Sáng kiến kinh nghiệm Thiết kế bài giảng e-Learning

PHÒNG GD&ĐT MỎ CÀY BẮC
TRƯỜNG TIỂU HỌC 
KHÁNH THẠNH TÂN 2

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

Khánh Thạnh Tân, ngày 20 tháng 6 năm 2022
BÁO CÁO THÀNH TÍCH
THIẾT KẾ BÀI GIẢNG E-LEARNING
PHẦN THỨ NHẤT: ĐẶT VẤN ĐỀ
I. Lý do chọn đề tài:
	Ứng dụng CNTT trong hoạt động dạy học là xu thế tất yếu, là kỹ năng cần thiết của giáo viên trong thời đại thông tin hiện nay. Ứng dụng CNTT trong giảng dạy và học tập không chỉ được hiểu theo nghĩa đơn giản là dùng máy tính vào các công việc như biên soạn rồi trình chiếu bài giảng điện tử ở trên lớp. Ứng dụng CNTT được hiểu là một giải pháp trong mọi hoạt động liên quan đến đào tạo; liên quan đến công việc của người làm công tác giáo dục; liên quan đến hoạt động nghiên cứu, soạn giảng; lưu trữ, tìm kiếm, trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm và tài nguyên học tâp 
Với sự hỗ trợ của CNTT hoạt động dạy và học ngày nay được diễn ra mọi lúc, mọi nơi. Ở nhà, ngay tại góc học tập của mình, người học vẫn có thể nghe thầy cô giảng, vẫn được giao bài và được hướng dẫn làm bài tập, vẫn có thể nộp bài và trình bày ý kiến của mình Để làm được điều này thì ngoài những kỹ năng soạn giảng thông thường ra người giáo viên cần có kỹ năng xây dựng bài giảng điện tử và khai thác những dịch vụ truyền thông được cung cấp trên Internet như dịch vụ lưu trữ, chia sẻ, email, web, blog để ứng dụng vào công việc giảng dạy của mình. Kỹ năng xây dựng bài giảng điện tử e-Learning là một trong những kỹ năng cần thiết cho mỗi giáo viên ngày nay. 
Trong nhiều năm nay, các giải pháp thúc đẩy ứng dụng CNTT vào dạy học đã được các cấp tích cực triển khai và đã có những kết quả nhất định, phần lớn giáo viên phổ thông ở Việt Nam đã có thể dùng các phần mềm như MS Powerpoint, Word, và nhiều phần mềm thông dụng khác để soạn giảng, đã có kỹ năng khá tốt trong việc khai thác thông tin từ Internet  Tuy nhiên phần lớn giáo viên chưa có kỹ năng soạn bài giảng điện tử theo chuẩn e-Learning.Việc trang bị những kiến thức, kỹ năng về e -Learning cho giáo viên là việc làm cần thiết, góp phần giúp giáo viên bắt nhịp với xu thế giáo dục của thế giới, từng bước nâng cao chất lượng dạy và học. 
Là một trường Tiểu học của huyện, trong những năm gần đây, Trường đã có nhiều đổi mới trong công tác giảng dạy nhằm nâng cao chất lượng giáo dục. Đội ngũ giáo viên nhà trường không ngừng học tập nâng cao trình độ chuyên môn, phong trào tự học, tự rèn phát triển mạnh mẽ. Việc ứng dụng CNTT vào công tác giảng dạy được coi trọng. Tuy nhiên, giáo viên chỉ biết soạn bài giảng điện tử trên phần mềm Power Point, là phần mềm chuyên về trình diễn. Chính vì vậy sự tương tác trong bài giảng chưa cao. Giáo viên chưa biết đến bài giảng e-Learning. 
Sau một năm tìm tòi và thử nghiệm, bản thân tôi đã có những kiến thức cơ bản và có một vài bài giảng e-Learning. Chính vì những lý do nêu trên mà tôi đã chọn đề tài sáng kiến kinh nghiệm "Thiết kế bài giảng e-Learning”.
II. Mục đích nghiên cứu của đề tài
	- Làm nổi bật vai trò của bài giảng e-Learning trong việc đổi mới và nâng cao chất lượng dạy học.
- Các bước thiết kế bài giảng e-Learning thông qua các phần mềm iSpring Suite, Violet nhằm để bài giàng đạt chuẩn quốc tế SCORM. 
III. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu của đề tài: 
 Đối tượng nghiên cứu: Bài giảng e-Learning
Phạm vi nghiên cứu: Việc thiết kế bài giảng e -Learning. 
IV. Phương pháp nghiên cứu: 
	Để thực hiện đề tài này, tôi đã sử dụng các phương pháp sau:
1. Nghiên cứu tài liệu :
	Đọc các tài liệu sách, báo, tạp chí giáo dục... có liên quan đến nội dung đề tài. Đọc sách giáo khoa, sách giáo viên, sách tham khảo.Tìm hiểu trên Inernet
2 . Nghiên cứu thực tế: 
	- Tiến hành cho học sinh thực hiện bài giảng e – Learning đã soạn. 
	- Tổng kết rút kinh nghiệm trong quá trình dạy học.
PHẦN THỨ HAI: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. Cơ sở lý luận: 
Sự phát triển các quá trình nhận thức ở học sinh Tiểu học có những bước tiến mới so với lứa tuổi mẫu giáo. Yêu cầu của bậc học phổ thông đòi hỏi ở trẻ có những khả năng nhất định của quá trình nhận thức. 
Trong quá trình học tập cùng nhau, phần lớn trẻ lớp một không còn những bỡ ngỡ ban đầu nữa mà trẻ nhanh chóng hoà đồng với các bạn trong lớp. Chúng chú ý quan sát các bạn cùng lớp và thường kết bạn với những người có cùng những hứng thú ngẫu nhiên, như ngồi cùng bàn, sống cùng một khu, cùng thích đọc truyện tranh...
Ở lứa tuổi Tiểu học cơ thể của trẻ đang trong thời kỳ phát triển hay nói cụ thể là các hệ cơ quan còn chưa hoàn thiện, vì thế sức dẻo dai của cơ thể còn thấp nên trẻ không thể làm lâu một cử động đơn điệu, dễ mệt nhất là hoạt động quá mạnh và ở môi trường thiếu dưỡng khí.
	 Học sinh Tiểu học nghe giảng rất dễ hiểu nhưng cũng sẽ quên ngay khi chúng không tập trung cao độ. Vì vậy người giáo viên phải tạo ra hứng thú trong học tập và phải thường xuyên được luyện tập. Muốn tạo được hứng thú học tập cho học sinh, giáo viên cần thường xuyên đổi mới phương pháp dạy học, sử dụng các phương pháp gây được sự chú ý của học sinh, làm cho tiết học sống động, tích cực hoá hoạt động của học sinh. Ví dụ như sử dụng giáo án điện tử, chơi trò chơi, đóng vai
	 Học sinh Tiểu học rất dễ xúc động và thích tiếp xúc với một sự vật, hiện tượng nào đó nhất là những hình ảnh gây cảm xúc mạnh.
	 Trẻ hiếu động, ham hiểu biết cái mới nên dễ gây cảm xúc mới, song các em chóng chán. Do vậy trong dạy học giáo viên phải sử dụng nhiều đồ dùng dạy học, đưa học sinh đi tham quan, đi thực tế, tăng cường thực hành, tổ chức các trò chơi xen kẽ... để củng cố khắc sâu kiến thức.
II. Thực trạng sử dụng bài giảng e –learning trong dạy học. 
1. Thuận lợi:
Lớp học, sạch sẽ, thoáng mát, đảm bảo cho việc học. Phần đa học sinh sống trên cùng địa bàn nên việc quản lý các em cũng như việc liên lạc thông tin hai chiều, có nhiều thuận lợi. Ngoài ra, còn được sự quan tâm của nhà trường. Đội ngũ giáo viên có tâm huyết với nghề.
2. Khó khăn
Trình độ tin học và những kiến thức về e –learning của giáo viên còn ít.
3. Thành công:
Việc sử dụng bài giảng e-Learning giúp học sinh học tập chủ động hơn, hứng thú học tập hơn, nắm chắc bài hơn. 
4. Hạn chế:
Một số học sinh thao tác trên máy tính còn chậm. Một số học sinh gia đình còn khó khăn, chưa có máy tính nên việc tiếp cận bài giảng còn hạn chế. 
III. Tổng quan về bài giảng e - learning
1. Khái niệm: 
a. Bài giảng e –Learning: Bài giảng điện tử theo chuẩn e-Learning hay Bài giảng điện tử e-Learning là thể hiện cao cấp nhất của bài giảng điện tử bởi nó có thể chứa không chỉ bài giảng text, video chèn vào bình thường mà nó còn có cấu trúc chuẩn hoá theo định dạng SCORM, AICC để đưa vào các hệ thống quản lí bài giảng (Learning Managment System: LMS). 
Theo Bộ GD-ĐT Việt Nam thì: “Bài giảng e-Learning được tạo ra từ các công cụ tạo bài giảng, có khả năng tích hợp đa phương tiện truyền thông (multimedia) gồm phim (video), hình ảnh, đồ hoạ, hoạt hình, âm thanh, tiếng nói), tuân thủ một trong các chuẩn SCORM, AICC”
Bài giảng e-Learning khác hoàn toàn với các khái niệm: giáo án điện tử, bài trình chiếu hoặc bài giảng điện tử (powerpoint) thường gọi.
2. Yêu cầu của bài giảng e –learning: 
Một bài giảng điện tử theo chuẩn E-Learnig là bài giảng trước hết phải đáp ứng một trong các chuẩn đóng gói của hệ thống LMS (SCORM, AICC,); 
 Về nội dung, bài giảng điện tử e-Learning phải đáp ứng được yêu cầu tự học của người học. Như vậy, nội dung slide bài giảng rõ ràng, mạch lạc, có phim ảnh, từ liệu minh họa nội dung bài giảng, có ghi âm, ghi hình lời giảng của giáo viên; có các bài trắc nghiệm kiến thức đầu bài, trong bài và kiểm tra cuối bài. Phải có những ràng buộc về mặt kiến thức đối với người học; có đính kèm tài liệu tham khảo liên quan đến nội dung bài học. 
Ví dụ, sau bài kiểm tra đầu bài, nếu người học không đạt thì phải chuyển người học đến slide ôn lại bài cũ cho người học ôn lại kiến thức đã học. Sau khi ôn lại kiến thức cũ người học lại làm một bài kiểm tra, nếu đạt thì được vào học nội dung bài mới, nếu không thì yêu cầu người học học lại bài hôm trước. 
Ta có thể thấy các hoạt động tương đương của bài giảng điện tử e - learning và hoạt động giảng dạy của người thầy trên lớp như Bảng sau: 
Giảng dạy tại lớp 
Bài giảng e -learning
Nêu vấn đề 
Câu hỏi trắc nghiệm hoặc hoạt cảnh tạo tình huống có vấn đề 
Diễn giảng 
Kích hoạt file âm thanh hoặc video giảng bài 
Viết bảng 
Xuất hiện chữ, hình ảnh trên màn hình 
Phát vấn học sinh để kiểm tra mức độ tiếp thu bài hoặc nêu vấn đề 
Slide trắc nghiệm có điều hướng (nếu người học trả lời được thì học tiếp, nếu trả lời sai thì chuyển đến slide thích hợp để học lại hoặc bổ sung kiến thức) 
Các hoạt động khác 
Kích hoạt học liệu đa phương tiện tương ứng 
Củng cố bài 
Bài tập củng cố (trắc nghiệm) 
Như vậy với bài giảng điện tử e-Learning, người học có thể học một mình vì hình ảnh và lời giảng bài có thể đã được gắn vào nên rất sinh động, có thể tự kiểm tra kiến thức qua hàng chục kiểu trắc nghiệm. Vấn đề nữa là Bài giảng e-Learning sẽ có thể được truyền tải lên mạng Internet nhờ các hệ thống LMS của bất kì hãng nào do nó tuân thủ theo chuẩn quốc tế SCORM. Hiện nay phổ biến nhất ở Việt nam là dùng phần mềm LMS mã nguồn mở Moodle.
3. Cấu trúc của bài giảng e –learning: 
Câu trúc bài giảng với các ràng buộc điển hình được trình bày như sơ đồ 
Hình 1: Cấu trúc một bài giảng e -Learning
4. Quy trình xây dựng bài giảng điện tử 
Qua quá trình công tác và nghiên cứu và tham khảo ý kiến đồng nghiệp tôi nhận thấy các bước cơ bản để thiết kế Bài giảng điện tử e-Learning có thể được xây dựng theo quy trình gồm 6 bước sau: 
Bước 1: Xác định mục tiêu bài học, 
Bước 2: Xác định trọng tâm và kiến thức cơ bản, 
Bước 3: Multimedia hoá kiến thức 
Bước 4: Xây dựng thư viện tư liệu, 
Bước 5: Xây dựng và số hóa kịch bản 
Bước 6: Chạy thử chương trình, sửa chữa và đóng gói.. 
Bước 1: Xác định mục tiêu bài học 
 Trong dạy học hướng tập trung vào học sinh, mục tiêu phải chỉ rõ học xong bài, học sinh đạt được cái gì. Mục tiêu ở đây là mục tiêu học tập, chứ không phải là mục tiêu giảng dạy, tức là chỉ ra sản phẩm mà học sinh có được sau bài học. Đọc kĩ sách giáo khoa, kết hợp với các tài liệu tham khảo để tìm hiểu nội dung của mỗi mục trong bài và cái đích cần đạt tới của mỗi mục. Trên cơ sở đó xác định đích cần đạt tới của cả bài về kiến thức, kĩ năng, thái độ cần đạt được của bài học. 
Bước 2: Xác định trọng tâm và kiến thức cơ bản 
 Những nội dung đưa vào chương trình và sách giáo khoa phổ thông được chọn lọc từ khối lượng tri thức đồ sộ của khoa học bộ môn, được sắp xếp một cách lôgíc, khoa học, đảm bảo tính sư phạm và thực tiễn cao. Bởi vậy cần bám sát vào chương trình dạy học và sách giáo khoa bộ môn. Đây là điều bắt buộc tất yếu vì sách giáo khoa là tài liệu giảng dạy và học tập chủ yếu; chương trình là pháp lệnh cần phải tuân theo. Căn cứ vào đó để lựa chọn kiến thức cơ bản là nhằm đảm bảo tính thống nhất của nội dung dạy học trong toàn quốc. Mặt khác, các kiến thức trong sách giáo khoa đã được qui định để dạy cho học sinh. Do đó, chọn kiến thức cơ bản là chọn kiến thức ở trong đó chứ không phải là ở tài liệu nào khác. 
Bước 3: Multimedia hoá kiến thức 
Đây là bước quan trọng cho việc thiết kế bài giảng điện tử, là nét đặc trưng cơ bản của bài giảng điện tử để phân biệt với các loại bài giảng truyền thống, hoặc các loại bài giảng có sự hỗ trợ một phần của máy vi tính. Việc multimedia hoá kiến thức được thực hiện qua các bước: 
Dữ liệu hoá thông tin kiến thức 
Phân loại kiến thức được khai thác dưới dạng văn bản, bản đồ, đồ hoạ, ảnh tĩnh, phim, âm thanh... 
Tiến hành sưu tập hoặc xây dựng mới nguồn tư liệu sẽ sử dụng trong bài học. Nguồn tư liệu này thường được lấy từ một phần mềm dạy học nào đó hoặc từ internet, ... hoặc được xây dựng mới bằng đồ hoạ, bằng ảnh quét, ảnh chụp, quay video, bằng các phần mềm đồ hoạ chuyên dụng như Macromedia Flash... 
Chọn lựa các phần mềm dạy học có sẵn cần dùng đến trong bài học để đặt liên kết. 
Xử lý các tư liệu thu được để nâng cao chất lượng về hình ảnh, âm thanh. Khi sử dụng các đoạn phim, hình ảnh, âm thanh cần phải đảm bảo các yêu cầu về mặt nội dung, phương pháp, thẩm mỹ và ý đồ sư phạm. 
Bước 4: Xây dựng thư viện tư liệu 
 Sau khi có được đầy đủ tư liệu cần dùng cho bài giảng điện tử, phải tiến hành sắp xếp tổ chức lại thành thư viện tư liệu, tức là tạo được cây thư mục hợp lý. Cây thư mục hợp lý sẽ tạo điều kiện tìm kiếm thông tin nhanh chóng và giữ được các liên kết trong bài giảng đến các tập tin âm thanh, video clip khi sao chép bài giảng từ ổ đĩa nay sang ổ đĩa khác, từ máy này sang máy khác. 
 Mỗi bài giảng là một thư mục được đặt trong ổ đĩa hoặc thư mục chỉ dùng cho soạn giảng (VD. e-Learning, Bai_Giang_Dien_Tu ). Trong thư mục bài giảng lại có các thư mục con như: Hinhanh, Amthanh, Video, Thamkhao. Như vậy việc tìm kiếm và tiến hành soạn bài giảng mới không mất thời gian. 
Bước 5: Xây dựng và số hóa kịch bản 
Trước hết cần chia quá trình dạy học trong giờ lên lớp thành các hoạt động nhận thức cụ thể. Dựa vào các hoạt động đó để định ra các slide (trong PowerPoint) hoặc các trang của bài giảng. Sau đó xây dựng nội dung cho các trang (hoặc các slide). Tuỳ theo nội dung cụ thể mà thông tin trên mỗi trang/slide có thể là văn bản, đồ hoạ, tranh ảnh, âm thanh, video clip... 
Văn bản cần trình bày ngắn gọn cô đọng, chủ yếu là các tiêu đề và dàn ý cơ bản. Nên dùng một loại font chữ phổ biến, đơn giản, màu chữ được dùng thống nhất tuỳ theo mục đích sử dụng khác nhau của văn bản như câu hỏi gợi mở, dẫn dắt, hoặc giảng giải, giải thích, ghi nhớ, câu trả lời... 
Điều đặc biệt quan trọng đối với một bài giảng điện tử e-Learning là phải đáp ứng được yêu cầu tự học của người học. Nghĩa là, người học có thể không đến lớp nhưng với bài giảng điện tử e-Learning này người học vẫn được học tập như đang ở lớp vậy. 
Bước 6: Chạy thử chương trình, sửa chữa và đóng gói 
 Sau khi thiết kế xong, phải tiến hành chạy thử chương trình, kiểm tra các sai sót, đặc biệt là các liên kết để tiến hành sửa chữa và hoàn thiện. 
Xuất bản (public) bài giảng thành những định dạng phù hợp với phương thức dạy – học. Nếu sử dụng cho hệ thống website e-Learning thì xuất bản thành gói SCORM, nếu để ghi CD hoặc dùng file độc lập thì xuất bản dạng file tự chạy (file có phần mở rộng là *.exe hoặc file flash). 
III. Thiết kế bài giảng e - learing
1. Thiết kế bài giảng e – learning từ MS Power Point
Power Point là một phần mềm nằm trong bộ phần mềm Office của hãng Microsoft. Phần lớn giáo viên Việt Nam đều đã quen sử dụng phần mềm MS Powerpoint trong việc soạn giảng, mặc dù đây là phần mềm chuyên về thuyết trình. Vì vậy, việc soạn bài giảng tương tác nhất là bài giảng e – learning trên Powerpoint rất khó thực hiện. Muốn soạn bài giảng e – learning trên Powerpoint giáo viên cần sử dụng các phần mềm khác. Có rất nhiều phần mềm hỗ trợ Powerpoint thực hiện nhiệm vụ này. Đó là: Adobe Presenter, iSpring Presenter, Articulate Studio, Trong khuôn khổ sáng kiến này, tôi xin giới thiệu phần mềm iSpring Presenter. Đây là phần mềm được tích hợp vào MS Powerpoint để bổ sung thêm các chức năng hỗ trợ xây dựng bài giảng đ