Sáng kiến kinh nghiệm Ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy tiếng Anh ở trường Cao đẳng Nghề Hà Nam

MỞ ĐẦU
MỞ ĐẦU
Lý do chọn đề tài
Công nghệ thông tin (CNTT) là một thành tựu lớn của cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật (CMKH-KT) đang phát triển như vũ bão trong thời đại ngày nay.Trong thời đại bùng nổ CNTT, những ảnh hưởng tích cực mà nó mang lại trong môi trường giáo dục là vô cùng rõ rệt. Việc đào tạo ngoại ngữ có sự hỗ trợ của CNTT đã và đang diễn ra ở hầu hết tất cả các trường đại học, cao đẳng trên toàn quốc. Trong giáo dục - đào tạo, công nghệ thông tin (CNTT) được sử dụng vào tất cả các môn học tự nhiên, kỹ thuật, xã hội và nhân văn. Hiệu quả rõ rệt là chất lựơng giáo dục tăng lên cả về mặt lý thuyết và thực hành. Vì thế, nó là chủ đề lớn được tổ chức văn hóa giáo dục thế giới UNESCO chính thức đưa ra thành chương trình hành động trước ngưỡng cửa của thế kỷ XXI và sẽ có sự thay đổi nền giáo dục một cách căn bản vào đầu thế kỷ XXI do ảnh hưởng của CNTT.
Đối với môn Tiếng Anh, việc ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy đóng vai trò rất quan trọng vào sự thành công của quá trình dạy và học. Tiếng Anh là một trong những ngôn ngữ được sử dụng phổ biến nhất thế giới, trong xã hội hiện đại ngày nay tiếng Anh đóng một vai trò đặc biệt quan trọng, là cầu nối liên kết cộng đồng, liên kết các mối quan hệ xã hội, hợp tác làm ăn, cùng với sự hội nhập kinh tế quốc tế và xu hướng toàn cầu hóa, việc tăng cường năng lực ngoại ngữ nói chung và tiếng Anh nói riêng luôn được quan tâm ở mọi cấp học trong hệ thống giáo dục quốc dân. Để đạt được mục tiêu trên, nhiều phương pháp giảng dạy tiếng Anh được cải tiến và áp dụng. Trong đó, việc ứng dụng công nghệ trong giảng dạy được coi là biện pháp khá hiệu quả để tăng hứng thú trong các giờ học tiếng Anh. Trong thời đại bùng nổ công nghệ thông tin (CNTT) của nền kinh tế số hóa và cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, các phương pháp giảng dạy tiếng Anh truyền thống đơn thuần với việc cung cấp kiến thức qua các hoạt động giảng dạy trên lớp được hỗ trợ bởi băng đài cassette, bảng phấn đã trở nên lỗi thời. Thay vào đó, sự ra đời của hàng loạt các thiết bị công nghệ thông tin (CNTT) như máy tính, điện thoại thông minh, internet,
mạng xã hội, v.v. đã và đang xóa bỏ các bức tường lớp học, tạo ra một sự kết nối vô tận về không gian và thời gian trong quá trình dạy và học nói chung và tiếng Anh nói riêng. Hiện nay, việc áp dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy cho học sinh sinh viên (HSSV) thể hiện rõ nét nhất qua các “bài giảng điện tử”. Ngoài ra, việc ứng dụng CNTT trong dạy và học Tiếng Anh giúp giáo viên có cơ hội rèn luyện kỹ năng nghe, nói, khả năng diễn đạt tiếng Anh, khắc phục những hạn chế về ngữ âm, trọng âm, ngữ điệu và là động lực để giáo viên cố gắng vươn lên. Khi ứng dụng CNTT trong giảng dạy làm cho bài giảng của giáo viên luôn uyển chuyển, linh hoạt, thúc đẩy sự tương tác giữa người dạy và người học.
Tuy nhiên việc giảng dạy môn tiếng Anh ở các trường nghề nói chung và trường Cao đẳng nghề Hà Nam nói riêng còn gặp nhiều khó khăn, chất lượng bộ môn không đồng đều, việc ứng dụng CNTT trong giờ học tiếng Anh còn nhiều hạn chế, khả năng sử dụng tiếng Anh của học sinh - sinh viên khối Nghề chưa cao. Chúng ta đang vấp phải một thực trạng đáng buồn là hầu hết các sinh viên trường nghề khi tốt nghiệp ra trường đều nói tiếng Anh rất kém. Vì vậy, trong quá trình hội nhập và toàn cầu hóa như hiện nay, việc ứng dụng CNTT trong giảng dạy tiếng Anh đang trở thành một phương thức hiệu quả được áp dụng rộng rãi nhằm nâng cao chất lượng dạy và học ngoại ngữ tại Việt Nam, cụ thể là cho học sinh - sinh viên khối Nghề là việc làm hết sức cần thiết. Việc sử dụng khá tiếng Anh sẽ giúp sinh viên tự tin, sắn sàng gia nhập thị trường lao động trong và ngoài nước.
Do nhiều nguyên nhân khác nhau nên việc dạy, học tiếng Anh và áp dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy tiếng Anh ở nhà trường đạt hiệu quả chưa cao, nhưng làm thế nào để ứng dụng CNTT hiệu quả trong các tiết dạy là vấn đề mà bất cứ giáo viên nào cũng gặp phải khi có ý định đưa CNTT vào giảng dạy. Đó là lý do tôi chọn đề tài: “Ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy tiếng Anh ở trường Cao đẳng Nghề Hà Nam”
Mục đích nghiên cứu
Vận dụng CNTT trong dạy học nhằm cải tiến phương pháp giảng dạy và nhằm nâng cao chất lượng đào tạo môn tiếng Anh cho phù hợp với một nền giáo dục hiện đại. Trong đó, việc tích cực ứng dụng CNTT và các thiết bị dạy học hiện đại là nhân tố có tác động quan trọng nhất đối với việc nâng cao chất lượng đào tạo của nhà trường. Là một giáo viên tiếng Anh, với những kinh nghiệm được đúc rút, tôi muốn đưa ra một số biện pháp ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy tiếng Anh, tôi tin rằng đề tài này sẽ giúp ích cho các giáo viên, và họ có thể áp dụng trong quá trình giảng dạy và mang lại một số kết quả:
+ Tạo hứng thú học tập cho học sinh sinh viên, giúp các em năng động hơn, không còn lo lắng, sợ hãi trong giờ học. CNTT trong đó có máy tính nối mạng Internet là kho dữ liệu khổng lồ phục vụ cho việc giảng dạy và học tập.
+ Giúp tôi cùng các đồng nghiệp mở ra một giải pháp mới trong giảng dạy ngoại ngữ. Dưới tác động của CNTT, môi trường dạy học nói chung và dạy học ngoại ngữ nói riêng cũng được thay đổi và cải tổ. Nó đã tác động mạnh mẽ tới mọi thành tố của quá trình giảng dạy và học tập dựa trên sự hỗ trợ của hệ thống các phần mềm ứng dụng, website và hạ tầng công nghệ thông tin đi kèm.
Đối tượng nghiên cứu
Ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy tiếng Anh ở trường Cao đẳng Nghề Hà Nam.
Giả thuyết khoa học
Việc ứng dụng CNTT trong giảng dạy tiếng Anh ở trường Cao đẳng nghề Hà Nam trong những năm gần đây đã đạt được những kết quả đáng khích lệ, song vẫn còn bộc lộ một số hạn chế trước yêu cầu của thực tiễn. Nếu xây dựng và thực hiện được các biện pháp ứng dụng CNTT trong giảng dạy tiếng Anh hiệu quả sẽ nâng cao được chất lượng giảng dạy, đem lại sự tích cực, hứng thú cho HSSV trong giờ học, cập nhật được nhiều kiến thức mới vào bài giảng.
Phạm vi nghiên cứu
Đề tài nhằm làm rõ vai trò của ứng dụng CNTT trong giảng dạy tiếng Anh ở trường Cao đẳng nghề Hà Nam thông qua việc:
+ Tìm hiểu thực trạng ứng dụng CNTT trong giảng dạy tiếng Anh ở trường Cao đảng nghề Hà Nam;
+ Tìm hiểu một số ứng dụng CNTT phù hợp cho việc dạy và học tiếng Anh;
+ Biện pháp ứng dụng CNTT phù hợp cho việc dạy và học tiếng Anh.
Trong phạm vi cho phép, tôi chỉ nghiên cứu việc ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy tiếng Anh giao tiếp cho một số lớp hệ Trung cấp K48, K49 và Cao đẳng K14 Năm học 2020-2021và hướng tới các khóa tiếp theo ở trường Cao đẳng Nghề Hà Nam để đưa ra các biện pháp có hiệu quả./.
Nhiệm vụ nghiên cứu
Hệ thống hoá cơ sở lý luận liên quan tới vấn đề nghiên cứu của đề tài;
Mô tả thực trạng, phân tích, đánh giá thực trạng vấn đề nghiên cứu;
Đề xuất các biện pháp, giải pháp, khuyến nghị (kiến nghị).
Nội dung nghiên cứu
Cơ sơ lý luận liên quan tới vấn đề nghiên cứu của đề tài;
Thực trạng vấn đề nghiên cứu;
Một số biện pháp, giải pháp về vấn đề nghiên cứu;
Kết luận - Đề xuất - Kiến nghị.
Phương pháp nghiên cứu
Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Nghiên cứu các quyết định, chỉ thị, nghị quyết, thông tư và các văn kiện của Đảng và Nhà nước, của Bộ Lao động TB&XH, Tổng cục Dạy nghề, UBND tỉnh Hà Nam và Sở Lao động TB&XH Hà Nam..
Nghiên cứu các tài liệu, các công trình khoa học, lý luận về việc ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học
Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Điều tra bằng phiếu hỏi: Sử dụng phiếu hỏi để điều tra các đối tượng khảo sát là SV 
Phương pháp phỏng vấn: thu thập thông tin qua việc trao đổi trực tiếp với các khách thể được khảo sát
Nhóm phương pháp nghiên cứu hỗ trợ
Phương pháp thống kê toán học
Phương pháp chuyên gia
PHẦN NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
Cơ sở lý luận
CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN.
Chỉ thị số 58-CT/TW của Bộ Chính trị ngày 17/10/2000 về đẩy mạnh ứng dụng và phát triển CNTT phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa và Quyết định số 81/2001/QĐ-TTg ngày 24/5/2001 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Chương trình hành động triển khai Chỉ thị số 58-CT/TW đã chỉ rõ nhiệm vụ trọng tâm của ngành giáo dục là đào tạo nguồn nhân lực CNTT trong công tác giáo dục và đào tạo ở mọi cấp học, bậc học, ngành học.
Chỉ thị 29/2001/CT-BGDĐT ngày 30/7/2001 về việc tăng cương giảng dạy, đào tạo và ứng dụng CNTT trong ngành giáo dục giai đoạn 2001-2005. Chỉ thị 29 nêu rõ: “Ứng dụng và phát triển CNTT trong giáo dục và đào tạo sẽ tạo ra một bước chuyển cơ bản trong quá trình đổi mới nội dung, chương trình, phương pháp giảng dạy, học tập và quản lý giáo dục”. “Đẩy mạnh ứng dụng CNTT trong giáo dục và đào tạo ở tất cả các cấp học, bậc học, ngành học theo hướng sử dụng CNTT như một công cụ hỗ trợ đắc lực nhất cho đổi mới phương pháp dạy học và học tập ở tất cả các môn học”.
Nghị quyết Hội nghị Trung Ương 8 khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo nêu rõ: “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy và học theo hướng hiện đại; phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và vận dụng kiến thức, kỹ năng của người học; khắc phục lối truyền thụ áp đặt một chiều, ghi nhớ máy móc. Tập trung dạy cách học, cách nghĩ, khuyến khích tự học, tạo cơ sở để người học tự cập nhật và đổi mới tri thức, kỹ năng, phát triển năng lực. Chuyển từ học chủ yếu trên lớp sang tổ chức hình thức học tập đa dạng, chú ý các hoạt động xã hội, ngoại khóa, nghiên cứu khoa học. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông trong dạy và học”. Để thực hiện tốt mục tiêu về đổi mới căn bản, toàn diện GD&ĐT theo Nghị quyết số 29-NQ/TW, cần có nhận thức đúng về bản chất của đổi mới phương pháp dạy học
theo định hướng phát triển năng lực người học và một số biện pháp đổi mới phương pháp dạy học theo hướng này.
Ứng dụng CNTT trong dạy và học ngoại ngữ đang có những bước phát triển mạnh mẽ và ngày càng khẳng định vai trò quan trọng trong quá trình giảng dạy. Trong những năm qua, lãnh đạo Bộ GD&ĐT và ban quản lý Đề án Ngoại ngữ 2020 đã tập trung chú trọng tới các trung tâm vùng, đơn vị điển hình, các hạt nhân của phong trào, chú trọng bồi dưỡng giáo viên về CNTT.
Theo đề án số 1400/QĐ-Ttg ngày 30/09/2008, mục tiêu của nhà nước ta theo Đề án 1400 là “đến năm 2020 đa số thanh niên Việt Nam tốt nghiệp Trung cấp, Cao đẳng, và Đại học có đủ năng lực ngoại ngữ sử dụng độc lập, tự tin trong giao tiếp, học tập, làm việc trong môi trường hội nhập, đa ngôn ngữ, đa văn hóa, biến ngoại ngữ trở thành thế mạnh của người dân Việt Nam, phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước”.
Theo Collis và Moonen (2001), có thể ứng dụng CNTT vào việc giảng dạy tiếng Anh ở 3 mảng chính bao gồm: 1) Nguồn học liệu (Các phần mềm đào tạo, nguồn học liệu số hóa và các video trích xuất trên mạng); 2) Các ứng dụng hỗ trợ dạy học (Các phần mềm, các công cụ để giảng dạy, hệ thống tổ chức thi và đánh giá); 3) Các ứng dụng liên lạc và truyền thông (email, các mạng xã hội). - Trên thế giới, việc ứng dụng CNTT được nghiên cứu theo các đường hướng khác nhau như ứng dụng CNTT theo đường hướng hành vi (behavioural approach), đường hướng tri nhận (cognitive approach), (Nguyễn Văn Long, 2016). Hãng Microsoft cũng đã thực hiện khảo sát nghiên cứu đối với 200 nhà giáo dục trong khu vực Châu Á - Thái Bình Dương về việc ứng dụng CNTT trong giảng dạy. Theo đó, hầu hết các chuyên gia giáo dục đều cho rằng việc ứng dụng CNTT sẽ tiếp tục đóng vai trò trọng trong việc cải tiến phương pháp giảng dạy và đặc biệt có tác dụng truyền cảm hứng cho người học thông qua việc nâng cao trải nghiệm học tập trong lớp, nâng cấp tính hiệu quả sáng tạo trong các hoạt động của giáo viên và tạo sự tương tác đa chiều giữa người dạy và người học với thế giới tri thức rộng lớn bên ngoài lớp học.
Nhiều nghiên cứu cũng được thực hiện để chỉ ra mối liên hệ mật thiết giữa các hoạt động giảng dạy tiếng Anh được hỗ trợ bởi các thiết bị CNTT. Nomass (2013) đã chỉ ra vai trò quan trọng của CNTT trong việc cải thiện kỹ năng nghe và nói tiếng Anh. Thông qua việc sử dụng video, audio, bài giảng điện tử, từ điển trực tuyến hay các hình thức thư điện tử mà người học trở nên có động lực và hứng thú trong các giờ học, từ đó các kỹ năng nghe - nói tiếng Anh có nhiều cải thiện đáng kể. Theo Acha (2009), các nhà giáo dục hiện nay đang sử dụng ngày càng nhiều và đa dạng các phần mềm cũng như các bài giảng đa phương tiện vào trong các hoạt động giảng dạy, tạo ra nhiều hứng thú cũng như giúp người học tập trung trong các giờ học tiếng Anh.
Một số khái niệm cơ bản liên quan đến đề tài
Công nghệ thông tin
Công nghệ thông tin viết tắt là CNTT, (tiếng Anh: Information technology hay là IT) là một nhánh ngành kỹ thuật sử dụng máy tính và phần mềm máy tính để chuyển đổi, lưu trữ, bảo vệ, xử lý, truyền tải và thu thập thông tin.
Ở Việt Nam, khái niệm Công nghệ Thông tin được hiểu và định nghĩa trong Nghị quyết Chính phủ 49/CP ký ngày 04 tháng 8 năm 1993: "Công nghệ thông tin là tập hợp các phương pháp khoa học, các phương tiện và công cụ kĩ thuật hiện đại - chủ yếu là kĩ thuật máy tính và viễn thông - nhằm tổ chức khai thác và sử dụng có hiệu quả các nguồn tài nguyên thông tin rất phong phú và tiềm năng trong mọi lĩnh vực hoạt động của con người và xã hội".
Giảng dạy
Giảng dạy là truyền đạt những ý tưởng và kiến thức mới cho học sinh trong lớp học. Việc giảng dạy chủ yếu liên quan đến các khía cạnh lý thuyết của một môn học hoặc nghệ thuật. Giảng dạy cũng bao gồm huấn luyện về các kỹ năng cụ thể. Theo truyền thống, việc dạy học bao gồm việc đọc văn bản và giải thích các đoạn trong văn bản. Việc giảng dạy cũng liên quan đến các kỹ thuật khác như trình diễn, thảo luận, xem phim tài liệu, trình bày các tác phẩm văn học, nghiên cứu, v.v.
Việc giảng dạy do một người có đủ năng lực giảng dạy đảm nhận và người đó được gọi là giáo viên. Nó cũng là một công việc được trả lương; giáo viên được trả tiền cho dịch vụ của họ. Ngoài ra, việc giảng dạy thường được thực hiện trong các lớp học ở các trường học, trường cao đẳng, đại học và các cơ sở giáo dục khác.
Ứng dụng CNTT
Khi nói đến ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học có nghĩa là: Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị công nghệ thông tin đáp ứng nhu cầu sử dụng của cán bộ, giáo viên và học sinh; Sử dụng các thiết bị công nghệ thông tin, các phần mềm làm công cụ hỗ trợ việc dạy và học các môn học trong nhà trường nói chung và môn tiếng Anh nỏi riêng, khai thác tốt các phần mềm thiết kế bài dạy như phần mềm powerpoint, word, violet; Tăng cường sử dụng mạng internet để khai thác thông tin, tham khảo và xây dựng giáo án điện tử có chất lượng. Việc ứng dụng công nghệ thông tin trong các nhà trường hiện nay được chia thành 4 mức độ sau:
+ Ứng dụng công nghệ thông tin để hỗ trợ giáo viên trong việc soạn giáo án, sưu tầm và in ấn tài liệu, chưa sử dụng trong việc tổ chức các tiết học cụ thể của từng môn học.
+ Sử dụng công nghệ thông tin để hỗ trợ một khâu, một công việc nào đó trong toàn bộ quá trình dạy học.
+ Sử dụng phần mềm dạy học để tổ chức lên lớp một tiết học, một chủ đề hoặc một chương trình học tập.
+ Tích hợp công nghệ thông tin vào toàn bộ quá trình dạy học.
Vai trò của CNTT trong giáo dục và đào tạo
Nhữn