kết khác với những gì được dạy trong sách giáo khoa. Tôi cũng không thể quên sự ngơ ngác của em B khi tôi yêu cầu em tìm ra những cách giải khác cho một bài toán quen thuộc. Phải chăng chúng ta đã vô tình dập tắt ngọn lửa sáng tạo trong các em.
Tôi tin rằng, với việc Ứng dụng (AI) trong việc thiết kế bài giảng tương tác nhằm phát triển kĩ năng sáng tạo cho học sinh, chúng ta có thể biến những giờ học khô khan thành những cuộc phiêu lưu kỳ thú, nơi học sinh được tự do
khám phá, thử nghiệm và sáng tạo. Với ứng dụng này, chúng ta có thể tạo ra những bài tập thử thách trí tuệ của học sinh, khuyến khích các em tìm ra những giải pháp độc đáo và không giới hạn. (AI) không chỉ giúp chúng ta tiết kiệm thời gian và công sức, mà còn giúp chúng ta thấu hiểu học sinh hơn, cá nhân hóa quá trình học tập và khơi dậy ngọn lửa đam mê trong từng em.
Tôi tin rằng, với sự đồng lòng và quyết tâm của tất cả chúng ta, chúng ta có thể biến lớp 3A3 trở thành một mô hình tiên phong trong việc ứng dụng (AI) để phát triển kỹ năng sáng tạo cho học sinh. Và quan trọng nhất, chúng ta có thể trao cho các em những chìa khóa vàng để mở cánh cửa tương lai, giúp các em tự tin bước vào một thế giới đầy thách thức và cơ hội.
Mục tiêu của đề tài, sáng kiến.
Tổng quan thông tin về những vấn đề cần nghiên cứu, thực trạng vấn đề, tình hình nghiên cứu vấn đề trong và ngoài huyện:
Tổng quan về các nghiên cứu liên quan đến kỹ năng sáng tạo, bài giảng tương tác và ứng dụng (AI) trong giáo dục: Tôi đã dành thời gian nghiên cứu và tìm hiểu những công trình khoa học, những bài viết tâm huyết của các nhà giáo dục, các nhà khoa học hàng đầu trên thế giới về ba lĩnh vực then chốt: kỹ năng sáng tạo, bài giảng tương tác và ứng dụng (AI) trong giáo dục.
Tôi đã đọc cuốn sách 'Sáng tạo bừng cháy sức mạnh bên trong của tác giả Osho. Tôi cũng đã tìm hiểu về mô hình “Học tập kiến tạo” của ông, một phương pháp sư phạm tiên tiến giúp học sinh chủ động khám phá và xây dựng kiến thức. Những nghiên cứu này đã cho tôi lợi ích của bài giảng tương tác và những tiềm năng to lớn của (AI) trong việc nâng cao chất lượng giáo dục.
Tôi nhận thấy rằng, nhiều trường học vẫn còn thiếu những chương trình đào tạo bài bản về kỹ năng sáng tạo cho giáo viên. Phụ huynh cũng chưa nhận thức đầy đủ về tầm quan trọng của kỹ năng sáng tạo, và thường chỉ tập trung vào việc rèn luyện kiến thức cho con em mình. Từ đó cho thấy rằng, chúng ta còn rất nhiều việc phải làm để cải thiện tình hình phát triển kỹ năng sáng tạo cho học sinh tại địa phương.
Tôi đã tìm hiểu về tình hình nghiên cứu và ứng dụng (AI) trong giáo dục tại Việt Nam và trên thế giới. Tôi nhận thấy rằng, việc ứng dụng (AI) trong giáo dục tại Việt Nam còn khá mới mẻ và chưa được triển khai rộng rãi. Tuy nhiên, đã có một số trường học, tổ chức bắt đầu thử nghiệm các ứng dụng (AI) trong dạy và học, và đạt được những kết quả bước đầu rất khả quan.
2.3. Khẳng định tính mới về khoa học của vấn đề trong điều kiện thực tế của cơ quan, đơn vị và của địa phương:
Sáng kiến của tôi không phải là một sự sao chép máy móc những gì đã có, mà là một sự sáng tạo, một sự đột phá dựa trên những kiến thức và kinh nghiệm đã được tích lũy. Tôi tập trung vào việc ứng dụng cụ thể các ứng dụng (AI) vào thiết kế bài giảng tương tác cho học sinh lớp 3, một vấn đề chưa được nghiên cứu sâu rộng tại trường và địa phương. Tôi muốn chứng minh rằng, (AI) không phải là một khái niệm trừu tượng, xa vời, mà là một công cụ hữu ích, thiết thực có thể giúp giáo viên nâng cao chất lượng giảng dạy và phát triển kỹ năng sáng tạo cho học sinh, cụ thể là:
Tôi đề xuất một quy trình thiết kế bài giảng tương tác với (AI) một cách hiệu quả, phù hợp với điều kiện thực tế của lớp học và khả năng của học sinh. Quy trình này linh hoạt, giúp giáo viên dễ dàng áp dụng và điều chỉnh để phù hợp với từng môn học, từng chủ đề và từng đối tượng học sinh khác nhau.
Trí tuệ nhân tạo (AI) đang mở ra những cánh cửa mới, mang đến những cơ hội chưa từng có để đổi mới phương pháp dạy học và giải phóng tiềm năng sáng tạo của học sinh. Các ứng dụng (AI) không chỉ là những công cụ hỗ trợ, mà còn là những người bạn đồng hành đáng tin cậy của giáo viên, giúp chúng ta tạo ra những bài giảng tương tác sinh động, hấp dẫn và phù hợp với từng học sinh.
Sáng kiến của tôi là một sự kết hợp hài hòa giữa lý thuyết và thực tiễn, giữa kinh nghiệm của bản thân và những kiến thức đã được đúc kết từ các công trình nghiên cứu khoa học. Tôi tin rằng, sáng kiến này sẽ mang lại những giá trị thiết thực cho học sinh, giáo viên và nhà trường, góp phần vào sự nghiệp đổi mới giáo dục của đất nước.
Thời gian, đối tượng, phạm vi nghiên cứu:
-Thời gian: Trong năm học 2024-2025
Đối tượng nghiên cứu: Học sinh lớp 3
Phạm vi áp dụng Sáng kiến: Trường Tiểu học Phú Sơn
NỘI DUNG
Hiện trạng của việc sử dụng các ứng dụng (AI) trong việc thiết kế bài giảng tương tác nhằm phát triển kĩ năng sáng tạo cho học sinh lớp 3.
Những khó khăn, hạn chế trong việc phát triển kỹ năng sáng tạo cho học sinh lớp 3:
Trong năm học này, tôi được phân công chủ nhiệm và giảng dạy lớp 3A3, với tổng số 30 học sinh trong đó học sinh nữ: 16 em. Trong giờ học, tôi nhận thấy phần lớn học sinh còn thụ động, thiếu tự tin trong việc đưa ra ý tưởng mới. Các em thường e ngại việc trả lời câu hỏi, sợ sai, sợ bị chê cười. Các hoạt động học tập còn thiếu tính tương tác, ít tạo cơ hội cho học sinh làm việc nhóm, chia sẻ ý kiến và học hỏi lẫn nhau. Các em thường chỉ làm việc một mình, theo sự hướng dẫn của giáo viên, mà không được khuyến khích tự mình khám phá, tìm tòi những cách giải quyết vấn đề sáng tạo hơn. Cơ sở vật chất, đồ dùng dạy học còn thiếu thốn, chưa đáp ứng được nhu cầu đổi mới phương pháp dạy học. Lớp học còn thiếu những thiết bị hỗ trợ giảng dạy hiện đại, những phần mềm, ứng dụng giáo dục tương tác để kích thích sự sáng tạo của học sinh.
Năng lực
Tổng số học sinh
Tổng số %
SL
%
Tự chủ và tự học
30
3
10
Giải quyết vấn đề sáng sáng tạo
30
5
16,7
Giải quyết vấn đề thiếu sáng tạo
30
25
83,3
Chủ động tự tin
30
5
16,7
Tính toán
30
8
26,7

Thụ động, thiếu tự tin
30
22
73,3
Sôi nổi- sáng tạo
30
7
23,3
Tích cực tương tác
30
8
26,7
E ngại- trầm lắng
30
20
66,7
Thiếu tính tương tác
30
19
63,3
Tôi còn nhớ một lần, khi tôi yêu cầu học sinh vẽ một bức tranh về ước mơ của mình, phần lớn các em đều vẽ những ngôi nhà, những chiếc xe ô tô, những hình ảnh quen thuộc mà các em thường thấy trên tivi. Rất ít học sinh vẽ những hình ảnh độc đáo, sáng tạo, thể hiện những ước mơ táo bạo của mình.
Nguyên nhân của những khó khăn, hạn chế này:
+ Về phía giáo viên: Chúng ta vẫn quen với việc truyền đạt kiến thức một chiều, áp đặt suy nghĩ của mình lên học sinh, mà quên mất việc khơi dậy tiềm năng sáng tạo trong các em. Áp lực về thành tích, về điểm số khiến cho giáo viên và học sinh chỉ tập trung vào việc hoàn thành chương trình học, mà không có thời gian và tâm trí để đầu tư vào các hoạt động phát triển kỹ năng sáng tạo.
+ Về phía phụ huynh: Nhiều phụ huynh vẫn còn xem nhẹ vai trò của kỹ năng sáng tạo. Sự thiếu quan tâm của gia đình và xã hội cũng là một rào cản đối với việc phát triển kỹ năng sáng tạo cho học sinh.
+ Về nguồn lực và điều kiện: Việc thiếu thốn về cơ sở vật chất, đồ dùng dạy học, bồi dưỡng về kỹ năng sáng tạo cho giáo viên là những trở ngại lớn đối với việc đổi mới phương pháp dạy học.
+ Về phía học sinh: Học sinh mất dần hứng thú với việc học tập, trở nên thụ động, ù lì và khó thích ứng với những thay đổi của xã hội. Các em thiếu tự tin. Các em không phát huy được hết tiềm năng của mình, mất đi cơ hội để trở thành những người sáng tạo, đổi mới và đóng góp vào sự phát triển của đất nước.
Tính cấp thiết cần thực hiện sáng kiến
Trước thực trạng trên, là một giáo viên chủ nhiệm, chúng tôi luôn trăn trở và mong muốn tìm ra giải pháp giúp sử dụng các ứng dụng AI trong việc thiết kế bài giảng tương tác nhằm phát triển kĩ năng sáng tạo cho học sinh lớp 3 để hướng tới nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo dục, đáp ứng trước yêu cầu đổi mới của giáo dục hiện nay. Tôi tin rằng, nếu chúng ta không hành động ngay bây giờ, chúng ta sẽ đánh mất một thế hệ những người trẻ có khả năng sáng tạo, những người có thể làm thay đổi thế giới.
Giải pháp thực hiện sáng kiến:
Để biến những ý tưởng thành hiện thực và mang lại những thay đổi tích cực cho lớp học, tôi đã triển khai một loạt các biện pháp cụ thể, được thiết kế tỉ mỉ và thực hiện một cách đầy tâm huyết.
Giải pháp 1: Nghiên cứu và lựa chọn các ứng dụng AI phù hợp.
Mục tiêu:
Xác định các ứng dụng (AI) có tiềm năng hỗ trợ hiệu quả việc thiết kế bài giảng tương tác và phát triển kỹ năng sáng tạo cho học sinh lớp 3. Đảm bảo các ứng dụng được lựa chọn phù hợp với trình độ, sở thích và khả năng tiếp thu của
học sinh. Lựa chọn các ứng dụng có tính sư phạm cao, dễ sử dụng và an toàn cho học sinh.
Cách thực hiện:
Nghiên cứu tài liệu:
-Tìm kiếm và đọc các bài đánh giá, nhận xét, so sánh về các ứng dụng (AI) trong giáo dục trên các trang web, tạp chí chuyên ngành.
-Tham khảo ý kiến đồng nghiệp: Trao đổi với các giáo viên khác để học hỏi kinh nghiệm và thu thập thông tin về các ứng dụng (AI) mà họ đã sử dụng.
Thử nghiệm thực tế: Tải và dùng thử các ứng dụng (AI) miễn phí hoặc có thời gian dùng thử để đánh giá tính năng, giao diện và khả năng tương thích với các thiết bị hiện có.
Xây dựng tiêu chí lựa chọn: Thiết lập các tiêu chí cụ thể để đánh giá các ứng dụng AI, như: tính dễ sử dụng, tính tương tác, tính sáng tạo, tính sư phạm, tính an toàn, khả năng tùy chỉnh, giá cả.
Ví dụ về các ứng dụng (AI) đã lựa chọn:
Quizizz, Triviamaker, Edulive: Ứng dụng tạo trò chơi trắc nghiệm tương tác, giúp học sinh ôn tập kiến thức một cách thú vị và hiệu quả. Dễ sử dụng, nhiều mẫu trò chơi đa dạng, có thể tùy chỉnh nội dung và theo dõi tiến độ của học sinh.
Hình ảnh: Quizizz, Triviamaker, Edulive.
Canva: Ứng dụng thiết kế đồ họa đơn giản, giúp giáo viên và học sinh tạo ra những bài thuyết trình, poster, video đẹp mắt.Có giao diện trực quan, nhiều mẫu thiết kế sẵn có, dễ dàng chèn hình ảnh, video và âm thanh.
Hình ản: Canva
Chatbot AI (ví dụ: ChatGPT, google AI Studio): Ứng dụng chatbot thông minh, có thể trả lời câu hỏi, cung cấp thông tin và hỗ trợ học sinh trong quá trình
học tập. Có khả năng tương tác cao, cung cấp thông tin nhanh chóng, giúp học sinh tự học và khám phá kiến thức.
Hình ảnh: ChatGPT, google AI Studio
Lưu ý quan trọng khi sử dụng giải pháp này:
Luôn ưu tiên các ứng dụng có chính sách bảo mật rõ ràng và đảm bảo an toàn cho thông tin cá nhân của học sinh. Thường xuyên cập nhật các ứng dụng lên phiên bản mới nhất để có được những tính năng và bản vá lỗi tốt nhất. Hướng dẫn học sinh cách sử dụng các ứng dụng (AI) một cách an toàn và có trách nhiệm.
Giải pháp 2: Xây dựng quy trình thiết kế bài giảng tương tác với
AI.
Mục tiêu:
Tạo ra một quy trình rõ ràng, logic và dễ thực hiện để giáo viên có thể dễ
dàng tích hợp (AI) vào bài giảng của mình. Đảm bảo các bài giảng được thiết kế có tính sư phạm cao, phù hợp với mục tiêu học tập và khả năng của học sinh. Khuyến khích sự sáng tạo và đổi mới trong quá trình thiết kế bài giảng.
Cách thực hiện:
Bước 1: Xác định mục tiêu bài học: Xác định rõ những kiến thức, kỹ năng và thái độ mà học sinh cần đạt được sau khi học xong bài đó.
Bước 2: Lựa chọn nội dung phù hợp: Lựa chọn những nội dung quan trọng, thiết thực và phù hợp với chương trình học.
Bước 3: Thiết kế các hoạt động tương tác: Thiết kế các hoạt động để khuyến khích học sinh tham gia tích cực vào quá trình học tập, như thảo luận nhóm, đóng vai, giải quyết vấn đề.
Bước 4: Lựa chọn và tích hợp ứng dụng (AI): Lựa chọn ứng dụng (AI) phù hợp với mục tiêu và nội dung bài học, sau đó tích hợp ứng dụng vào các hoạt động tương tác đã thiết kế.
Bước 5: Đánh giá và điều chỉnh: