Sáng kiến kinh nghiệm Ứng dụng Công nghệ thông tin trong dạy học tiếng Anh trực tuyến

ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG DẠY HỌC TIẾNG ANH TRỰC TUYẾN
Nguyễn Tất Thắng
Học viện Nông nghiệp Việt Nam Email: nguyentatthang@vnua.edu.vn Tel: 0978056956
Bùi Thị Hải Yến
Học viện Nông nghiệp Việt Nam Email: haiyenppgd@vnua.edu.vn Tel: 0946501128
Tóm tắt
Tương tác trong lớp học ngoại ngữ nói chung và trong lớp học Tiếng Anh nói riêng sẽ ảnh hưởng đến hiệu quả của lớp học cũng như năng lực sử dụng ngoại ngữ của người học. Với sự phát triển của công nghệ thông tin trong bối cảnh hiện nay, người dạy Tiếng Anh dễ dàng sáng tạo trong thiết kế bài giảng, lựa chọn các ứng dụng công nghệ thông tin để hỗ trợ trong các giờ học trực tuyến, tạo nên những tiết học sinh động, lôi cuốn, khơi dậy sư hứng thú học tập, khuyến khích và nâng cao sự tương tác của người học trong suốt quá trình học tập trên lớp. Padlet, Kahoot, H5P và Flipgrid là những công cụ công nghệ thông tin hữu ích và phù hợp mà người dạy có thể ứng dụng trong đổi mới phương pháp giảng dạy để góp phần nâng cao tương tác trong lớp học Tiếng Anh trực tuyến.
Từ khóa: tương tác, padlet, kahoot, H5P, flipgrid, dạy học tiếng anh trực tuyến
Thông tin tác giả:
Nguyễn Tất Thắng (TS): Tác giả Nguyễn Tất Thắng là Tiến sĩ, Giảng viên chính tại Bộ môn Sư phạm Công nghệ, Khoa Du lịch và Ngoại ngữ, Học viện Nông nghiệp Việt Nam và có thời gian công tác 24 năm. Các hướng nghiên cứu chính tác giả đã thực hiện gồm phương pháp giảng dạy, phương tiện dạy học, phương pháp kiểm tra đánh giá, giáo dục nghề nghiệp, phát triển chương trình đào tạo, tự chủ đại học,
Bùi Thị Hải Yến (ThS): Tác giả Bùi Thị Hải Yến là giảng viên, thạc sỹ tại Bộ môn Sư phạm Công nghệ, Khoa Du lịch và Ngoại ngữ, Học viện Nông nghiệp Việt Nam và có thời gian công tác 12 năm. Các hướng nghiên cứu chính tác giả đã thực hiện gồm phương pháp giảng dạy, phương tiện dạy học, phương pháp kiểm tra đánh giá, giáo dục nghề nghiệp, phát triển chương trình đào tạo,
Đặt vấn đề
Công nghệ thông tin phát triển đã làm thay đổi cách thức giảng dạy cũng như cách học ngoại ngữ. Prensky (2001) gọi thế hệ sinh viên hiện nay là những công dân kỹ thuật số - thuật ngữ chỉ những người được sinh ra trong thời đại công nghệ phát triển rộng khắp. Do tương tác với công nghệ sớm, sinh viên ngày ngay có khả năng tiếp nhận và xử lý thông tin nhanh. Theo Lewin (2013), các khóa học trực tuyến mở được sử dụng trong giáo dục từ xa, lần đầu tiên được giới thiệu vào năm 2006 và trở thành một phương thức học tập phổ biến vào năm 2012.
Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học môn Tiếng Anh đang có những bước phát triển mạnh mẽ và ngày càng khẳng định vai trò quan trọng trong quá trình giảng dạy đặc biệt là trong giai đoạn cả thế giới đối mặt với đại dịch Covid-19 và hậu Covid-19 với phương châm “Dừng đến trường nhưng không dừng học”. Al-Kamel (2018) chỉ ra lợi ích to lớn của việc ứng dụng các nền tảng công nghệ đó là người dạy có thể kèm cặp sâu sát hơn đến từng người học
một cách hiệu quả. Nhờ sự trợ giúp của các công cụ công nghệ thông tin và số lượng tài nguyên giáo dục ngày càng tăng thêm, người dạy ngôn ngữ có thể hướng dẫn một cách cá nhân hóa đến từng người học. Thêm vào đó, việc học Tiếng Anh có sự hỗ trợ của các thiết bị thông minh, mạng Internet và các nền tảng công nghệ ngày càng trở nên phổ biến giúp cho việc dạy và học Tiếng Anh ngày càng trở nên phong phú hơn.
Tương tác giữa người dạy và người học ở trên lớp là hoạt động quan trọng và tất yếu có ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng giảng dạy. Đặc biệt, đối với các lớp học ngoại ngữ thì sự tương tác là một phần thiết yếu và có tác động to lớn quyết định năng lực sử dụng ngoại ngữ của người học. Orhan và Sahin (2016) cho rằng việc ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy Tiếng Anh giúp tăng cường kỹ năng hợp tác trong học tập cũng như khẳng định vai trò trung tâm của người học, cũng như tăng cường tính tự giác học tập và nâng cao khả năng tự học của sinh viên.
Theo Sharndama (2013), một trong những tiện ích của công nghệ thông tin đem lại trong việc giảng dạy Tiếng Anh chính là các sản phẩm đa phương tiện. Những sản phẩm này kết hợp chữ viết cùng hình ảnh, âm thanh, giúp thu hút sự chú ý của người học, tăng cường khả năng tiếp thu. Có rất nhiều ứng dụng có thể áp dụng vào giảng dạy Tiếng Anh để tăng tính tương tác trong lớp học trực tuyến. Trong bài viết này nhóm tác giả muốn giới thiệu về Padlet, Kahoot, H5P, Flipgrid. Đây là những phần mềm miễn phí, dễ sử dụng nhưng đem lại hiệu quả tích cực, có thể ứng dụng để hỗ trợ thiết kế bài giảng kết hợp hoạt động kiểm tra đánh giá kết quả học tập là công cụ thiết kế video bài giảng mang yếu tố hoạt hình tạo nên những bài giảng trực quan sinh động, gây ấn tượng và thu hút sự chú ý của người học nhằm nâng cao tương tác giữa người dạy và người học trong hoạt động học tập.
Nội dung nghiên cứu
Dạy, học trực tuyến và phương pháp học
Feldman và Zucker (2002) định nghĩa việc dạy và học trực tuyến là một cách thức truyền tải kiến thức mới do người dạy thực hiện qua Internet. Họ phân chia hướng dẫn trực tuyến bao gồm thời gian học thực (hay gọi là học tập đồng bộ) và học trực tuyến (hay còn gọi là học tập không đồng bộ). Hai quá trình này diễn ra song song trong môi trường trực tuyến. Học đồng bộ được định nghĩa là hướng dẫn và cộng tác trong thời gian thực thông qua Internet và thường liên quan đến các công cụ trò chuyện trực tiếp, bảng trắng chia sẻ, âm thanh và video dữ liệu của buổi học tập và chia sẻ ứng dụng, “giơ tay” ảo, cùng xem trình chiếu đa phương tiện và trình chiếu trực tuyến.
Trò chơi hóa trong các lớp học có thể được áp dụng như một chiến lược về phương tiện dạy học để kiểm soát lớp học. Đối với trò chơi, sự cạnh tranh giữa người chơi là một nhân tố làm tăng mạnh mẽ động cơ học tập của họ, khích lệ họ tham gia trò chơi và giúp người học trở nên hứng thú, bị lôi cuốn.
Một số ứng dụng công nghệ thông tin vào việc dạy Tiếng Anh trực tuyến
Ứng dụng Padlet vào việc dạy học Tiếng Anh trực tuyến
Giới thiệu công cụ
Padlet là một “tấm bảng lớn” trong lớp học trực tuyến cho phép người dùng bày tỏ ý tưởng về một chủ đề nào đó một cách dễ dàng với các hình thức bằng văn bản, hình ảnh, liên kết với các nội dung khác, nhờ đó sẽ giúp giáo viên tạo ra môi trường hoạt động thảo luận trong bài học trực tuyến.
Padlet cung cấp 7 loại định dạng để người sử dụng có thể lựa chọn bố cục nội dung khác nhau: Định dạng Bức tường thường sử dụng như một bản tin chia sẻ tài liệu đa phương tiện, nêu vấn đề tranh luận, thu thập ý tưởng; Định dạng Lưới và dạng Kệ tủ cho phép các nội dung được sắp xếp và phân chia theo hàng theo cột. Nên nó phù hợp với mục đích chia nhóm, phân chia nội dung nội dung học; Định dạng Khung nền Canvas thường được sử dụng với mục đích lập Mindmap – bản đồ tư duy, tạo các hệ thống sơ đồ; Định dạng Timeline thì phù hợp tạo ra các bản tin theo dòng thời gian, mô tả quả trình phát triển của động thực vật; Định dạng Map phù hợp với lập lịch trình, tìm hiểu các vị trí địa lý; Định dạng Backchannel phù hợp tạo bản
tin hội thoại tư vấn hỏi đáp; Định dạng Dòng Ngang chỉ sắp xếp thông tin theo chiều từ trên xuống.
Ưu điểm của Padlet là giáo viên có thể kiểm soát và đánh giá được sự tham gia tương tác và kiến thức của từng sinh viên để có những khen thưởng hoặc nhắc nhở kịp thời. Thứ hai, sinh viên có thể xem được tất cả ý kiến của mọi người để cùng tham khảo học hỏi. Thứ ba, sinh viên có thể hoàn thành yêu cầu của giáo viên ở mọi lúc, mọi nơi.
Thao tác sử dụng cơ bản trên ứng dụng Padlet:
Bước 1: Đăng ký tài khoản trên trang: https://padlet.com/ hoặc nếu đã có tài khoản thì đăng
nhập.



Bước 2: Chọn định dạng cho Padlet


Bước 3: Đặt tên và mô tả sơ của bạn dùng làm gì, thay đổi hình nền, font chữ, hoặc vào Setting để điều chỉnh.

Bước 4: Tạo bài viết bằng cách nhấn vào dấu cộng “+” bên dưới góc phải. Sau đó, thêm nội dung và hình ảnh. Điều chỉnh cài đặt của bài viết bằng cách nhấn vào kí hiệu “ ba chấm”

Bước 5: Chia sẻ Padlet của thầy với mọi người và học sinh của mình qua Copy link/Mã QR code/Nhúng vào trang Web/Trực tiếp qua Email/Facebook/Google Classrom


Ứng dụng Padlet trong dạy Tiếng Anh và hiệu quả khi sử dụng
Với đặc điểm và ưu điểm của Padlet thì có thể sử dụng công cụ này để: Dạy nói và triển khai các nhóm vụ nói; Lấy ý kiến (trình bày quan điểm, chia sẻ,); Dạy đọc và triển khai các nhiệm vụ đọc hiểu; Dạy nghe và triển khai các nhiệm vụ nghe hiểu; Dạy viết câu, đoạn văn, bài luận,
Ví dụ - Dạy phát âm: Trên ứng dụng Padlet giáo viên sẽ thiết kế các nhiệm vụ học tập theo các tuần (khoảng 2 nhiệm vụ/ 1 tuần). Mỗi nhiệm vụ học tập được thiết kế gồm 2 nội dung trong đó nội dung thứ nhất là bài tập luyện trọng âm từ và câu; nội dung thứ hai là bài tập luyện ngữ điệu qua hình thức thực hiện các video luyện tập theo video mẫu do giáo viên thực hiện và đăng tải trên Padlet.
Hình 1.1. Padlet giới thiệu bản thân của các bạn sinh viên trong buổi học đầu tiên
Trong nghiên cứu của nhóm tác giả Đặng Hoàng Ánh, Trần Thị Thùy Trang (2021) về sử dụng Padlet để hỗ trợ sinh viên rèn luyện phát âm Tiếng Anh đã thu được kết quả khác biệt rõ rệt ở điểm số bài kiểm tra trước và sau thực nghiệm của sinh viên lớp sử dụng ứng dụng Padlet luyện phát âm Tiếng Anh và thái độ của nhóm sinh viên thể hiện 71.9% sinh viên thích sử dụng Padlet do dễ sử dụng, có thể chủ động thời gian học tập và nghe lại nhiều lần, có thể xem video của thành viên khác trong nhóm nhờ đó tạo hứng thú học tập, hoặc do nhận được phản hồi của giáo viên thường xuyên và kịp thời
Hình 1.2. So sánh kết quả bài kiểm tra trước và sau thực nghiệm của sinh viên nhóm sử dụng ứng dụng Padlet để luyện phát âm Tiếng Anh
Trong nghiên cứu của nhóm tác giả Trần Ngọc Đức, Lê Thị Hương Giang, Lê Thị Hương Thảo (2022) về đánh giá hiệu quả của việc sử dụng công cụ Padlet trong giảng dạy ngoại ngữ trực tuyến, chỉ ra rằng 90% sinh viên được khảo sát đồng ý đây là công cụ tăng tính chủ động thể hiện năng lực ngôn ngữ của người học, 94% sinh viên đồng ý công cụ Padlet đa dạng hóa hình thức học tập theo cá nhân, theo cặp hoặc theo nhóm và giúp chủ động đưa ra các nhận xét/phản hồi của giáo viên và sinh viên khác. Đối với giảng viên được khảo sát thì cho rằng sử dụng Padlet giúp đa dạng hình thức học tập của sinh viên (86.66%), dễ dàng thiết kế và thiên thiện với người sử dụng (88.89%), tăng tính tự tin và tự tôn của người học và bạn học (75.55%).
Ứng dụng Kahoot vào việc dạy học Tiếng Anh trực tuyến
Giới thiệu công cụ
Kahoot là phần mềm dựa trên nền tảng trò chơi được ra mắt vào tháng 8 năm 2013 từ Na Uy, hỗ trợ dạy học trực tuyến miễn phí. Kahoot có ba tính năng là câu đố, khảo sát và thảo luận giúp kiểm tra, đánh giá kiến thức sinh viên lĩnh hội được ngay sau bài học.
Ưu điểm của Kahoot thứ nhất là kích thích sinh viên suy nghĩ nhanh chóng vì nó có bộ đếm thời gian có thể được cài đặt bởi giáo viên. Thứ hai, Kahoot cho điểm câu trả lời đúng vào cuối buổi khiến sinh viên tò mò, thậm chí đôi khi sinh viên hét lên vì phấn khích khi biết điểm số đạt được. Người tham gia có số điểm từ cao nhất đến thấp nhất sẽ được hiển thị trên bảng điểm khi có kết thúc trận đấu. Thứ ba, sau mỗi câu hỏi, giáo viên có thể dừng lại để giải thích đáp án trước khi chuyển sang câu hỏi tiếp theo.
Kahoot có 2 chế độ chơi để chọn: “Classic” (chơi cá nhân, mỗi cá nhân sử dụng thiết bị riêng) và “Team mode” (chơi đồng đội, có nhập tên từng thành viên, mỗi đội sử dụng một thiết bị), thích hợp để thực hiện hoạt động nhóm.
Thao tác sử dụng cơ bản trên ứng dụng Kahoot:
Bước 1: Đăng ký tài khoản trên trang: www.kahoot.com hoặc nếu đã có tài khoản thì đăng
nhập.
Bước 2: Bấm chọn Tạo bộ câu hỏi
Chọn Create hàng trên cùng bên phải màn hình”
Chọn Setting bên trái hàng trên cùng màn hình.

Bước 3: Thiết kế câu hỏi
Kích vào dòng chữ Click to start typing your question để đặt câu hỏi.
Kích vào 20 sec bên trái để điều chỉnh thời gian	ấn	vào
Chọn Upload image để tải ảnh lên
Điền đáp án vào 4 biểu tượng bên dưới, tích vào hình tròn bên phải để đánh dấu đáp án đúng.
Chọn Add question để thêm tiếp câu hỏi thứ 2
Chọn Done hàng trên cùng bên phải màn hình khi hoàn thành bộ câu hỏi.

Bước 4: Tổ chức cho sinh viên tham gia trò chơi
Giáo viên kích vào My kahoot và chọn Play sau đó chọn Host live để chơi trực tiếp và Chọn classic để sinh viên lấy điểm cá nhân/ Team mode để chơi theo đội
Sinh viên lấy mã Pin trên màn hình để đăng nhập Kahoot


Ứng dụng Kahoot trong dạy Tiếng Anh và hiệu quả khi sử dụng
Với ba tính năng của công cụ được liệt kê ở trên thì Kahoot có thể sử dụng để: Ôn tập từ vựng, ngữ pháp thông qua các trò chơi trắc nghiệm sinh động được lặp đi lặp lại nhiều lần; Dạy môn nghe hiểu và đọc hiểu thông qua những câu hỏi kiểm tra để giúp người học hệ thống và củng cố kiến thức; Tổ chức thảo luận nhóm theo một chủ đề bằng cách tạo ra các câu hỏi thảo luận nhanh về một vấn đề nào đó; Dùng để lồng ghép các kiến thức văn hóa vào bài giảng giúp người học mở rộng vốn kiến thức ngôn ngữ và văn hóa,...
Ví dụ - Ôn tập từ vựng: Giáo viên cung cấp cho người học những từ vựng cần nhớ trong mỗi bài học. Sau đó, giáo viên soạn bộ câu hỏi có chứa các từ mới cần ôn tập. Tiếp theo, giáo viên sẽ chuyển bộ câu hỏi đó lên ứng dụng Kahoot bằng các thao tác đã hướng dẫn ở trên. Với bộ câu hỏi đã thiết kế trên Kahoot giáo viên có thể sử dụng trực tiếp trên lớp hoặc giao bài tập về nhà.
Hình 1.3. Minh họa ứng dụng Kahoot để dạy từ vựng Tiếng Anh
Trong nghiên cứu của tác giả Hà Thị Huyền (2020) về sử dụng Kahoot trong dạy tiết ôn tập từ vựng và ngữ pháp Tiếng Anh đã có kết quả sinh viên thích giáo viên sử dụng Kahoot trong quá trình dạy Tiếng Anh (Mean = 4.24, SD = .862) và thấy thú vị khi giáo viên sử dụng ứng dụng để ôn tập từ vựng và ngữ pháp (Mean = 4.27, SD = .850), cũng như giúp sinh viên ôn tập từ vựng và ngữ pháp một cách nhanh chóng (Mean = 4.16, SD = .857) theo thang đo Likert gồm 5 cấp độ Rất không đồng ý – Không đồng ý – Không rõ – Đồng ý – Rất đồng ý.
Trong nghiên cứu của nhóm tác giả Trần Ngọc Anh, Đoàn Văn Nam, Cù Thị Ngọc Hoa, Đoàn Thị Dung, Tống Thị Lan Chi, Y Cuor Bkrong (2022) về thực trạng sử dụng công cụ tương tác trực tuyến trong giờ dạy trực tuyến của giảng viên khoa Ngoại ngữ tại trường Đại học Tây Nguyên chỉ ra có tới 54.5% giảng viên đã sử dụng ứng này trong giờ dạy của mình. Ứng dụng này phổ biến chỉ sau Quizziz và Whiteboard.
Ứng dụng H5P vào việc dạy học Tiếng Anh trực tuyến
Giới thiệu công cụ
H5P được cấp phép bởi Học viện Công nghệ Massachusetts (MIT), đại học kỹ thuật số 1 thế giới, là một bộ công cụ biên soạn nội dung học tập tương tác vô cùng mạnh mẽ, giúp người dùng biên soạn nhiều loại hình nội dung sống động, có thể được tích hợp vào bất kỳ nền tảng hệ thống quản lý học tập toàn diện (LMS – Learning Management System).
Ưu điểm của H5P là có thể tạo ra các video tương tác sống động kết hợp trong bài giảng, câu hỏi hoặc yêu cầu khi xem video được hiển thị ngay trên màn hình của video để giúp người học tổng hợp thông tin và kiểm tra đánh giá kiến thức ngay khi xem video. Hình thức kiểm tra kiến thức trên H5P phong phú (bài tập, câu đố, câu hỏi gắp thả), có hiệu ứng nhạc, hình