Sáng kiến kinh nghiệm Thiết kế trò chơi học tập trên Kahoot để tạo hứng thú cho HS trong dạy học trực tuyến môn Sinh học cấp THCS

MỤC LỤC
 	 	 Trang
PHỤ LỤC 	
PHẦN I: MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài 
Chúng ta đang sống trong thời đại công nghệ, kỹ thuật, thông tin phát triển với tốc độ rất nhanh, chỉ cần một vài thao tác trên máy tính có kết nối mạng internet là có thể liên lạc với mọi người ở gần hoặc cách xa chúng ta nửa vòng trái đất. Thông tin đã vượt hẳn ra ngoài biên giới quốc gia, mang tính hội nhập, xóa mờ ranh giới địa lí. Với tốc độ phát triển đó, đòi hỏi con người cần phải năng động, tích cực, biết nắm bắt cơ hội, biết hợp tác và đưa ra chiến lược phát triển lâu dài.
Hiện nay chương trình giáo dục định hướng phát triển năng lực đã trở thành xu hướng giáo dục quốc tế. Nhiều nước trên thế giới đã có sự thay đổi mạnh mẽ theo hướng chuyền từ dạy học truyền thụ kiến thức sang dạy học phát triển năng lực của người học. Ở nước ta, trong bối cảnh Chương trình giáo dục phổ thông tổng thể mới đã được ban hành đòi hỏi người giáo viên nói chung và giáo viên dạy bộ môn Sinh học ở trường THCS nói riêng cần phải đổi mới phương pháp và hình thức tổ chức dạy học theo định hướng phát triển năng lực, tăng cường sự tương tác của các em học sinh.
Ngày 24/8/2021, Bộ trưởng Bộ GDĐT Nguyễn Kim Sơn đã ký ban hành Chỉ thị về thực hiện nhiệm vụ năm học 2021-2022 ứng phó với dịch Covid-19, tiếp tục thực hiện đổi mới, kiên trì mục tiêu chất lượng giáo dục và đào tạo.
Triển khai kế hoạch năm học linh hoạt, phù hợp với tình hình dịch. Năm học 2021-2022, toàn ngành Giáo dục tiếp tục thực hiện nhiệm vụ kép, vừa tích cực thực hiện các giải pháp phòng, chống dịch Covid-19 đang diễn biến phức tạp, bảo đảm an toàn trường học; vừa ra sức phấn đấu khắc phục khó khăn hoàn thành nhiệm vụ năm học, đáp ứng yêu cầu đổi mới và bảo đảm chất lượng giáo dục, đào tạo.
	Năm học 2020 – 2021 tôi đã khảo sát và thống kê kết quả học tập cũng như sự hứng thú với môn học của học sinh, kết quả như sau: 
Bảng kết quả khảo sát năm học 2020 – 2021 (Chưa áp dụng sáng kiến)
Điểm trung bình môn
Mức độ hứng thú
Giỏi: 25%
Rất hứng thú: 25%
Khá: 40%
Có hứng thú: 46%
Trung bình: 30%
Không có hứng thú: 29%
Yếu, kém: 5%

Với kết quả này, tôi thấy chất lượng giảng dạy chưa được như mong muốn, tôi cần phải thay đổi.
Trong năm học 2021 – 2022, được sự quan tâm của bộ giáo dục, giáo viên THCS ở các trường trong thành phố Hà Nội được tiếp cận với rất nhiều phần mềm dạy học(PMDH). Trường THCS Tả Thanh Oai cũng được tham gia khóa học và được triển khai tập huấn với toàn thể giáo viên trong trường.
Ứng dụng phần mềm dạy học (PMDH) trong dạy học môn Sinh học là một phương pháp dạy học tích cực nhằm phát huy cao độ tính tự giác, độc lập và sáng tạo của người học. Phương pháp này đã được áp dụng phổ biến ở nhiều nước trên thế giới và nhận được sự hưởng ứng tích cực từ phía học sinh. Ở nước ta, trong những năm gần đây, PMDH bước đầu được các nhà nghiên cứu giáo dục và giáo viên quan tâm; đồng thời đã được vận dụng trong dạy học nói chung và dạy học môn Sinh học nói riêng. Tuy nhiên, phương pháp dạy học này vẫn chưa được sử dụng một cách phổ biến trong dạy học bộ môn Sinh học ở cấp THCS, mà bản thân vẫn mong muốn tìm kiếm một phương pháp dạy học hiệu quả, cách kiểm tra đánh giá trực tiếp học sinh mà có thể thực hiện trong điều kiện dịch covid 19 hiện tại. 
Kahoot – là  một phần mềm dạy học, công cụ hỗ trợ giảng dạy được sử dụng hơn 160 nước trên thế giới. Ứng dụng này không chỉ giúp làm nổi bật nội dung bài giảng mà còn biến lớp học thành một sân chơi hào hứng. Nó có thể giúp người dùng tạo được bài kiểm tra đánh giá trực tuyến dưới dạng trò chơi chỉ với một chiếc điện thoại di động. 
Ngoài ra, giáo viên có thể sử dụng ứng dụng này để giao bài tập về nhà cho học sinh dưới định dạng một bài Quiz. Không những thế, người dùng còn có thể thêm video, hình ảnh, sơ đồ  vào nội dung các câu hỏi giúp bộ câu hỏi sinh động và thú vị hơn.
Tôi nhận thấy Kahoot là phần mềm tuyệt vời để giải quyết các vấn đề còn tồn tại trong dạy học trực tuyến môn Sinh học cấp THCS. Với những ưu điểm về tính mới mẻ của PMDH này, tôi mong muốn góp một phần nhỏ vào công cuộc đổi mới PPDH, vận dụng vào dạy học bộ môn Sinh học nhằm làm phong phú thêm PPDH cho giáo viên, góp phần tích cực vào xu thế đổi mới phương pháp day học Sinh học ở cấp THCS hiện nay.
Vì vậy nên tôi đã dành thời gian tìm hiểu, lựa chọn nghiên cứu đề tài: 
“ Thiết kế trò chơi học tập trên Kahoot để tạo hứng thú cho HS trong dạy học trực tuyến môn Sinh học cấp THCS.” 
2. Mục đích nghiên cứu
Giúp giáo viên nhận thấy: Sử dụng phần mềm Kahoot vào trong dạy học rất đơn giản mà đem lại hiệu quả tương tác cao.
Sử dụng hiệu quả phần mềm Kahoot trong dạy học môn Sinh học giúp gây được hứng thú học tập tích cực, đam mê tìm tòi khám phá kiến thức của học sinh, thay thế được cách ôn tập cũ đã nhàm chán.
Trên cơ sở khẳng định vai trò và ý nghĩa của PMDH trong dạy học cấp THCS, đề tài đi sâu vào việc vận dụng PMDH trong dạy học môn Sinh học nhằm góp phần đổi mới phương pháp và nâng cao chất lượng dạy và học môn Sinh học ở cấp THCS. Nghiên cứu thực hiện đề tài này nhằm giúp học sinh rèn luyện cách suy luận, tìm tòi, phát hiện kiến thức mới, nhằm phát triển toàn diện các phẩm chất, năng lực.
Ngoài ra có thể là nguồn tài liệu tham khảo cho giáo viên môn Sinh học ở các trường THCS và bản thân tác giả vận dụng trong quá trình giảng dạy bộ môn.
Với những mục đích nghiên cứu trên sẽ tăng cường hiệu quả dạy học môn Sinh học tại cấp THCS.
3. Mục tiêu nghiên cứu
	Sử dụng hợp lí, có hiệu quả phần mềm dạy học Kahoot trong các hoạt động củng cố, luyện tập hoặc ôn tập kiến thức trong phân môn Sinh học.
	Rèn cho HS một số kỹ năng sử dụng công nghệ thông tin trong quá trình ôn tập.
4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu
Học sinh tất cả các khối tại trường THCS Tả Thanh Oai nơi tôi công tác.
Thiết kế trò chơi học tập trên Kahoot để tạo hứng thú cho HS trong dạy học trực tuyến.
5. Thời gian nghiên cứu
Tháng 9/2021 đến tháng 4/2022.
6. Phương pháp nghiên cứu
 Nghiên cứu các tài liệu có liên quan đến PMDH trong dạy học nói chung và dạy học bộ môn Sinh học ở cấp THCS nói riêng đã làm cơ sở lý luận cho đề tài.
 Tiến hành điều tra việc thực hiện PMDH trong dạy học môn Sinh học tại các khối lớp tại trường THCS Tả Thanh Oai.
Phương pháp điều tra, phân tích số liệu, phương pháp thống kê toán học, thu thập tài liệu và xử lí thông tin.
Thực nghiệm sư phạm trên một số đối tượng học sinh khác nhau, các khối lớp khác nhau trong trường học.
Tham khảo, trò chuyện trao đổi, tiếp thu ý kiến của giáo viên và học sinh,
học hỏi kinh nghiệm những người đi trước.
PHẦN II: NỘI DUNG
I. CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
1. Một số khái niệm
1.1. Phần mềm dạy học
 Phần mềm dạy học là phần mềm được tạo lập nhằm trợ giúp trong một chừng mực nào đó có thể thay thế một phần hay toàn bộ các hoạt động của thầy cô.
Nói đến dạy học người ta phải đề cập đến các khía cạnh chủ yếu sau:
 - Nội dung kiến thức cần truyền đạt.
 - Đối tượng cần truyền đạt.
 - Phương pháp, phương tiện cần truyền đạt kiến thức.
 	Hiệu quả của việc dạy học được đánh giá bằng khối lượng, chất lượng kiến thức được chuyển từ người thầy tới học sinh.
Trong giáo dục truyền thống, quá trình dạy học diễn ra giữa người với người, việc đánh giá hiệu quả phụ thuộc chủ yếu vào kiến thức cũng như khả năng của người thầy. Khi có sự hỗ trợ của máy tính điện tử nói chung và sự hỗ trợ của phần mềm dạy học nói riêng thì hiệu quả cho việc đánh giá là sự tích hợp kiến thức đầy đủ của nhiều lĩnh vực.
1.2. Phần mềm Kahoot
 Kahoot là công cụ hỗ trợ học tập miễn phí dựa trên nền tảng trò chơi và được sử dụng như một hệ thống lớp học tương tác.
Về bản chất Kahoot là một website, vì vậy nó có thể sử dụng trên mọi thiết bị: laptop, tablet, smartphone, máy tính miễn là thiết bị đó kết nối mạng được.
 	Kahoot hỗ trợ người dùng tạo trò chơi (bài kiểm tra trắc nghiệm) với nhiều lựa chọn với tính năng có thể tích hợp hình ảnh và video một cách dễ dàng và nhanh chóng.
2. Cơ sở lí luận
Nền giáo dục của chúng ta đang bất cập trước những yêu cầu mới của sự nghiệp cách mạng công nghiệp 4.0 và có nhiều vấn đề phải giải quyết trong quá trình thực hiện đề án đổi mới giáo dục và đào tạo. 
Bên cạnh đó, thời gian qua, dịch bệnh đã ảnh hưởng rất nhiều tới việc dạy và học. Phần lớn thời gian năm học 2021-2022 là học bằng hình thức trực tuyến. Cách dạy học thông thường đã không còn phù hợp, gây nhàm chán cho học sinh. Chúng ta cần phải đổi mới trong tư duy, đổi mới trong nội dung, hình thức và cả thời gian giảng dạy. Vậy tại sao phải đổi mới? Chỉ có chúng ta lạc hậu cần đổi mới hay cả các nước rất phát triển thậm chí là toàn cầu cần phải đổi mới trong hình thức dạy học?
Trước hết phải thấy trong mấy thập niên gần đây, đổi mới giáo dục đào tạo là xu thế toàn cầu. Vào những thập niên cuối của thế kỷ XX, khoa học và công nghệ trên thế giới phát triển như vũ bão tạo ra những bước tiến nhảy vọt, đặc biệt trong các lĩnh vực điện tử - viễn thông, tin học và công nghệ thông tin, chính là cuộc Cách mạng Công nghiệp 4.0. Cuộc Cách mạng Công nghiệp 4.0 này đã và đang diễn ra mạnh mẽ trong đời sống và mọi lĩnh vực, trong đó có cả giáo dục. Đây chính là bước ngoặt trong tiến trình phát triển của nhân loại, một thời đại tin học với sự bùng nổ thông tin và công nghệ đổi mới nhanh đến mức chóng mặt. Đó chính là nền tảng khoa học – công nghệ của quá trình toàn cầu hóa và sự phát triển của kinh tế tri thức. Những chuyển biến hết sức mạnh mẽ này đã làm thay đổi, nếu không nói là đảo lộn nhiều triết lý, quan niệm, phương thức tổ chức và hoạt động của hầu hết các lĩnh vực mà trước hết và chủ yếu lại chính là giáo dục và đào tạo.
 	Tri thức mới được tạo ra với cấp số nhân, được phổ biến nhanh và rộng đến mức không hình dung được lại có thể lưu giữ những khối lượng khổng lồ bằng những phương tiện vô cùng gọn nhẹ và việc tìm kiếm, sử dụng dễ dàng đến mức trẻ con cũng có thể làm được và thậm chí còn thao tác nhanh hơn người lớn. Trong bối cảnh ấy kiến thức chuyên môn cụ thể rất nhanh lạc hậu, cái mới luôn có cái mới hơn thay thế trong một thời gian ngắn. Đã xuất hiện và trở nên rất phổ biến các lớp học điện tử, thư viện điện tử, các chương trình đào tạo từ xa, hội nghị trực tuyến... Cho đến hôm nay việc tìm kiếm thông tin, kiến thức và giao lưu qua mạng đã trở nên phố biến hơn rất nhiều so với việc đọc sách, báo giấy trước đây. Đã trở thành câu nói cửa miệng của rất nhiều người, rằng với đà phát triển của công nghệ thông tin như hiện nay, không thể biết trước điều gì sẽ xảy ra.
Trong cuộc Cách mạng Công nghiệp 4.0, về phương diện công nghệ, với sự trợ giúp của các thiết bị công nghệ thông tin (mà phổ biến là máy tính xách tay, máy tính bảng, điện thoại thông minh kết nối Internet) với các phần mềm ứng dụng vô cùng phong phú thì rất nhiều kiến thức trước đây thầy cô cần rất nhiều thời gian và công sức để dạy và trò phải vô cùng vất vả để ghi nhớ thì nay chỉ cần biết có nó và nó có thể dùng vào việc gì, còn những chi tiết, thậm chí cả những thao tác để tính toán tìm kết quả chỉ cần vài cái “click" là xong. Trí tuệ con người được dùng vào việc sáng tạo, những kiến thức cần nhớ đã có sự trợ giúp của máy tính hay một thiết bị USB gọn nhẹ mà chỉ cần với dung lượng khoảng 2G cũng có thể ghi được hàng chục triệu trang A4, một khối lượng mà bất cứ một trí nhớ siêu việt nào cũng không thể so sánh được
 Đổi mới giáo dục đào tạo, với những phân tích trên đây, phải được xem là xu thế mang tính toàn cầu. Việt Nam không nằm ngoài xu thế đó, đặc biệt trong cuộc Cách mạng Công nghiệp 4.0 này. Và chúng ta, đội ngũ giáo viên bậc THCS phải tìm hiểu và làm mới bản thân nếu không muốn bị tụt hậu và đào thải, cũng như đào tạo ra những con người không còn phù hợp với thực tế cuộc sống thì đó chính là thất bại to lớn nhất.
II. CƠ SỞ THỰC TIỄN CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
1. Thực trạng dạy và học môn Sinh học tại trường THCS Tả Thanh Oai
1.1. Thuận lợi
Với Kahoot, giáo viên có thể sử dụng theo rất nhiều cách khác nhau, trong nhiều ngữ cảnh khác nhau từ lớp học ở trường hay học trực tuyến, rất dễ dàng, hấp dẫn và hoàn toàn miễn phí.
Kahoot còn là một công cụ học tập dựa trên nền tảng trò chơi, được áp dụng trong công nghệ giáo dục tại các trường học. Trò chơi được sử dụng ở đây là những câu hỏi trắc nghiệm, không chỉ là những câu hỏi lý thuyết đơn thuần, người dùng có thể tích hợp thêm hình ảnh và video vào bài. Cũng có thể sử dụng để khảo sát lấy ý kiến của những người tham gia.
Nhà trường có phòng Sinh – Hóa và phòng học đa năng được trang bị đầy đủ máy tính và các đồ dùng dạy học cần thiết cho môn Sinh học. Hằng năm, nhà trường luôn bổ sung và thay thế những đồ dùng bị hư hỏng. 
Trong trường có tới sáu giáo viên chuyên ngành Sinh học, đều là các cử nhân Đại học, nhiều năm công tác, chuyên môn nghiệp vụ vững vàng, tâm huyết với nghề. Giáo viên trong trường luôn đoàn kết, giúp đỡ nhau trong công việc và trong đời sống. Sinh hoạt nhóm chuyên môn đều đặn 2 lần trong tháng nên các giáo viên trong nhóm Sinh thường xuyên trao đổi, học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau.
Học sinh của trường đa số ngoan, chăm chỉ, có phong trào học tập tốt. Học sinh thuộc diện cá biệt hay có hoàn cảnh khó khăn chiếm số lượng ít nên khi tổ chức dạy học bằng phần mềm Kahoot thì học sinh tham gia rất đầy đủ và hứng thú.
1.2. Khó khăn
Khó khăn trước hết thuộc về giáo viên: Việc dạy – học trực tuyến không phải là công việc được thực hiện thường xuyên. Vì thế khi dịch Covid bùng phát, giáo viên cực kì lúng túng về kỹ thuật thực hiện. Có nhiều nguyên nhân, chủ yếu vẫn là khả năng ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học ở nhiều giáo viên còn hạn chế, việc sử dụng các phần mềm học trực tuyến chưa thông thạo dẫn đến thực hiện chưa hiệu quả. Hơn nữa, đa phần giáo viên đã quen với không gian trực tiếp trước học trò, nay đứng trong không gian trực tuyến để giảng bài, nhiều thầy cô sẽ lúng túng hoặc không tự tin khi triển khai bài giảng.
Kĩ năng tin học và vốn từ tiếng Anh hạn chế là một rào cản rất lớn để giáo viên tiếp cận công nghệ thông tin với những ứng dụng trong dạy - học. Trường chỉ có một giáo viên Tin học nhưng kiêm nhiệm nhiều việc nên khó sắp xếp thời gian hỗ trỡ. Các ứng dụng và phần mềm biên tập video đa dạng nhưng đều sử dụng tiếng Anh, giáo viên cần tìm hiểu và lựa chọn cho mình một phần mềm sử dụng vừa đơn giản nhưng cũng nhiều công dụng và đặc biệt không mất phí.
	Đội ngũ giáo viên lâu năm, có kinh nghiệm nhưng tính bảo thủ cao, ngại đổi mới, bằng lòng với phương pháp dạy học cũ, dạy theo lối mòn. Một số giáo viên trình độ tin học còn hạn chế, không thể khai thác thông tin và sử dụng các phương tiện dạy học hiện đại.
	Khó khăn thứ hai thuộc về học sinh: Mặc dù các em khá năng động trong việc ứng dụng công nghệ thông tin để khai thác các bài giảng của thầy cô giáo nhưng trên thực tế, hoàn cảnh, điều kiện cơ sở vật chất của gia đình học sinh sẽ chi phối nhiều đến hoạt động học trực tuyến. Bởi lẽ, không phải gia đình nào cũng trang bị được mạng, máy tính, điện thoại thông minh để cho con em mình học tập, nhất là ở các địa phương thuộc vùng sâu, vùng xa, đặc biệt khó khăn. Hơn nữa, do đặc thù của học trực tuyến nên việc quản