Sáng kiến kinh nghiệm Ứng dụng Công nghệ thông tin vào giảng dạy phần vẽ kỹ thuật môn Công Nghệ 8

A. PHẦN ĐẶT VẤN ĐỀ
1.Lý do chọn đề tài:
Đất nước trong quá trình đổi mới, nhất là trong thời điểm này khi mà cả đất nước đã và đang bước vào cuộc hội nhập toàn cầu thì chủ trương đẩy mạnh nền Công nghiệp hoá - Hiện đại hoá đất nước. 
Hiện nay với sự phát triển không ngừng các ngành công nghiệp, nhất là ngành cơ khí chế tạo song muốn chế tạo ra một thiết bị hay dụng cụ  nào đó thì đầu tiên phải có được bản vẽ và đòi hỏi bản vẽ phải thể hiện một cách chính xác, rõ ràng các vật thể được biểu diễn. 
Phương pháp vẽ các hình chiếu vuông góc là phương pháp cơ bản dùng để xây dựng các bản vẽ kĩ thuật.
 Ngày nay tất cả các công trình, máy móc từ bé đến lớn, trước khi thi công, chế tạo đều được người ta vẽ và tính toán trước. Bản vẽ kĩ thuật được sử dụng rộng rãi trong tất cả các nghành nghề có liên quan đến kĩ thuật. Có thể nói bản vẽ kĩ thuật là ngôn ngữ dùng chung trong ngành kĩ thuật. 
Phân môn vẽ kĩ thuật của môn Công Nghệ lớp 8 đòi hỏi trí tưởng tượng không gian, là môn học góp phần giúp học sinh hình thành tính năng động, sáng tạo tiếp cận với tri thức khoa học và định hướng tốt hơn cho ngành nghề của mình sau này. 
Đồng thời cung cấp cho học sinh những kiến thức cơ bản về kĩ thuật công nghiệp, nhưng học sinh khó nắm được phương pháp vẽ hình chiếu, các hình biểu diễn một chi tiết máy, một vật thể hay một máy cơ khí hoàn chỉnh. 
Thông qua đó giúp các em đọc được các bản vẽ kĩ thuật đơn giản và là cơ sở cho quá trình học tập gia công định dạng (lớp 10), kĩ thuật cơ khí ( lớp 11) và giáo dục học sinh trong lao động, sản xuất .
Học sinh rất khó hình dung ra hình dạng vật thể trong không gian, củng như thấy các đường nét bị che khuất của vật thể.
Đấy chính là những lý do để tôi chọn đề tài: “Ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy phần vẽ kỹ thuật môn công nghệ 8”	 
2.Mục đích nghiên cứu:
Tôi viết đề tài này với mong muốn được đóng góp một phần vào việc đổi mới phương pháp dạy học trong trường trung học cơ sở theo hướng tích cực, lấy học sinh làm trung tâm và hưởng ứng phong trào ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy. Đồng thời tạo sự hứng thú cho các em học tập bộ môn vẫn được coi là khô khan, trừu tượng. Nhằm thay đổi về nhận thức của các em học sinh khi tiếp cận với bộ môn khoa học kĩ thuật này. Hy vọng với đề tài này, không chỉ giúp ích cho bản thân mà còn giúp ích cho các các bạn đồng nghiệp và các em học sinh.
3.Khách thể và đối tượng nghiên cứu:
- Khách thể: Là học sinh lớp 8 trường THCS Tiên Phong.
- Đối tượng nghiên cứu: Ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy phần vẽ kỹ thuật môn công nghệ 8.
4.Nhiệm vụ nghiên cứu :
- Nghiên cứu cơ sở lý luận
- Tìm hiểu thực tế về tình hình thực tế học sinh trước khi thực hiện đề tài
- Tìm ra các giải pháp nhằm thực hiện tốt việc ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy phần vẽ kỹ thuật môn công nghệ 8
- Tổ chức thực nghiệm với từng nội dung cụ thể.
- Bài học kinh nghiệm sau khi thực hiện đề tài.
 - Những kiến nghị, đề xuất của bản thân.
5.Giới hạn của đề tài:
	Xuất phát từ thực tế đó tôi đã đưa ra sáng kiến: Ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy phần vẽ kỹ thuật môn công nghệ 8.
	Thời gian thực hiện nghiên cứu đề tài từ năm 2020 và áp dụng giảng dạy trong năm học 2020-2021 tại trường THCS Tiên Phong.
6. Phương pháp nghiên cứu:
- Phương pháp đọc tài liệu.
- Phương pháp quan sát. 
- Phương pháp trò chuyện- trao đổi. 
- Phương pháp phân tích sản phẩm.
- Phương pháp đối chiếu so sánh. 
- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm.
B. NỘI DUNG CỦA ĐỀ TÀI
I.CƠ SỞ LÍ LUẬN
1.Cơ sở lí luận:
Mục tiêu của giáo dục hiện nay là: nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, hướng tới công cuộc Công nghiệp hoá - hiện đại hoá đất nước. Các trường trong toàn quốc hiện nay đã và đang quan tâm tới việc nâng cao chất lượng giảng dạy và đổi mới phương pháp dạy học, nhằm định hướng cho học sinh về việc lựa chọn nghề nghiệp trong tương lai. đặc biệt là các môn khoa học tự nhiên, trong đó môn Công nghệ đã từng bước đưa đồ dùng dạy học hiện đại vào giảng dạy. Nhằm phát huy tính tích cực của học sinh, lấy học sinh làm trung tâm, việc thay đổi phương pháp giảng dạy để tiếp cận mang tính phù hợp với đối tượng học sinh là một việc làm cấp thiết.
2.Cơ sở thực tiễn:
2.1.Thực tiễn vấn đề nghiên cứu: 
  Trong thực tế hiện nay do đặc thù của môn học nên việc giảng dạy môn Công Nghệ 8 phần vẽ kĩ thuật đang gặp nhiều khó khăn. Phần vẽ kĩ thuật được phân bố vào học kì I trong khi đó một số kiến thức hình học không gian mới chỉ bắt đầu học ở học kì II môn hình học lớp 8, nên kết quả dạy và học chưa cao. 
2.2. Sự cần thiết của đề tài: 
 	Đất nước trong quá trình đổi mới, nhất là trong thời điểm này khi mà cả đất nước phải phát triển và đẩy mạnh nền Công nghiệp hoá - Hiện đại hoá đất nước, bên cạnh việc bảo tồn và phát huy các ngành nghề thủ công truyền thống thì việc phát triển các ngành nghề mới cũng là một vấn đề cấp bách. Việc phát triển đó sẽ đưa nước ta trở thành một nước Công nghiệp. Để hoàn thành được điều đó thì không những phát triển các ngành nghề và tăng số lượng các trường dạy nghề ở các Tỉnh, thành phố mà các ngành nghề cần phải được đưa vào giảng dạy và hướng nghiệp ở các trường phổ thông nhằm góp phần đạt mục tiêu giáo dục. Với sự mở mang của các ngành công nghiệp, nhất là ngành cơ khí chế tạo thì đòi hỏi bản vẽ phải thể hiện một cách chính xác, rõ ràng các vật thể được biểu diễn. Phương pháp vẽ các hình chiếu vuông góc là phương pháp cơ bản dùng để xây dựng các bản vẽ kĩ thuật.
Vì vậy ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy phần vẽ kỹ thuật môn công nghệ 8 là cần thiết.
 II.THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ CẦN NGHIÊN CỨU
1.Thực trạng của đề tài nghiên cứu:
1.1.Thuận lợi:
1.1.1.Giáo viên:
- Hiện nay cơ sở vật chất trang thiết bị của trường tương đối đầy đủ rất thuận lợi cho giáo viên khi lựa chọn và vận dụng các biện pháp tổ chức trò chơi trong dạy học môn toán vào giảng dạy.
1.1.2.Học sinh:
- Hầu hết các học sinh khi đến trường đều được trang bị đầy đủ các đồ dùng dạy học: bộ dụng cụ hình học, bút màu, máy tính bỏ túi, 
1.2.Khó khăn:
	1.2.1.Giáo viên:
- Do điều kiện khách quan nên việc sử dụng đồ dùng dạy học, phương pháp trực quan vào tiết học hạn chế, ảnh hưởng đến chất lượng tiếp thu bài của học sinh .
- Một số giáo viên chưa thực sự tâm huyết với nghề, chưa khơi gợi được hứng thú của học sinh trong các tiết học. Nhiều tiết học còn căng thẳng mệt mỏi.
1.2.2.Học sinh:
- Nhiều học sinh không hứng thú trong việc học tập, không yêu thích môn học dẫn đến nhiều học sinh đã mất đi hứng thú, say mê học với bộ môn công nghệ này.
2.Nguyên nhân của thực trạng:
2.1.Nguyên nhân khách quan:
- Phân môn :Vẽ Kỹ Thuật là một môn khó, đòi hỏi phải có trí tưởng tượng không gian tốt, phải thường xuyên được tiếp xúc với các vật mẫu, với sản phẩm trong thực tế sản xuất.
 2.2.Nguyên nhân chủ quan:
- Đa số học sinh không yêu thích môn học, coi công nghệ là môn phụ.
- Giáo viên sử dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy còn chưa nhiều.
III. CÁC GIẢI PHÁP THỰC HIỆN
1. Các giả thuyết giải quyết vấn đề.
Nội dung của chương trình Công nghệ trong trường trung học cơ sở xuyên suốt là các kiến thức về ứng dụng khoa học công nghệ trong Vẽ kỹ thuật, trong chế tạo cơ khí, động cơ đốt trong, điện dân dụng và điện tử.
Trong các phần kiến thức đó, việc dạy vẽ kỹ thuật là một nội dung khó đối với học sinh, bởi lẽ các em cần tư duy tưởng tượng thật sự phong phú. Thêm vào đó, vì thời lượng có hạn nên chương trình SGK chỉ trình bày vắn tắt về các thông tin, chưa cụ thể hoá được từng thao tác tưởng tượng và vẽ. 
Đối với phân phối chương trình của môn Công nghệ 8, chương I Vẽ kĩ thuật cơ sở là các bài từ bài 1 đến bài 16. Khi trình bày các phương pháp chiếu và cắt cũng như dựng hình, học sinh rất khó tiếp thu bài và vận dụng vào việc giải các bài tập thực hành vì nó rất trừu tượng. 
Tôi thấy cần phải đổi mới phương pháp dạy học, đó là ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy phần vẽ kĩ thuật cơ sở. Nhằm giúp các em học sinh nắm vững kiến thức, biết cách lập và trình bày bản vẽ kĩ thuật một cách khoa học, chính xác, và tiết kiệm chi phí sản xuất nhất, người giáo viên cần tìm hiểu và vận dụng các phương pháp giảng dạy phù hợp, chọn cách làm hợp lý, hướng dẫn các em suy nghĩ tìm lời giải để vận dụng trong việc vẽ hình chiếu sao cho kết quả đạt được là cao nhất. 
Trường THCS Tiên Phong mấy năm gần đây đã được đầu tư trang thiết bị dạy học gắn máy chiếu tại một phòng học và phòng thực hành nên việc ứng dụng công nghệ thông tin là rất thuận lợi. 
 Với việc vận dụng phương pháp dạy học mới với giáo án điện tử sinh động sẽ có tác dụng rất lớn trong học tập các kiến thức khó, vận dụng vào việc vẽ kĩ thuật cơ sở và qua đây các em sẽ thêm hứng thú và yêu thích môn học hơn.
2. Đề xuất hướng dạy mới.
	- Dùng phần mềm Inventor 2014, SoLid Words để thiết kế các vật thể. 
- Dùng PowerPoint để thiết kế, tạo các hoạt hình và trình chiếu bài giảng.
	- Học sinh quan sát các ảnh động để hình thành khái niệm về từng tiêu chuẩn trình bày bản vẽ và các phương pháp chiếu, dựng hình.
	- Dùng phần mềm Total Video Converte 3.72, phần mềm Media Player Clasie để đọc các Video Clíp và chạy các liên kết trong bài giảng. 
3.Những việc đã làm trong khi thử nghiệm sáng kiến: 
3.1.Dạy phần tiêu chuẩn trình bày bản vẽ kĩ thuật
Bản vẽ kĩ thuật là phương tiện thông tin kĩ thuật, là công cụ chủ yếu để diễn đạt ý đồ thiết kế, là tài liệu kĩ thuật cơ bản để chỉ đạo sản xuất, là ngôn ngữ kĩ thuật của các cán bộ kĩ thuật.	
Bản vẽ kĩ thuật được lập theo tiêu chuẩn Việt Nam (TCVN) hoặc tiêu chuẩn quốc tế (ISO)
a. Vật liệu và dụng cụ vẽ
Vật liệu vẽ: 
+ Giấy vẽ khổ A thường: Để vẽ bằng chì hoặc mực
Dụng cụ vẽ:
+ Bút chì: Theo độ cứng của lõi chì có bút chì cứng.
	+ Ê ke. 
	+ Com pa sử dụng bút chì.
 + Thước cong: Nên mua một bộ thước cong gồm nhiều chiếc khác kiểu
 + Thước Elip, thước tròn, thước bẹt....
Th­íc cong
Giáo viên chụp hình ảnh thao tác đúng khi đo, điều chỉnh và sử dụng compa và giới thiệu cho học sinh quan sát.
b. Khổ giấy: Theo TCVN 7285: 2003, có 5 khổ giấy chính:
A0: 1189 × 841mm; A1: 841 × 594mm; A2: 594 × 420mm
A3: 420 × 297mm; A4: 297 × 210mm.
Giáo viên hướng dẫn học sinh cách chia khổ giấy A0 thành các khổ giấy khác và cách dựng khung vẽ, khung tên như tranh vẽ:Dùng hiệu ứng cắt đôi tờ giấy A0 ta được 2 tờ giấy A1, cắt đôi tờ A1 ta sẽ được 2 tờ A2,cắt đôi tờ A2 ta sẽ được 2 tờ A3 và tiếp tục cắt đôi 1 tờ A3 ta được 2 tờ A4
841
1189
AO
A1
A2
A3
A4
c. Nét vẽ: Giáo viên giới thiệu các loại nét vẽ thường dùng trên bản vẽ kĩ thuật với các đặc tính cụ thể của từng loại nét vẽ.
- Nét liền đậm: Vẽ các đường bao thấy, cạnh thấy. Chiều rộng nét: S
 S = 0.5 - 0.7
- Nét liền mảnh (S/3): Vẽ các đường gióng, đường kích thước; đường gạch gạch trên mặt cắt...
- Nét lượn sóng: Vẽ các đường giới hạn hình chiếu, hình cắt
- Nét gạch chấm mảnh: Vẽ đường tâm, đường trục đối xứng
» 5
> 20
- Nét đứt: Vẽ đường bao khuất, cạnh khuất
1
3
3.2.Dạy bài 2 phần hình chiếu vuông góc: 
Nội dung của phương pháp chiếu góc thứ nhất:
Giáo viên thiết kế mô hình (hình vẽ), tạo các hiệu ứng giúp học sinh hình dung các thao tác “chiếu”.
Trong không gian lấy 3 mặt phẳng vuông góc với nhau từng đôi một, đặt tên là mặt phẳng hình chiếu đứng, mặt phẳng hình chiếu bằng và mặt phẳng hình chiếu cạnh, đặt vật thể trong không gian sao cho các mặt của vật thể song song với các mặt phẳng hình chiếu. 
Sau khi tìm hiểu nội dung của phương pháp này, giáo viên trình chiếu một số ví dụ cụ thể nhằm giúp học sinh khắc sâu kiến thức.
3.3.Dạy bài 4 -Bản vẽ các khối đa diện
Giáo viên thiết kế mô hình (hình vẽ), tạo các hiệu ứng giúp học sinh hình dung các thao tác “chiếu”.Giúp học sinh nhận biết được các hình chiếu đứng, bằng cạnh của các khối đa diện
* Hình hộp chữ nhật
* Hình lăng trụ đều
* Hình chóp đều
3.4. Dạy bài 8- Bản vẽ có hình cắt
Giáo viên yêu cầu học sinh nêu khái niệm theo SGK. Sau đó vừa trình chiếu các thao tác “cắt” vật thể, vừa diễn giảng cho học sinh dễ nhận biết và bắt chước.
* Ý nghĩa của phương pháp: Trong phương pháp hình chiếu vuông góc, nếu vật thể có nhiều lỗ và rãnh ta phải dùng nét khuất để vẽ, hình biểu diễn có nhiều nét khuất sẽ khiến người đọc bản vẽ rối mắt, khó hình dung vật thể. Hình cắt sẽ bổ sung cho các hình chiếu giúp việc hình dung vật thể chính xác và dễ dàng hơn.
* Khái niệm: Đặt vật thể trong không gian, dùng một mặt phẳng tưởng tượng cắt vật thể làm hai phần, bỏ phần vật thể nằm giữa mặt phẳng cắt và người quan sát. Chiếu phần vật thể còn lại lên mặt phẳng hình chiếu tương ứng. 
Hình cắt là hình biểu diễn phần vật thể nằm trên và sau mặt phẳng cắt.
IV.THỰC NGHIỆM VÀ KẾT QUẢ
1.Kết quả thực hiện.
 -Sau khi học xong với cách ứng dụng CNTT trong vẽ kĩ thuật và cách dạy truyền thống của bộ môn Công Nghệ 8. Thì với phương pháp ứng dụng CNTT vào giảng dạy, tôi tổ chức khảo sát để đối chứng, so sánh. Kết quả khi áp dụng phương pháp này:
100% Học sinh hiểu được hình chiếu vuông góc và hình cắt.
Trên 80% Học sinh vẽ được hình chiếu vuông góc và hình cắt.
Trong đó khoảng 60% vẽ được hình chiếu cho các vật thể đơn giản. 
-Đồng thời qua các giờ học môn công nghệ, học sinh cũng nhận thấy môn học trở nên hấp dẫn , thú vị và dễ hiểu hơn thông qua số liệu cụ thể về khảo sát đầu năm học 2020 – 2021 với 3 lớp 8 của trường THCS Tiên Phong về hứng thú học môn công nghệ kết quả khảo sát đầu năm như sau: 
Khối / Sĩ số
 Thích học
 Không thích học
 Chán học
Khối 8 / 90
 45
50%
 23
25,56%
 22
24,44%
 Nhưng đến cuối năm học 2020 – 2021, tôi thực hiện khảo sát lại với 3 lớp 8 của trường THCS Tiên Phong về hứng thú học môn công nghệ, kết quả khảo sát cuối năm như sau: 
Khối / Sĩ số
 Thích học
 Không thích học
 Chán học
Khối 8 / 90
 75
83,33%
 10
11,11%
 5
5,56%
2. Đánh giá kết quả của đề tài.
	Qua kết quả đối chứng trên, tôi thấy chất lượng của học sinh được nâng lên rỏ rệt cũng như thái độ học tập tích cực với bộ môn công nghệ đã có sự thay đổi rõ ràng theo chiều hướng tích cực. Học sinh đã nắm được những kiến thức cơ bản trong sách giáo khoa.
	Bên cạnh đó cần kết hợp với phương tiện dạy học như máy chiếu, các hình ảnh trực quan... thì bài học sẽ sinh động hơn và gần với thực tế hơn. Nhờ đó học sinh sẽ lĩnh hội được kiến thức một cách tốt hơn, kết quả giảng dạy sẽ cao hơn
	Như vậy giả thiết của đề tài là “Ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy phần vẽ kỹ thuật môn công nghệ 8” làm tăng hứng thú và kết quả học tập của học sinh trường THCS Tiên Phong hay không? Thì giờ đây đã được kiểm chứng trong thực tế và cho thấy rằng việc vận dụng phương pháp “Ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy phần vẽ kỹ thuật môn công nghệ 8” vào dạy môn công nghệ 8 ở trường THCS Tiên Phong làm tăng hứng thú và kết quả tập luyện của học sinh mà mức độ ảnh hưởng của nó là tốt hơn .
C. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ:
1. Kết luận:
 - Trên cơ sở thực hiện chủ trương của Bộ GD&ĐT: đổi mới phương pháp dạy học truyền thống sang phương pháp dạy học hiện đại “lấy học sinh làm trung tâm”. Vơ