Sáng kiến kinh nghiệm Ứng dụng CNTT giáo dục kỹ năng sống cho trẻ Mầm Non trong thời gian nghỉ dịch

ỦY BAN NHÂN DÂN QUẬN HOÀNG MAI TRƯỜNG MẦM NON HOA SỮA
SÁNG KIẾN
ỨNG DỤNG CNTT GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO TRẺ MẦM NON TRONG THỜI GIAN NGHỈ DỊCH
Lĩnh vực/ Môn: Phát triển tình cảm kỹ năng xã hội Cấp học: Mầm non
Tên tác giả:Đinh Thị Thanh Lam
Đơn vị công tác: Trường mầm non Hoa Sữa Chức vụ: Giáo viên
NĂM HỌC 2021 – 2022
MỤC LỤC
ĐẶT VẤN ĐỀ	3
GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ	5
LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI	5
Cơ sở lý luận	5
Cơ sở thực tiễn	6
THỰC TRẠNG	8
Thuận lợi	8
Khó khăn	9
ỨNG DỤNG CNTT GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO TRẺ MẦM NON TRONG
THỜI GIAN NGHỈ DỊCH	10
Biện pháp 1: Nghiên cứu các tài liệu giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non	10
Biện pháp 2: Xây dựng hệ thống ngân hàng bài giảng kỹ năng sống cho trẻ	13
Biện pháp 3: Phối hợp với phụ huynh học sinh	14
Biện pháp 4: Linh hoạt các hình thức khen thưởng để tăng sự hứng thú của trẻ trong các hoạt động	15
KẾT QUẢ	16
Kết quả trên trẻ	16
Kết quả từ phía các bậc cha mẹ trẻ	17
Kết quả về phía giáo viên và nhà trường	17
KẾT LUẬN	18
KẾT LUẬN	18
BÀI HỌC KINH NGHIỆM	19
ĐỀ XUẤT – KHUYẾN NGHỊ	19
PHỤ LỤC ẢNH	21
ĐẶT VẤN ĐỀ
Việc bảo vệ và chăm sóc giáo dục trẻ em là trách nhiệm của xã hội, của nhà trường và của mỗi gia đình. Đối với việc giáo dục và phát triển kỹ năng sống cho trẻ ngay từ lứa tuổi mầm non thông qua các hoạt động học cũng như hoạt động chơi, giao lưu của trẻ hàng ngày ở trường, trong gia đình giữ vai trò vô cùng quan trọng trong sự phát triển về mọi mặt cho trẻ như: Thẩm mỹ, đạo đức, trí tuệ, thể lực và lao động. Thông qua các hoạt động hàng ngày như hoạt động học tập mang tính nghệ thuật, giúp trẻ hoàn thiện hơn nhân cách cũng như kỹ năng sống của mình ngay từ lứa tuổi mầm non. Trong xã hội hiện nay, giáo dục kỹ năng sống đã trở thành một nhu cầu thiết yếu. Bởi sự bùng nổ của thông tin, với những suy thoái về đạo đức, với những đua đòi của thế hệ trẻ, cùng với những mặt trái của công nghệ thông tin, mặt trái của xã hội, với muôn ngàn cạm bẫy, giới trẻ hiện nay tiếp cận rất nhiều loại tác động, tốt có, xấu có, thường xuyên chịu tác động đan xen của những yếu tố tích cực và tiêu cực, luôn bị đặt vào hoàn cảnh phải lựa chọn những giá trị, phải đương đầu với những khó khăn, thách thức, những áp lực tiêu cực từ gia đình và xã hội. Việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non ngày càng trở nên thiết yếu nhằm góp phần đào tạo “Con người mới với đầy đủ các mặt: Đức, trí, thế, mỹ”. Như Bác Hồ đã từng nói: “ Vì lợi ích 10 năm trồng cây- Vì lợi ích trăm năm trồng người”. Lời của Bác như khẳng định một lần nữa với chúng ta rằng việc giáo dục trẻ để trẻ trở thành những công dân tốt cho xã hội cho đất nước là một nhiệm vụ hàng đầu. Giáo dục kỹ năng sống trẻ lứa tuổi mầm non cũng vô cùng quan trọng, bởi vì lứa tuổi này đã hình thành những hành vi cá nhân, tính cách, nhân cách. Trẻ có kiến thức về kỹ năng sống thì trẻ sẽ biết mình phải giao tiếp với ông bà, bố mẹ như thế nào, biết cách bảo vệ mình trước người lạ ra sao, biết cách phối hợp với các bạn chơi như thế nào cho đúng. Ngay ở lứa tuổi mầm non trẻ đã bắt đầu nhận thức được thế nào là đúng, thế nào là sai, điều gì cần làm và điều gì không được làm.Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ là giúp trẻ biết cách chăm sóc và bảo vệ bản thân mình, tạo sự tự tin cho trẻ giúp trẻ thích nghi được với môi trường xung
quanh, không những thế còn giúp cho trẻ biết cách giao tiếp và ứng xử trong cuộc sống hàng ngày.
Để giúp trẻ có kỹ năng sống không có nghĩa là phải dạy trẻ những gì cao siêu vượt quá tầm hiểu biết của trẻ, mà chúng ta giúp trẻ trải nghiệm những hoạt động hàng ngày của một xã hội thu nhỏ như: Làm việc, sinh hoạt, vận động, giao tiếp trong cuộc sống, xoay quanh bản thân, gia đình và môi trường xã hội, những người lạ không quen biết. Để giúp trẻ sống hài hòa, thích nghi và thoải mái trong đời sống xã hội, biết cách đối phó với những tình huống bất thường phát sinh hay không bị mất bình tĩnh trước những nguy cơ, trẻ cần được học và rèn luyện ngay từ nhỏ, từ những bản năng tự nhiên như việc học ăn, học nói, học đi, đứng, ngủ nghỉ,.. đến việc học để có kiến thức và nhận thức về cuộc sống, tôn trọng môi trường sống, môi trường thiên nhiên xung quanh ta, và giao tiếp, ứng xử trung thực, lịch sự với mọi người.
Đại dịch COVID-19 đang có những diễn biến khó lường, phức tạp. Thời điểm này, Bộ Y tế khuyến cáo mọi người dân đều hạn chế ra khỏi nhà và nghiêm túc chấp hành thông điệp 5K. Mặc dù có nhiều ảnh hưởng đến đời sống, tuy nhiên đây cũng là dịp thích hợp để giáo dục, bổ sung kỹ năng sống cho trẻ, là bước đệm để các em hoàn thiện nhân cách, lối sống hướng đến một con người hiện đại, toàn diện trong tương lai.
Trong bối cảnh dịch COVID-19 diễn biến phức tạp, toàn ngành đã nỗ lực, cố gắng khắc phục mọi khó khăn, chủ động, kịp thời tổ chức thực hiện đồng bộ công tác phòng, chống dịch,thực hiện có hiệu quả với phương châm “tạm dừng đến trường, không dừng học”, bảo đảm an toàn cho học sinh, giáo viên, hoàn thành các nhiệm vụ chuyên môn của ngành. Bản thân các cô giáo mầm non cũng nỗ lực không ngừng để mang đến cho những học sinh thân yêu của mình những bài học bổ ích trong thời gian các con nghỉ dịch. Với những tìm tòi, nghiên cứu của bản thân, tôi đã ứng dụng công nghê ̣thông tin để sáng tạo hình thức dạy trẻ lớp mình các bài học về kỹ năng sống.
GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Cơ sở lý luận
Kỹ năng sống cho trẻ mầm non đóng một vai trò đặc biệt quan trọng với sự phát triển toàn diện của trẻ.Kỹ năng sống là các kỹ năng cá nhân trong giao tiếp hằng ngày nhằm giải quyết các công việc hay các tình huống trong cuộc sống hiệu quả; tích cực vận dụng các kiến thức đã học vào đời sống thực tiễn; kỹ năng tâm lý xã hội để quản lý bản thân hay tương tác với mọi người xung quanh,...
Kỹ năng sống là khả năng làm chủ bản thân của mỗi người, khả năng ứng xử phù hợp với những người khác và với xã hội, khả năng ứng phó tích cực trước các tình huống của cuộc sống.
Trẻ ở lứa tuổi mầm non thế giới quan rất rộng mở. Trẻ rất tò mò về thế giới xung quanh hay thích khám phá, giai đoạn này trẻ cũng tiếp thu và học hỏi mọi thứ xung quanh rất nhanh. Chính vì vậy giáo dục kỹ năng sống cho trẻ ở giai đoạn này sẽ đem lại rất nhiều lợi ích tích cực. Trẻ có thể hòa nhập cuộc sống nhanh chóng, xây dựng mối quan hệ với mọi người xung quanh. Có kỹ năng chăm sóc và tự bảo vệ bản thân khỏi những nguy hiểm bất ngờ trong cuộc sống. Ham học hỏi, lĩnh hội và tự làm giàu vốn kiến thức của chính mình. Giúp trẻ phát triển toàn diện về nhân cách và đi đúng hướng.
Trẻ mầm non là lứa tuổi đang trong giai đoạn hình thành và phát triển nhân cách, trẻ còn non nớt về thể chẩt và tình cảm, trí tuệ. Trẻ phải học mọi thứ từ cuộc sống đa dạng, sinh động, nhiều chiều xung quanh để phát triển. Vì vậy giáo dục kỹ năng sống cho trẻ để giúp trẻ thích nghi, hòa nhập ứng phó với cuộc sống hằng ngày đồng thời giúp trẻ định hướng đúng đắn để phát triển nhân cách toàn diện là vấn đề phải được quan tâm hàng đầu.
Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non là việc rèn luyện các kỹ năng cần thiết bao gồm kỹ năng giao tiếp, kỹ năng tư duy, kỹ năng xử lý tình huống... giúp trẻ mầm non thích nghi với môi trường xung quanh tốt hơn, hòa đồng và tự tin giao
tiếp với bạn bè, thầy cô, cha mẹ và biết cách xử lý, ứng phó với những tình huống gặp phải trong cuộc sống hàng ngày.
Bên cạnh việc cho con học các kiến thức văn hóa ở trường, phụ huynh cũng nên chú trọng đến việc giáo dục thêm các kỹ năng sống ngay từ khi trẻ ở lứa tuổi mầm non. Các kỹ năng được lựa chọn nên đơn giản, có khả năng áp dụng trong thực tiễn hằng ngày cao để trẻ có thể hình thành các thói quen tốt ngay từ bé. Hơn nữa, việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non cũng sẽ đem đến cho trẻ nhiều lợi ích khácnhư:
Tạo tiền đề cho sự phát triển của trẻ sau này.
Giúp trẻ tự tin để đối mặt với các trở ngại, thử thách.
Xây dựng một bản tính tự lập ngay từ bé cho trẻ.
Tăng khả năng tư duy cho trẻ.
Nâng cao thể chất và trí tuệ cho trẻ.
Cơ sở thực tiễn
Năm học 2020 – 2021 kết thúc trong lặng lẽ và mở ra một mùa hè rất đặc biệt cho trẻ em, mọi hoạt động vui chơi, giải trí hấp dẫn, sôi động của những năm trước giờ đã bị “đóng băng” vì dịch bệnh. Hầu hết các bậc phụ huynh đều rất lo lắng việc này sẽ ảnh hưởng đến việc dạy bảo và quản lý con. Thực trạng trẻ tự ở nhà vui chơi, tự quản, phụ thuộc vào các thiết bị trở nên quá quen thuộc. Mặt khác, cuộc sống ngày càng hiện đại với sự đầy đủ vật chất và sự bao bọc của cha mẹ, trẻ em hiện nay dễ hình thành tính dựa dẫm, thiếu tự lập. Việc dạy kỹ năng sống cho trẻ là việc hết sức quan trọng, rèn cho các con tính tự lập, chủ động trước mọi tình huống của cuộc sống. Lứa tuổi mầm non được ví như những bậc thang đầu tiên cho sự phát triển thể chất, tình cảm cũng như tư duy của trẻ nhỏ, bởi vậy trẻ cần được chuẩn bị tâm lý sẵn sàng để tự tin bước vào lớp một cũng như tiếp xúc với môi trường mới.
Ngoài ra, trong thời điểm hiện nay, việc dạy trẻ phòng, tránh dịch bệnh là điều vô cùng cần thiết. Dù các thông tin về dịch bệnh tràn ngập trên các phương
tiện thông tin đại chúng, đặc biệt là mạng xã hội, nhưng trẻ em vẫn cần nhận thức được đầy đủ sự nguy hiểm của dịch bệnh và biết cách bảo vệ mình. Dạy trẻ tầm quan trọng của việc ở nhà trong tình hình dịch bệnh, thực hiện nghiêm túc thông điệp 5K của Bộ Y tế sẽ giúp trẻ ý thức được trách nhiệm bảo vệ sức khỏe của bản thân và cộng đồng không những trong mùa dịch, mà còn trong cuộc sống sau này của trẻ. Đó là những kỹ năng cơ bản rất hữu ích cho trẻ, giúp trẻ hình thành ý thức về việc bảo vệ sức khỏe, cũng như về trách nhiệm đối với những việc ý nghĩa khác trong xã hội.
Năm học 2021 - 2022 đến thật đặc biệt bởi các con gặp cô và các bạn qua các hình thức trực tuyến vì ảnh hưởng dịch. Các bài học, các hoạt động của cô và trò đều diễn ra thông qua các kênh liên lạc trực tuyến.
Để biết được hiện trạng kỹ năng sống của học sinh trong lớp, tôi đã làm bảng khảo sát các mức độ kỹ năng sống của các con. Do không gặp trực tiếp để gặp các con, nên tôi đồng thời vừa dành thời gian tìm hiểu về đặc điểm của các con thông qua trao đổi trực tiếp với phụ huynh và đã tạo một biểu mẫu trên ứng dụng google drive với các câu hỏi và nội dung cụ thể, gửi đường link https://forms.gle/N97VbB2i6XS1tbBaA qua zalo để phụ huynh cùng tham gia khảo sát.
* Kết quả khảo sát như sau:
TT
Nội dung phát triển kỹ năng sống
Tổng
số trẻ
Đạt
Chưa đạt
Số trẻ
Tỷ lệ%
Số trẻ
Tỷ lệ%

1

Kỹ năng tự phục vụ 

50

9

18%

41

82%

2
Kỹ năng tự bảo vê ̣bản thân
50

10

20%

40

80%

Kỹ năng giao tiếp
50
10
20%
40
80%

3







4
Kỹ năng hợp tác
50

9

18%

41

82%

5
Kỹ năng giải quyết vấn đề
50

9

18%

41

82%
Qua kết quả khảo sát trên tôi nhận thấy các kỹ năng sống của trẻ lớp tôi còn rất thấp, trẻ hầu như chưa có ý thức và chưa thực hiện được các kỹ năng tự phục vụ phù hợp độ tuổi. Mặt khác, các vấn đề về giao tiếp, kỹ năng giải quyết vấn đề trong cuộc sống của trẻ cũng rất hạn chế. Với kết quả như vậy, tôi thấy giáo dục kỹ năng sống cho trẻ lớp tôi là một việc làm cần thiết nhằm tạo dựng nền tảng cho sự hình thành và phát triển nhân cách của trẻ sau này. Đặc biệt, hiểu được sự cần thiết, tầm quan trọng của việc dạy trẻ kỹ năng sống cho trẻ lứa tuổi mầm non nói chung và trong bối cảnh năm học ảnh hưởng bởi dịch bệnh nói riêng, tôi đã lựa chọn đề tài "Ứng dụng công nghệ thông tin giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non trong thời gian nghỉ dịch" nhằm nâng cao kỹ năng sống cho trẻ tại lớp, giúp các bậc phụ huynh hiểu rõ tầm quan trọng của kỹ năng sống đối với lứa tuổi mầm non. Sáng kiến được áp dụng tại lớp mẫu giáo nhỡ số 2 trường Mầm non Hoa Sữa.
THỰC TRẠNG
Thuận lợi
Về phía nhà trường
Trường có đầy đủ về cơ sở vật chất, trang thiết bị đồ dùng về công nghệ thông tin phục vụ cho việc dạy học và tìm nguồn tư liệu, tất cả các lớp học đều được trang bị máy tính, máy in, tivi có kết nối internet.
Ban giám hiệu đặc biệt quan tâm và chú trọng việc đào tạo và nâng cao trình độ chuyên môn cho giáo viên, đặc biệt nâng cao kỹ năng công nghệ thông tin, thiết kế bài giảng điện tử. Ban giám hiệu luôn đồng hành và giúp đỡ đội ngũ giáo viên giúp giáo viên phát huy hết khả năng của mình.
Về phía giáo viên
Bản thân tôi luôn:
Tự tìm tòi học hỏi từ bạn bè, đồng nghiệp, thầy cô, sách vở và các nguồn internet.
Tham gia các lớp tập huấn do phòng giáo dục và nhà trường tổ chức. Đặc biệt là các lớp bồi dưỡng lỹ năng công nghê ̣thông tin
Thường xuyên xem các chương trình giáo dục trên các phương tiện thông tin đại chúng, đặc biệt là kênh VTV7 – kênh truyền hình giáo dục quốc gia
Được sự giúp đỡ nhiệt tình của đồng nghiệp, của giáo viên cùng lớp trong công tác giáo dục trẻ, sự hỗ trợ của các bạn đồng nghiệp trong tổ, khối
Đã tạo cho mình kênh youtube để đăng tải các video bài học
Về phía học sinh
Đa số các cháu đều ngoan, có ý thức, hứng thú với các hoạt động tương tác
Về phía phụ huynh
Đa số phụ huynh học sinh nhiệt tình ủng hộ trong các phong trào của lớp. Cởi mở, thân thiện trong việc trao đổi, tương tác nhiệt tình về tình hình học tập của con trên nhóm lớp.
Phụ huynh hợp tác với giáo viên trong các hoạt động của trường và lớp, đa số phụ huynh sử dụng điện thoại thông minh và có tài khoản gmail đăng nhập được youtube.
Khó khăn
Về phía nhà trường
Do ảnh hưởng của dịch covid nên giáo viên làm việc tại nhà vì thế đôi khi chưa kịp thời chủ động trong việc cập nhật thông tin và việc hỗ trợ nhau cũng gặp không ít khó khăn
Về phía giáo viên
Bản thân tôi là một giáo viên mới vào nghề được 5 năm, chưa có nhiều kinh nghiệm
Năm nay là một năm học đặc biệt, vì các con không đi học trực tiếp, nên bản thân tôi và bạn đồng nghiệp mất rất nhiều thời gian thu thập thông tin, tìm hiểu đặc điểm
của trẻ. Mặt khác, tôi cũng chưa có nhiều kinh nghiệm trong việc thiết kế video bài giảng, thiết kế bài tập trên các ứng dụng trực tuyến.
Về phía học sinh
Học sinh không được gặp cô trực tiếp, các cháu chưa quen môi trường học tập công lập, các cháu cũng chưa từng làm quen cách học thông qua các kênh thông tin liên lạc trực tuyến. Nhiều trẻ bố mẹ gửi về quê với ông bà, không có các thiết bị điện thoại thông minh, máy tính.
Về phía phụ huynh
Do ảnh hưởng dịch covid 19, nhiều phụ huynh gửi con về quê, phụ huynh cũng bận đi làm nên việc quan tâm tới các thông tin chưa chủ động và thường xuyên.
MỘT SỐ BIỆN PHÁPGIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO TRẺ MẦM NON TRONG THỜI GIAN NGHỈ DỊCH
Biện pháp 1: Nghiên cứu các tài liệu giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non
Trong quá trình thực hiện đề tài, bản thân tôi đã dành rất nhiều thời gian sưu tầm, nghiên cứu tài liệu giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non. Mục tiêu của hoạt động này là nhằm giúp trẻ có kinh nghiệm trong cuộc sống, biết được những điều nên làm và không nên làm, giúp trẻ tự tin, chủ động và biết cách xử lí các tình uống trong cuộc sống, khơi gợi k