Sáng kiến kinh nghiệm Ứng dụng chuyển đổi số nhằm nâng cao hiệu quả công tác chủ nhiệm tại trường THPT Nghi Lộc 5

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
ĐỀ TÀI:
ỨNG DỤNG CHUYỂN ĐỔI SỐ NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM
TẠI TRƯỜNG THPT NGHI LỘC 5 LĨNH VỰC: CHỦ NHIỆM
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN
TRƯỜNG THPT NGHI LỘC 5
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
ĐỀ TÀI:
ỨNG DỤNG CHUYỂN ĐỔI SỐ NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM
TẠI TRƯỜNG THPT NGHI LỘC 5 LĨNH VỰC: CHỦ NHIỆM
Người thực hiện: 1. Trần Hữu Quỳnh
Nguyễn Thị Hồng Anh
Nguyễn Thị Phương Loan Số điện thoại	0399180145
Tháng 4 / 2023
MỤC LỤC
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
ĐẶT VẤN ĐỀ	1
LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI	1
MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU	2
PHẠM VI VÀ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU	2
PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU	2
TÍNH MỚI VÀ ĐÓNG GÓP CỦA ĐỀ TÀI	2
NỘI DUNG	3
CỞ SỞ KHOA HỌC	3
CƠ SỞ LÝ LUẬN	3
Khái niệm	3
Chuyển đổi số	3
Chuyển đổi số trong Giáo dục	3
Vai trò của chuyển đổi số trong giáo dục đào tạo	4
Các yếu tố đảm bảo việc thực hiện chuyển đổi số trong giáo dục	6
Công tác chủ nhiệm ở trường THPT	6
Vai trò của GVCN trong việc ứng dụng Chuyển đổi số để quản lý, giáo dục học sinh	7
Các công cụ / ứng dụng hữu ích phục vụ Chuyển đổi số trong công tác chủ nhiệm	8
CƠ SỞ THỰC TIỄN	13
Từ thực tiễn yêu cầu đổi mới nội dung, chương trình giáo dục.	13
Thực trạng về ứng dụng chuyển đổi số trong giáo dục hiện nay	14
Tình hình thực hiện chuyển đổi số trong công tác chủ nhiệm ở trường THPT Nghi Lộc 5	15
Khảo sát thực trạng	16
Nội dung khảo sát	16
Đối tượng khảo sát	16
Phương pháp khảo sát	16
Kết quả khảo sát	16
Kết quả khảo sát nhận thức của GV và HS về tầm quan trọng của chuyển đổi số trong các hoạt động của lớp chủ nhiệm tại trường THPT Nghi Lộc 5	16
Kết quả Khảo sát về Phương tiện, cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ Chuyển đổi số tại trường THPT Nghi Lộc 5	18
Kết quả Khảo sát về Phương tiện, cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ Chuyển đổi số tại lớp chủ nhiệm năm học 2022-2023	19
Khảo sát Việc ứng dụng Chuyển đổi số trong công tác chủ nhiệm trong 2 năm học: 2021-2022 và 2022-2023	20
Kết quả Khảo sát GV và HS về một số khó khăn trong việc ứng dụng chuyển đổi số vào công tác chủ nhiệm và các hoạt động phong trào của lớp chủ nhiệm.	22
Đánh giá chung về ứng dụng chuyển đổi số trong công tác chủ nhiệm tại trường THPT Nghi Lộc 5 trong thời gian vừa qua	23
Thuận lợi	23
Khó khăn	24
GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM TẠI TRƯỜNG THPT NGHI LỘC 5 THÔNG QUA ỨNG DỤNG CHUYỂN ĐỔI SỐ	24
CƠ SỞ ĐỂ THỰC HIỆN GIẢI PHÁP	24
Nhà trường	24
Giáo viên chủ nhiệm	25
Học sinh	25
Gia đình học sinh	26
THỰC HIỆN ỨNG DỤNG CHUYỂN ĐỔI SỐ TRONG CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM	26
Xây dựng kế hoạch ứng dụng Chuyển đổi số trong công tác chủ nhiệm	26
Ứng dụng Chuyển đổi số trong việc Khảo sát thông tin học sinh	27
Ứng dụng Chuyển đổi số trong việc Xây dựng và tập huấn cho đội ngũ cán bộ lớp	29
Ứng dụng Chuyển đổi số trong việc Quản lý hồ sơ chủ nhiệm	31
Ứng dụng Chuyển đổi số trong việc Quản lý nề nếp, theo dõi sự tiến bộ của học sinh	33
Ứng dụng Chuyển đổi số trong việc Tổ chức các hoạt động giáo dục theo hướng trải nghiệm sáng tạo	36
Ứng dụng Chuyển đổi số trong việc Tư vấn và định hướng nghề nghiệp cho học sinh	40
Ứng dụng Chuyển đổi số trong việc Phối kết hợp với các tổ chức trong và ngoài Nhà trường và Phụ huynh	45
Phối hợp giữa giáo viên chủ nhiêm và giáo viên bộ môn	45
Phối hợp giữa giáo viên chủ nhiệm và phụ huynh học sinh	46
Ứng dụng Chuyển đổi số trong việc Tổ chức sinh hoạt lớp theo hướng đổi mới	46
2 11. Ứng dụng Chuyển đổi số trong việc Kết nối tình cảm học sinh với gia đình 53
2.12. Ứng dụng Chuyển đổi số trong việc Hướng dẫn, tổ chức cho học sinh tham gia các cuộc thi trực tuyến	55
KẾT QUẢ THỰC NGHIỆM	59
Tổ chức thực nghiệm:	59
Kết quả thực nghiệm	59
Kết quả từ phiếu điều tra	59
Kết quả học tập và rèn luyện của HS	61
Kết quả khảo sát đầu ra việc thực hiện ứng dụng chuyển đổi số trong công tác chủ nhiệm tại Trường THPT Nghi Lộc 5	62
Sự hình thành và phát triển các phẩm chất, năng lực của học sinh trong lớp chủ nhiệm sau khi ứng dụng chuyển đổi số	62
Đánh giá tính hiệu quả của các biện pháp sau khi đã áp dụng	67
KHẢO SÁT TÍNH CẤP THIẾT VÀ TÍNH KHẢ THI CỦA CÁC GIẢI PHÁP ĐƯỢC ĐỀ XUẤT	68
Mục đích khảo sát	68
Nội dung và phương pháp khảo sát	68
Nội dung khảo sát	68
Phương pháp khảo sát và thang đánh giá.	68
Đối tượng khảo sát	69
Tính cấp thiết	69
Tính khả thi	71
Kết quả khảo sát tính cấp thiết và tính khả thi của các giải pháp được đề xuất	72
Tính cấp thiết của các giải pháp đã đề xuất	72
Tính khả thi của các giải pháp đề xuất	73
KẾT LUẬN	74
Tổng quát quá trình nghiên cứu	74
Ý nghĩa của đề tài	74
Tính mới	74
Tính khoa học	75
Kiến nghị đề xuất	75
TÀI LIỆU THAM KHẢO	76
PHỤ LỤC	79
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
ATGT
An toàn giao thông
CBQL
Cán bộ quản lý
CNTT
Công nghệ thông tin
GD ĐT
Giáo dục đào tạo
GVCN
Giáo viên chủ nhiệm
HS
Học sinh
PH
Phụ huynh
KN
Kỹ năng
THPT
Trung học phổ thông

ĐẶT VẤN ĐỀ
LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Ngày 03/06/2020, Thủ tướng Chính phủ ký quyết định số 749/QĐ-TTg về việc phê duyệt “Chương trình Chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030”. Theo đó, Giáo dục là lĩnh vực được ưu tiên chuyển đổi số thứ 2 sau lĩnh vực Y tế. Điều đó cho thấy chuyển đổi số trong lĩnh vực giáo dục đóng vai trò hết sức quan trọng, không chỉ đối với ngành mà còn tác động rất lớn đối với đất nước
Ngày 25/01/2022, Thủ tướng Chính Phủ tiếp tục ban hành Quyết định số 131/QĐ-TTg về việc phê duyệt “Đề án Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong giáo dục và đào tạo giai đoạn 2022-2025, định hướng đến năm 2030”. Trong đó xác định rõ mục tiêu chung là: Tận dụng tiến bộ công nghệ để thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong dạy và học, nâng cao chất lượng và cơ hội tiếp cận giáo dục, hiệu quả quản lý giáo dục; xây dựng nền giáo dục mở thích ứng trên nền tảng số, góp phần phát triển Chính phủ số, kinh tế số và xã hội số.
Hiểu một cách đơn giản thì chuyển đổi số trong giáo dục chính là việc ứng dụng những công nghệ tiên tiến giúp nâng cao trải nghiệm của người học; cải thiện những phương pháp giảng dạy cũng như tạo môi trường để học tập thuận tiện nhất.Ứng dụng chuyển đổi số tạo ra mô hình giáo dục thông minh, từ đó giúp việc học kiến thức của người học trở nên đơn giản và dễ dàng hơn. Sự bùng nổ của các nền tảng công nghệ đã tạo điều kiện thuận lợi để truyền đạt kiến thức và phát triển được khả năng tự học của người học mà không bị giới hạn về thời gian cũng như không gian.
Ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số vào hoạt động quản lý giáo dục và dạy học đã đem lại hiệu quả thiết thực trong các hoạt động của các trường học, trong đó có công tác chủ nhiệm. Đặc biệt, vai trò của giáo viên chủ nhiệm (GVCN) rất quan trọng, đây là lực lượng chính và là cầu nối hữu hiệu nhất trong mối quan hệ Gia đình – Nhà trường – Xã hội, là lực lượng trung tâm trong việc thực hiện chuyển đổi số từ nhà trường đến với học sinh và cha mẹ học sinh.
Chuyển đổi số hỗ trợ rất lớn cho công tác làm giáo dục, công tác chủ nhiệm lớp, trong đó phải kể đến vai trò của ứng dụng chuyển đổi số trong công tác chủ nhiệm lớp như: Điều hành lớp chủ nhiệm; Quản lý lớp chủ nhiệm; Tăng cường tương tác với lớp chủ nhiệm; Nâng cao năng lực và phẩm chất cho học sinh lớp chủ nhiệm; Tăng cường mối quan hệ với Giáo viên - Học sinh - Phụ huynh.
Xuất phát từ yêu cầu thực tiễn của xã hội cũng như nhận thức được tầm quan trọng của việc ứng dụng chuyển đổi số trong giáo dục trong giai đoạn hiện nay, chúng tôi lựa chọn đề tài “Ứng dụng chuyển đổi số nhằm nâng cao hiệu quả công tác chủ nhiệm tại trường THPT Nghi Lộc 5” để tiến hành nghiên cứu.
MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
Qua đề tài này, người viết muốn khảo sát thực tế để tìm hiểu, nắm bắt, đánh giá được thực trạng về vấn đề ứng dụng chuyển đổi số tại trường THPT Nghi Lộc 5; trên cơ sở đó, đề xuất một số giải pháp pháp ứng dụng chuyển đổi số trong công tác chủ nhiệm, góp phần hoàn thiện nhân cách HS THPT nói chung và HS trường THPT Nghi Lộc 5 nói riêng, đáp ứng yêu cầu phát triển phẩm chất, năng lực học sinh theo chương trình GDPT mới.
PHẠM VI VÀ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
Trường THPT Nghi Lộc 5
Ứng dụng chuyển đổi số trong công tác chủ nhiệm
PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Phương pháp nghiên cứu, tổng hợp tài liệu
Phương pháp điều tra
Phương pháp phỏng vấn
Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động
Phương pháp thống kê, phân tích
TÍNH MỚI VÀ ĐÓNG GÓP CỦA ĐỀ TÀI
Đề tài đúc rút kinh nghiệm trong việc ứng dụng Công nghệ số vào việc quản lý, điều hành tất cả các hoạt động của tập thể lớp (nắm bắt, chỉ đạo lớp trong từng ngày, từng tuần, từng kỳ theo kế hoạch cả trường và lớp, tổ chức các tiết sinh hoạt lớp, các buổi sinh hoạt hoạt động ngoại khóa, sinh hoạt chuyên đề, chủ đề, hướng nghiệp,) một cách nhanh chóng và hiệu quả.
Trên thực tế, trong thời gian qua việc ứng dụng Chuyển đổi số vào công tác chủ nhiệm đã được chú ý và vận dụng nhưng còn rời rạc, thiếu tính hệ thống, thiếu đồng bộ và thiếu lộ trình cụ thể. GVCN chỉ quen sử dụng một số công cụ hoặc biết cái gì thì sử dụng cái đó nên công tác chủ nhiệm chưa đạt hiệu quả cao, nhất là chưa tạo nên sự chuyển biến thực sự. Đề tài đã khắc phục được điều này. Bởi thế, bên cạnh việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số từ phía GVCN, chúng tôi đã chú trọng năng cao khả năng ứng dụng chuyển đổi số cho đội ngũ cán bộ lớp và các HS trong lớp. Đây cũng là đề tài đầu tiên áp dụng tại trường THPT Nghi Lộc 5 về việc tăng cường ứng dụng này. Dựa vào kết quả tích cực nhận được sẽ giúp các giáo viên chủ nhiệm, các nhà quản lý có những hoạch định tốt để xây dựng lớp học hạnh phúc, trường học hạnh phúc trong thời đại 4.0 hiện nay cũng như đáp ứng việc đổi mới toàn diện trong giáo dục.
NỘI DUNG
CỞ SỞ KHOA HỌC
CƠ SỞ LÝ LUẬN
Khái niệm
Chuyển đổi số
Theo Wikipedia, Chuyển đổi số (tiếng Anh: Digital transformation, viết tắt DT) là việc vận dụng tính luôn đổi mới, nhanh chóng của công nghệ kỹ thuật để giải quyết vấn đề.
Theo FPT Digital, Chuyển đổi số là sự thay đổi mang tính căn bản về công nghệ và tâm lý, tạo ra sự đột phá và chuyển đổi quy trình cả bên trong và bên ngoài doanh nghiệp, xã hội. Chuyển đổi số được hiểu theo nghĩa rộng hơn, bao gồm cả các hoạt động chuyển đổi con người, nhận thức, và chuyển đổi doanh nghiệp. Trong đó, số hóa thông tin và số hóa quy trình sẽ là một phần để doanh nghiệp chuyển đổi số thành công.
Theo Microsoft, Chuyển đổi số là một sự đổi mới kinh doanh được thúc đẩy bởi sự bùng nổ của đám mây, trí tuệ nhân tạo (AI) và Internet vạn vật (IoT), cung cấp những cách mới để hiểu, quản lý và chuyển đổi cho các hoạt động kinh doanh của họ.
Có nhiều định nghĩa khác nhau về chuyển đổi số (Digital transformation) nhưng có thể nói chung đó là chuyển các hoạt động của chúng ta từ thế giới thực sang thế giới ảo ở trên môi trường mạng. Sự tham gia ngày càng sâu rộng của công nghệ (chủ yếu là CNTT ) vào mọi mặt đời sống, kinh tế, xã hội đang làm thay đổi căn bản và toàn diện cách chúng ta sống, làm việc, liên hệ với nhau.
Như vậy, chuyển đổi số là: Quá trình thay đổi tổng thể và toàn diện của cá nhân, tổ chức về cách sống, cách làm việc và phương thức sản xuất dựa trên các công nghệ số.
Theo đó, mọi người tiếp cận thông tin nhiều hơn, rút ngắn về khoảng cách, thu hẹp về không gian, tiết kiệm về thời gian. Chuyển đổi số là xu thế tất yếu, diễn ra rất nhanh đặc biệt trong bối cảnh của cuộc cách mạng Công nghiệp 4.0 hiện nay.
Chuyển đổi số trong Giáo dục
“Chương trình Chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030” được phê duyệt tại Quyết định số 749/QĐ-TTg ngày 3.6.2020 của Thủ tướng Chính phủ như sau:
“Phát triển nền tảng hỗ trợ dạy và học từ xa, ứng dụng triệt để công nghệ số trong công tác quản lý, giảng dạy và học tập; số hóa tài liệu, giáo trình; xây dựng
nền tảng chia sẻ tài nguyên giảng dạy và học tập theo cả hình thức trực tiếp và trực tuyến. Phát triển công nghệ phục vụ giáo dục, hướng tới đào tạo cá thể hóa. 100% các cơ sở giáo dục triển khai công tác dạy và học từ xa, trong đó thử nghiệm chương trình đào tạo cho phép học sinh, sinh viên học trực tuyến tối thiểu 20% nội dung chương trình. Ứng dụng công nghệ số để giao bài tập về nhà và kiểm tra sự chuẩn bị của học sinh trước khi đến lớp học”.
Như vậy, việc chuyển đổi số trong Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) tập trung vào hai nội dung chính: Chuyển đổi số trong quản lý và chuyển đổi số trong dạy học, kiểm tra, đánh giá.
Chuyển đổi số trong quản lý là số hóa thông tin quản lý, tạo ra những hệ thống cơ sở dữ liệu lớn liên thông, trực tuyến, ứng dụng các công nghệ 4.0 (AI, blockchain, phân tích dữ liệu, ..) để quản lý, điều hành, dự báo, hỗ trợ các cấp lãnh đạo, quản lý ra quyết định trong lãnh đạo, điều hành.
Chuyển đổi số trong dạy, học và kiểm tra, đánh giá là số hóa học liệu (sách giáo khoa điện tử, bài giảng điện tử, kho bài giảng e-learning, ngân hàng câu hỏi trắc nghiệm), thư viện số, phòng thí nghiệm ảo, triển khai hệ thống đào tạo trực tuyến; chuyển đổi toàn bộ cách thức, phương pháp giảng dạy, kỹ thuật quản lý lớp học, tương tác với người học sang không gian số, khai thác công nghệ thông tin để tổ chức giảng dạy thành công.
Có thể thấy, trong lĩnh vực GDĐT, chuyển đổi số sẽ hỗ trợ đổi mới GDĐT theo hướng giảm thuyết giảng, từ truyền thụ kiến thức sang phát triển năng lực người học, tăng khả năng tự học, tạo cơ hội học tập mọi lúc, mọi nơi, cá nhân hóa việc học, góp phần tạo ra xã hội học tập và học tập suốt đời. Sự bùng nổ của nền tảng công nghệ IoT, Big Data, AI, SMAC (mạng xã hội - di động - phân tích dữ liệu lớn - điện toán đám mây) đang hình thành nên hạ tầng giáo dục số. Theo đó, nhiều mô hình giáo dục thông minh đang được phát triển trên nền tảng ứng dụng CNTT; hỗ trợ đắc lực việc cá nhân hóa học tập (mỗi người học một giáo trình và một phương pháp học tập riêng không giống với người khác, việc này do các hệ thống CNTT thực hiện tự động); làm cho việc truy cập kho kiến thức khổng lồ trên môi trường mạng được nhanh chóng, dễ dàng; giúp việc tương tác giữa gia đình, nhà trường, giáo viên, học sinh gần như tức thời.
Vai trò của chuyển đổi số trong giáo dục đào tạo
Chuyển đổi số đã và đang tạo ra nhiều thay đổi tích cực với ngành giáo dục tại Việt Nam, nó tạo nên một hệ thống rất chặt chẽ tại các cơ sở từ quản lý đến giảng dạy và học tập. Chuyển đổi số trong giáo dục chính là việc ứng dụng những công nghệ tiên tiến giúp nâng cao trải nghiệm của người học; cải thiện những phương pháp giảng dạy cũng như tạo môi trường để học tập thuận tiện nhất.Trong đó có ba áp dụng cơ bản là: Ứng dụng công nghệ trong phương thức giảng dạy, ứng dụng công nghệ trong quản lý và ứng dụng công nghệ
trong lớp học. Việc ứng dụng chuyển đổi số trong giáo dục sẽ mang lại nhiều hiệu quả thiết thực:
Thứ nhất, Chuyển đổi số trong giáo dục cho phép theo dõi hiệu quả kết quả học tập, rèn luyện của học sinh. Với việc lưu lại thông tin về kết quả làm việc của học sinh, công nghệ đóng vai trò quan trọng cho phép giáo viên và phụ huynh theo dõi sự tiến bộ của con em mình. Chẳng hạn, giáo viên và phụ huynh có thể so sánh sự khác biệt về kết quả học tập, làm việc thực tế của các học sinh qua từng thời điểm với những dữ liệu được hệ thống kỹ thuật số ghi chép được, từ đó có cái nhìn chi tiết hơn về