Sáng kiến kinh nghiệm Ứng dụng Công nghệ thông tin (CNTT) vào soạn giáo án trình chiếu như thế nào để đạt hiệu quả

ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN VÀO BÀI SOẠN TRÌNH CHIẾU
PHẦN I. MỞ ĐẦU
 I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Thời đại ngày nay là thời đại của công nghệ thông tin (CNTT). Công nghệ thông tin “bùng nổ” đã được ứng dụng vào mọi lĩnh vực của đời sống con người, trong đó có cả lĩnh vực Giáo dục. CNTT là công cụ đắc lực hỗ trợ đổi mới phương pháp giảng dạy, học tập và hỗ trợ đổi mới quản lý giáo dục, góp phần nhằm nâng cao hiệu quả và chất lượng giáo dục.
Việc ứng dụng CNTT  trong nhà trường như một công cụ lao động "Trí tuệ" giúp Ban giám hiệu nhà trường nâng cao chất lượng quản lí, giúp các thầy cô giáo nâng cao chất lượng dạy học, trang bị cho học sinh kiến thức về CNTT, học sinh sử dụng các thiết bị kĩ thuật số như một công cụ học tập, góp phần rèn luyện cho học sinh một số phẩm chất cần thiết của người lao động trong thời kì công nghiệp hoá, hiện đại hoá.
Để thực hiện tốt đổi mới giáo dục phổ thông nói chung và đổi mới giáo dục Tiểu học nói riêng đạt kết quả, việc ứng dụng CNTT  vào giảng dạy và học tập có một vai trò tích cực. CNTT mở ra triển vọng to lớn trong việc đổi mới các phương pháp và hình thức học tập.
Năm học 2011 - 2012 là năm học thứ 4 nhà trường thực hiện "Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong giáo dục” theo chỉ đạo của phòng Giáo dục huyện Tuy An.
Tập thể cán bộ, giáo viên trường Tiểu học An Hải đã nhận thức được rằng: Việc ứng dụng CNTT phục vụ cho việc đổi mới phương pháp dạy học là một trong những hướng tích cực nhất, hiệu quả nhất. Song để ứng dụng CNTT hiệu quả trong giảng dạy thì công việc đầu tiên và quan trọng đối với người giáo viên là soạn giáo án trình chiếu.
Chính vì vậy, ngay từ đầu năm học được sự chỉ đạo của Ban Giám hiệu nhà trường, tôi đã mạnh dạn lấy tên đề tài "Ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) vào soạn giáo án trình chiếu như thế nào để đạt hiệu quả" làm đề tài sáng kiến kinh nghiệm của mình.
II. MỤC ĐÍCH CHỌN ĐỀ TÀI
Thực hiện nhiệm vụ ứng dụng công nghệ thông tin vào soạn giảng và khai thác tài liệu phục vụ cho giảng dạy, nhằm đẩy mạnh việc đổi mới phương pháp giảng dạy, học tập và ứng dụng CNTT một cách thiết thực và hiệu quả trong công tác giảng dạy.
III. GIỚI HẠN ĐỀ TÀI
Ứng dụng CNTT vào soạn giáo án trình chiếu như thế nào để đạt hiệu quả.
IV. KHÁCH THỂ VÀ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
Khách thể: Ứng dụng CNTT vào soạn giáo án trình chiếu như thế nào để đạt hiệu quả
 Đối tượng: Học sinh lớp 2A trường Tiểu học An Hải .
V. NHIỆM VỤ CỦA ĐỀ TÀI:
Ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy. Khai thác tài liệu trên mạng Internet: Phim tài liệu, tranh ảnh,  .... Soạn giáo án trình chiếu cho một số môn học như: Tập đọc, Toán, Tập viết, chính tả, kể chuyện... Dạy thực nghiệm và rút kinh nghiệm cho bản thân.
VI. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU:
Phương pháp nghiên cứu lý luận:
Đọc các tài liệu liên quan đến đề tài.
Tìm hiểu sách giáo khoa, sách giáo viên, tài liệu hướng dẫn về soạn giáo án trình chiếu, tài liệu hướng dẫn về đổi mới nội dung - phương pháp dạy học ở Tiểu học.
Phương pháp nghiên cứu thực tiễn:
Tìm hiểu thực tế dạy và học có ứng dụng công nghệ thôn tin của đồng nghiệp. Trao đổi, toạ đàm với đồng nghiệp.
Phương pháp thực nghiệm:
Tiến hành dạy thực nghiệm, đối  chứng, đánh giá hiệu quả của việc vận dụng đổi mới nội dung - phương pháp dạy học vào dạy 1 số môn có ứng dụng CNTT.
VII. KẾ HOẠCH THỰC HIỆN:
Triển khai trên đối tượng học sinh lớp 2A, năm học 2011 - 2012.
 PHẦN II. PHẦN NỘI DUNG
CHƯƠNG 1. CƠ SỞ KHOA HỌC
 I. CƠ SỞ LÍ LUẬN:
Ban chấp hành TW Đảng khoá IX đã có định hướng cho phát triển giáo dục "Tập trung chỉ đạo phát triển giáo dục và đào tạo khoa học công nghệ thực sự ngang tầm là quốc sách hàng đầu". Nhà nước đã có Nghị định số 64/2007/NĐ- CP ngày 10 tháng 4 năm 2007 của Chính phủ về ứng dụng CNTT trong hoạt động của cơ quan Nhà nước và Chỉ thị số 55/2008 CT - BGDĐT ngày 30/9/2008 của Bộ trưởng Bộ giáo dục đào tạo về tăng cường giảng dạy, đào tạo và ứng dụng CNTT trong ngành giáo dục giai đoạn 2008 - 2012. Văn bản số 9772/BGDĐT-CNTT kí ngày 20/10/2008 Hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ CNTT năm học 2008-2009.
Để con người Việt Namnhanh chóng tiếp cận nền khoa học hiện đại tiên tiến của thế giới và để mỗi học sinh nắm bắt được kho tàng kiến thức của nhân loại thì cần phải thực hiện đổi mới giáo dục trước tiên phải đổi mới phương pháp dạy và học. Phương pháp dạy học trước đây nặng nề về truyền thụ kiến thức thì ngày nay phương pháp dạy học phải được thay đổi cách thức, hình thành những năng lực hoạt động, tìm tòi, khám phá cho học sinh.
Vì vậy chúng ta cần phải quan tâm đặc biệt đến việc đổi mới phương pháp dạy học bằng nhiều hình thức nhằm giúp cho học sinh phát triển năng lực tư duy, óc sáng tạo, có ý chí tự lực trong quá trình lĩnh hội kiến thức. Quá trình lĩnh hội kiến thức của học sinh là từ trực quan sinh động đến tư duy trừu tượng, từ “tư duy trừu tượng đến thực tiễn”. Chính vì vậy việc ứng dụng CNTT vào bài soạn giáo án trình chiếu có vai trò tác dụng to lớn trong việc giảng dạy học sinh Tiểu học. 
II. CƠ SỞ THỰC TIỄN:
1. Thuận lợi:
1.1. Về phía giáo viên:
+ 100% Số giáo viên trong nhà trường đều có máy vi tính riêng tại nhà và cũng được nối mạng Internet chiếm khoảng trên 50%.
+ Trình độ Đại học Tiểu học, đã được tham dự nhiều chuyên đề ứng dụng CNTT, các đợt tập huấn chuyên môn do phòng Giáo dục, nhà trường tổ chức.
+ Bản thân tôi có chứng chỉ tin học (A), biết sử dụng máy vi tính và các đồ dùng dạy học hiện đại, nhiệt tình trong công tác giảng dạy.
+ Đã được học tập bồi dưỡng kiến thức Tin học và sử dụng các thiết bị dạy học hiện đại 
+ Bản thân giáo viên đã quen với việc ứng dụng CNTT làm bài soạn giáo án trình chiếu. Điều đó đã được đánh giá bằng chất lượng qua tham dự các hội thi và chuyên đề giáo dục trong nhà trường.
+ Bản thân tôi luôn tự học và bồi dưỡng thêm kiến thức Tin học cho mình: qua tài liệu tham khảo, sách báo, qua bạn đồng nghiệp, và các Web side
+ Học sinh lớp tôi đang dạy đã được tiếp xúc với các CNTT trong cuộc sống như ti vi, đài, máy tính trong gia đình và nhà trường.   
* Về cơ sở vật chất. 
- Toàn trường có 16 máy vi tính. Trong đó: 
+ 1 phòng máy vi tính (100% máy được nối mạng Internet ).
+ 4 máy vi tính phục vụ cho công tác quản lý, kế toán, khảo thí, thư viện, công đoàn nối mạng Internet.
+ 1 máy tính xách tay
+ 1 máy chiếu Projecter.
+ 3 máy in
+ 1 máy Fotocopy.
Trường đã luôn nhận được sự quan tâm của Sở giáo dục đào tạo, các ban ngành chức năng từ huyện đến xã. Đặc biệt là sự chỉ đạo của Phòng giáo dục - đào tạo về chuyên môn và sự hỗ trợ tích cực của phụ huynh học sinh đầu tư kinh phí cơ sở vật chất, mua sắm trang thiết bị hiện đại phục vụ cho dạy và học.
2. Khó khăn:
- Việc ứng dụng CNTT làm bài soạn giáo án trình chiếu thường mất thời gian và mất công tìm tòi khai thác. Một số giáo viên chưa nhận thức đúng việc ứng dụng CNTT vào dạy học cho rằng đây là việc làm chưa thật cần thiết, dẫn đến sự ủng hộ của đồng nghiệp còn chưa cao.
- Hệ thống máy chiếu còn hạn chế (chỉ có 1 bộ); nhà trường chưa trang bị được máy Scan; máy ảnh.
- Để thiết kế và đưa giáo án trình chiếu thực hiện được thành công phải cần rất nhiều phương tiện máy móc hỗ trợ song cơ sở vật chất của nhà trường chưa đủ đáp ứng trang bị phương tiện máy móc điện tử tới từng lớp học để khai thác giảng dạy nên việc sử dụng giáo án trình chiếu đại trà ở các lớp chưa thực hiện được. Chủ yếu chỉ sử dụng giáo án trình chiếu vào Hội giảng, hội thi, chuyên đề. 
- Trường chưa có một trang Website riêng.
 CHƯƠNG II.  NỘI DUNG
 I. VAI TRÒ CỦA GIÁO ÁN TRÌNH CHIẾU TRONG VIỆC ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC.
 * Thế nào là giáo án trình chiếu?
- Giáo án trình chiếu khác với giáo án truyền thống là giáo án được xây dựng bằng CNTT được kết hợp giữa kênh hình và kênh chữ, có tạo hình ảnh, màu sắc, âm thanh, hiệu ứng sống động hấp dẫn hơn. Nhờ có CNTT giúp bài giảng được nhẹ nhàng, sinh động hơn. Học sinh được kích thích trí tuệ, tiếp thu bài nhanh  và cũng nhớ lâu hơn.
- Giáo án trình chiếu là phương tiện dạy học mang tính hiện đại và công nghệ cao, có vai trò tích cực cho việc đổi mới phương pháp dạy học, giúp học sinh học tập và phát triển. 
II. NHỮNG ĐIỀU KIỆN ĐỂ ỨNG DỤNG CNTT VÀO BÀI SOẠN GIÁO ÁN TRÌNH CHIẾU HIỆU QUẢ.
1. Những kiến thức Tin học giáo viên cần có để thực hiện ứng dụng CNTT vào dạy học tích cực:
Muốn ứng dụng CNTT vào làm bài soạn giáo án trình chiếu đạt hiệu quả người giáo viên cần phải :
- Có kiến thức cơ bản về trình độ Tin học, sử dụng thành thạo máy tính, soạn thảo văn bản.
- Biết sử dụng phần mềm trình diễn Power point.
- Biết cách truy cập Internet và thu nhận các nguồn tư liệu trên mạng.
Có khả năng sử dụng phần mềm chỉnh sửa ảnh, làm các ảnh động, cắt các file âm thanh, tạo clip.
Có được như vậy thì khi làm việc, người giáo viên không nhất thiết lúc nào cũng cần phải có một giáo viên kĩ thuật viên tin học hỗ trợ.
VD: Đối với môn Tự nhiên và Xã hội bài giảng thường đi kèm với nhiều hình ảnh minh họa. Có thể là hình ảnh mô tả một con vật, các hình ảnh của cây  hay hình ảnh nào đó  Nếu chỉ trình bày hoặc bằng lược đồ mô phỏng nội dung bài sẽ chưa hay, chưa hấp dẫn, học sinh sẽ chóng chán không thích thú học tập. Nhưng dạy bằng giáo án điện tử thì lại làm cho nội dung bài giảng phong phú hơn. Hiện tại những hình ảnh minh họa, phần mềm cho các nội dung bài dạy nói trên tương đối nhiều trên Internet. Nhà trường đã lắp đặt Internet đường truyền tốc độ cao, tôi chỉ cần bỏ một chút thời gian lên mạng là khai thác được hoặc cũng có thể khai thác tại nhà được các hình ảnh, đoạn phim cần minh họa cho bài giảng, điều đó đồng nghĩa vối việc giáo viên phải biết cách truy cập Internet để lấy thông tin. Tuy nhiên không phải hình ảnh nào cũng lấy từ Internetđược mà những hình ảnh cần lấy từ sách giáo khoa thì lúc đó ta phải Scaner (quét ảnh ) và chỉnh sửa . 
VD 1: Khi dạy Toán 2 về hình , để hình thành kiến thức về hình học giáo viên sử dụng các thao tác chia hình, tô màu trực tiếp, học sinh quan sát và nhận xét, các em sẽ nắm chắc kiến thức và nhớ lâu hơn khi sử dụng hình ảnh qua bảng phụ (tranh tĩnh).
VD 2: Khi dạy Tự nhiên và Xã hội  bài “Các con vật sống trên cạn” giáo viên dạy bằng giáo án trình chiếu với phim về các con vật sống trên can sẽ giúp học sinh nắm bắt được các loài vật một cách sống động và chân thực nhất. Qua đó giúp các em thấy được giờ phút hào hùng của bài học hơn
Qua khảo sát hiệu quả từ phía học sinh cho thấy, nếu sử dụng phương pháp dạy học truyền thống với phấn trắng bảng đen thì hiệu quả chỉ có 50%, trong khi hiệu quả của phương pháp Multimedia (nhìn - nghe) lên đến 70%.  
Như vậy để có một bài soạn giáo án điện tử có hiệu quả thì mỗi giáo viên cũng cần phải có kĩ thuật tin học . 
Để thực hiện đổi mới phương pháp dạy học bằng giáo án điện tử thì giáo viên phải vất vả gấp nhiều lần so với cách dạy truyền thống. Ngoài kiến thức căn bản về vi tính, sử dụng thành thạo phần mềm Power point, giáo viên cần phải có ý tưởng và niềm say mê thật sự với công việc thiết kế. Công việc đó đòi hỏi người giáo viên phải có sự sáng tạo nhạy bén và tính thẩm mĩ. 
2. Điều kiện về sở vật chất và trang thiết bị hiện đại để thực hiện ứng dụng CNTT. 
Muốn ứng dụng CNTT vào làm được bài soạn giáo án trình chiếu thì cần phải có các phương tiện hỗ trợ để thực hiện như : 
+ Máy tính  nối mạng Internet. 
+ Máy chiếu Projecter. 
+ Máy Scaner. 
+ Các phần mền hỗ trợ làm bài soạn giáo án điện tử: Microsoft Powerpoint, Violet, Macromedia Flash 
+ Máy ảnh. 
+ Loa, mic  
Nhà trường Tiểu học An Hải hiện nay đã có đủ các điều kiện về CSVC để đáp ứng việc ứng dụng CNTT vào làm được bài soạn GATC 
III. MỘT SỐ BIỆN PHÁP ĐỂ ỨNG DỤNG CNTT  VÀO LÀM BÀI SOẠN GIÁO ÁN TRÌNH CHIẾU ĐỂ ĐẠT HIỆU QUẢ.
Qua 1 số năm ứng dụng CNTT vào làm bài soạn giáo án trình chiếu, tôi đã sử dụng một số biện pháp sau: 
1. Xây dựng kế hoạch làm bài soạn giáo án trình chiếu.
- Không phải bài học nào, kiến thức nào cũng làm được bài giáo án trình chiếu. Chính vì vậy giáo viên xây dựng kế hoạch lựa chọn bài trong chương, ở từng môn học theo tích hợp dọc và tích hợp ngang kiến thức môn học để có ý tưởng và định hướng cho cho việc soạn giáo án trình chiếu. 
Nhờ có CNTT  để làm ra những đoạn Clip ảnh có nhạc sinh động, hấp dẫn giúp giáo viên tổng hợp kiến thức và học sinh tích cực học tập, hệ thống hoá kiến thức một cách dễ dàng, hiệu quả nhằm khắc sâu nội dung kiến thức bài học hiệu quả hơn.( Các môn tập đọc, Toán, Tự nhiên và Xã hội....)
2. Khai thác Internet để tìm kiếm các thông tin, hình ảnh, phim tư liệu để lựa chọn tư liệu làm đồ dùng dạy học và giáo án điện tử.
Để xây dựng được bài giáo án trình chiếu có nội dung phong phú, hình ảnh đẹp sống động, tôi đã không bỏ qua một thư viện khổng lồ, là nơi lưu giữ và chứa đựng tri thức của toàn nhân loại đó là “ Mạng Internet”. Như vậy một vấn đề quan trọng và bắt buộc đối với giáo viên trong việc ứng dụng CNTT vào làm bài soạn giáo án điện tử là phải biết khai thác nguồn tài nguyên phong phú trên Internet. 
Khai thác dữ liệu qua mạng Internet có nhiều thuận lợi, bên cạnh khai thác những hình ảnh sống động, hấp dẫn và hiện thực thì tôi cần ghi được những lời bình, lời nói, âm thanh tạo cho GATC thêm sinh động.
Bên cạnh đó các nguồn thông tin tìm kiếm được rất phong phú nên tôi đã ứng dụng được các chức năng lưu trữ để hệ thống các tư liệu tìm được theo từng dạng nhất định như văn bản, hình ảnh, phim  tập hợp và chia mảng kiến thức tạo cơ sở dữ liệu phục vụ cho làm bài soạn giáo án điện tử. Đồng thời chúng tôi ghi vào USB để lưu trữ và giúp giáo viên khi sử dụng vào từng bài giảng, từng môn học được thuận lợi hơn.
Một số địa chỉ, danh sách các trang website mà tôi thường xuyên tham khảo:
-  (Trang tiếng Anh của Bộ)
-  (Cổng thông tin tin học điện tử)
-  (Thư viện giáo trình điện tử)
-  (Thiết bị giáo dục)
-  (Kho tài nguyên và giáo dục)
3. Sử dụng các phần mềm phục vụ làm bài soạn giáo án trình chiếu.
Trong quá trình xử lí dữ liệu để tạo ra những sản phẩm phù hợp với yêu cầu và mục tiêu cần có một số phần mềm hỗ trợ. Chẳng hạn như:
* Microsoft Powerpoint: Phần mềm cho phép soạn các bài trình chiếu hấp dẫn để làm bài giảng điện tử. Powerpoit có thể sử dụng được các tư liệu ảnh phim, cho phép tạo được các hiệu ứng chuyển động khá hấp dẫn và các mẫu giao diện đẹp. 
VD: Khi giúp đồng nghiệp soạn GATC môn Mĩ thuật lớp 2 – Bài.  Vẽ theo mẫu. tôi dùng phần mềm Powerpoint để giúp học sinh xác định được phân chia các phần ffrrù nhau. Nhờ đó học sinh xác định được tỉ lệ của bài vẽ để vẽ được cân đối và đẹp...
* Phần mềm Violet: Dùng cho giáo viên có thể tự thiết kế và xây dựng được những bài giảng điện tử sinh động, hấp dẫn, để trợ giúp cho các giờ dạy học trên lớp (sử dụng với máy chiếu projector hoặc ti vi), hoặc để đưa lên mạng Internet. Tương tự như  Powerpointnhưng Violet có nhiều điểm mạnh hơn như giao diện Tiếng Việt, dễ dùng, có những tính năng chuyên dụng cho bài giảng như tạo các loại bài tập, chức năng thiết kế riêng cho mỗi môn học và đặc biệt là khả năng gắn kết được với các phần mềm công cụ khác.
* Macromedia Flash: Đây là phầm mềm cho phép vẽ hình, tạo ra hình ảnh động, các hiệu ứng chuyển động và biến đổi