Sáng kiến kinh nghiệm Ứng dụng phần mềm Paint Tool SAI vào môn Mĩ thuật cấp Trung học cơ sở

P£ïÒNG GIÁO DUC VÀ DÀO TĄO AN PHÚ
NĂM HQC 2014 - 2015
MỤC LỤC
Trang
1	A. TÍNH MỤC ĐÍCH
2-25
2
2-22
2-12
13-22
23-24
23
23-24
24-25
24
24-25
25
B. TÍNH KHOA HỌC
THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ
CÁC BIỆN PHÁP ĐỂ TIẾN HÀNH GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
Giới thiệu sơ lược về phần mềm Paint Tool SAI
Các biện pháp tiến hành để giải quyết vấn đề (cách ứng dụng phần mềm Paint Tool SAI vào môn Mĩ thuật cấp Trung học cơ sở)
CƠ SỞ LÝ LUẬN
Nguyên nhân thành công
Nguyên nhân tồn tại
KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC
Đối với bản thân
Đối với học sinh
Đối với tổ chuyên môn, đơn vị, ngành
25-26
25
25
25
25
25
25-26
C. TÍNH THỰC TIỄN
TÁC DỤNG CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Đối với bản thân
Đối với học sinh
Đối với tổ chuyên môn, đơn vị, ngành
PHẠM VI ỨNG DỤNG
NHỮNG BÀI HỌC KINH NGHIỆM
26	D. KẾT LUẬN
27	TÀI LIỆU THAM KHẢO
28-36	PHỤ LỤC
TÍNH MỤC ĐÍCH
Ngày nay, với sự tiến bộ không ngừng của khoa học công nghệ, con người từng bước hòa vào xu thế chung của sự phát triển trong đó có công nghệ thông tin.
Trong lĩnh vực giáo dục, công nghệ thông tin cũng đã được ứng dụng rất phổ biến và thường xuyên. Bên cạnh đó, việc đổi mới phương pháp dạy - học trong các trường phổ thông cũng rất được chú trọng.
Mĩ thuật là một môn học nhằm giúp học sinh tiếp xúc với cái đẹp, hiểu cái đẹp, biết cách làm đẹp và cảm thụ được cái đẹp. Để thực hiện tốt điều này, người dạy ngoài việc ứng dụng các phương pháp đã được tìm hiểu, nghiên cứu (phương pháp quan sát, trực quan, vấn đáp, luyện tập, làm việc theo nhóm...), cần phải thường xuyên trau dồi kiến thức, rèn luyện những kĩ năng về chuyên môn theo hướng tích cực.
Đổi mới phương pháp dạy - học là vấn đề cấp thiết mà ngành giáo dục nước ta luôn quan tâm sâu sát. Bởi điều này hướng đến việc kích thích sự sáng tạo, tích cực và hứng thú học tập của học sinh - chủ thể của hoạt động học. Trong quá trình đổi mới ấy, phương pháp trực quan được chú tâm sử dụng một cách thường xuyên trong hoạt động dạy - học. Vì nó là con đường gần nhất để học sinh có thể lĩnh hội được tri thức.
Là một giáo viên dạy Mĩ thuật, tôi nhận thấy điều cơ bản nhất để kích thích tính hứng thú, say mê học tập của học sinh là phải thể hiện được kĩ năng chuyên môn của người dạy, đó là kĩ năng vẽ. Vì tâm lý của người học mĩ thuật bao giờ cũng thích được xem người dạy vẽ minh họa trong các tiết thực hành. Với những yêu cầu thiết yếu đó, tôi tiến hành nghiên cứu và thực hiện đề tài “Ứng dụng phần mềm Paint Tool SAI vào môn Mĩ thuật cấp Trung học cơ sở”.
Về đối tượng, để thực hiện đề tài này, tôi đã nghiên cứu quá trình giảng dạy tại Trường trung học cơ sở Khánh An (nơi tôi đang công tác), đồng thời thông qua các tiết dự giờ, thao giảng, chuyên đề của giáo viên và biểu hiện học tập của học sinh các trường trung học cơ sở trong toàn huyện An Phú từ năm học 2011 - 2012 đến nay.
Về nội dung, tôi tìm hiểu và nghiên cứu các bài thực hành (các phân môn Vẽ theo mẫu, Vẽ tranh, Vẽ trang trí) ở chương trình sách giáo khoa Mĩ thuật các khối 6, 7, 8 và 9.
Trong chương trình Mĩ thuật cấp Trung học cơ sở, kĩ năng vẽ minh họa phần lớn được thực hiện ở hoạt động hướng dẫn học sinh cách làm bài. Đề tài này có một số điểm mới trong kết quả nghiên cứu, như:
Phần mềm Paint Tool SAI giúp người dạy vẽ minh họa dễ dàng, hiệu quả bằng những công cụ hỗ trợ.
Giáo viên không cần mang dụng cụ truyền thống (viết chì, cọ, màu vẽ, giấy vẽ, thước, com-pa...) khi đến lớp để vẽ minh họa.
Kích thích tính hứng thú học tập của học sinh thông qua phần minh họa của người giáo viên, đồng thời học sinh cũng có thể tìm hiểu, tự học và biết cách thực hành vẽ trên phần mềm này.
Giúp học sinh nắm rõ cách làm bài một cách trực tiếp theo kiểu “trình diễn”.
1
TÍNH KHOA HỌC
THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ
Chúng ta cần khẳng định rằng việc ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy là nhu cầu cần thiết đối với mỗi giáo viên hiện nay. Bởi lẽ, tác dụng của việc ứng dụng này sẽ mang đến cho người dạy những lợi ích đáng kể. Nó giúp người dạy thực hiện nhanh chóng quá trình cung cấp tri thức cho người học từ trực quan sinh động đến tư duy trừu tượng và từ tư duy trừu tượng đến thực tiễn (theo Triết học Mác - Lê nin).
Tuy nhiên, việc đầu tư soạn giảng giáo án điện tử, tìm tư liệu, tài liệu giảng dạy của giáo viên Mĩ thuật trong huyện có nhưng chưa nhiều và thiếu cập nhật nên dễ bị bất cập, lạc hậu về thông tin, kiến thức. Mặt khác, do quá lạm dụng công nghệ thông tin nên người dạy ít chú ý và duy trì thường xuyên kĩ năng vẽ minh họa hay một số không nhỏ giáo viên sử dụng chưa thành thạo công nghệ thông tin nên còn ngại soạn giáo án điện tử hoặc dạy học trên máy tính.
Bên cạnh đó, phần đông học sinh khi học môn Mĩ thuật hay bắt chước theo hình đã có sẵn để vẽ lại, ít chịu khó động não, sáng tạo khi thực hiện bài tập. Điều này dẫn đến việc học sinh không tích cực, chủ động học tập.
Vấn đề khác, đồ dùng dạy học của bộ môn Mĩ thuật ở các trường trong huyện thiếu trầm trọng đồng thời chưa có phòng bộ môn nên việc giáo viên tự trang bị và mang đồ dụng dạy học cồng kềnh khi lên lớp gặp không ít khó khăn (chẳng hạn như việc di chuyển từ lớp này sang lớp khác các vật dụng mẫu vẽ, màu vẽ, bút, cọ, bảng pha màu để minh họa trực quan... rất bất tiện và mất thời gian).
Vì vậy, cần phải có biện pháp hiệu quả để khắc phục thực trạng này nhằm kích thích tính hứng thú, chủ động, tích cực học tập, sáng tạo của học sinh cũng như giúp giáo viên giảm bớt những đồ dùng dạy học khi lên lớp mà vẫn đảm bảo tính trực quan.
CÁC BIỆN PHÁP ĐỂ TIẾN HÀNH GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
Giới thiệu sơ lược về phần mềm Paint Tool SAI
Trong thế giới vi tính, có rất nhiều phần mềm đồ họa nổi tiếng, được nhiều người sử dụng như Photoshop, CorelDraw, Illustrator, 3D Max, Flash... hay đơn giản nhất là Paint (chương trình được cài mặc định của Windows) hoặc Preview (mặc định của Mac OS) và dĩ nhiên trong đó có cả phần mềm Paint Tool SAI. Vậy Paint Tool SAI là gì? Tại sao tôi lại chọn nó? Nó được vận hành thế nào?.v.v... Hãy cùng tôi tìm hiểu sơ lược về Paint Tool SAI.
Paint Tool SAI (gọi tắt là SAI) là phần mềm vẽ tranh dành cho Microsoft Windows được phát triển vào năm 2004 bởi tập đoàn phần mềm Systemax (Nhật Bản). Phát hành chính thức vào năm 2006 với phiên bản đầu tiên là Paint Tool SAI 1.0.0. Đến năm 2008, họ đã phát hành phiên bản 1.1.0 và chạy rất ổn định. Gần đây nhất (năm 2013) là phiên bản Beta 1.2.0.
Paint Tool SAI duy chỉ có một mục đích: Vẽ. Bởi, ngoài việc vẽ ra thì nó không còn mục đích gì khác kể cả đơn giản nhất là các dạng Text (chữ), Shapes (hình học) như ở các phần mềm đồ họa khác. Nhưng nó có những điểm nổi bật đáng ghi nhận, như:
Dung lượng thấp (chỉ dưới 4,0Mb, thấp hơn rất nhiều so với Photoshop, Corel...).
Cài đặt rất đơn giản.
Giao diện thân thiện, trực quan.
Dễ sử dụng kể cả những người mới bắt đầu tiếp xúc với nó.
Chạy rất ổn định trên nhiều hệ điều hành Windows (từ Windows 98 đến Windows 8).
Vẽ bằng chuột hoặc trên bảng vẽ điện tử rất dễ dàng.
Tuy đơn giản nhưng vẫn tô, vẽ tuyệt vời không thua kém gì Photoshop, Corel...
Cảm giác vẽ bằng tay rất rõ nét.
Cách cài đặt
Như đã đề cập ở trên, phần mềm Paint Tool SAI chạy rất ổn định ở phiên bản
1.1.0. Vì thế, tôi xin giới thiệu phần mềm Paint Tool SAI 1.1.0.
Phần mềm này khá phổ biến, nên việc có được nó để sử dụng cũng không khó khăn gì cả. Chúng ta có thể dễ dàng tải về từ các trang tìm kiếm như Google, Bing, Yahoo...
Để cài đặt, sau khi tải phần mềm về máy, chúng ta thực hiện các bước như sau:
Giải nén tập tin vừa tải.
Click vào file cài đặt (sai-eng-pack-1.1.0.exe).
Cài xong, đừng vội khởi động chương trình ngay. Vì phần mềm này, nhà phát triển chỉ cho dùng thử 31 ngày. Do đó, chúng ta cần phải bẻ khóa (crack) để sử dụng phần mềm lâu dài. Để crack, vào thư mục PaintTool SAI English Pack (trong file tải về), chép (copy) toàn bộ các tập tin và dán đè (paste and replace) vào thư mục vừa cài đặt (thường là C:\Program Files\PaintTool SAI English Pack\). Lưu ý: Có thể xem cách cài đặt trong tập tin huong dan crack.txt (file tải về).
Biểu tượng phần mềm Paint Tool SAI sẽ xuất hiện trên màn hình desktop.
Thế là xong. Click đúp chuột vào để sử dụng.
Cách mở, đóng và lưu tập tin
Cách mở, đóng hay lưu một tập tin Paint Tool SAI cũng thực hiện tương tự các chương trình khác. Sau khi chạy chương trình, ta thực hiện như sau:
Tạo mới tập tin: Chọn File -> New (tổ hợp phím Ctrl + N).
Mở tập tin có sẵn: Chọn File -> Open, chọn tập tin cần mở đã được lưu (tổ hợp phím Crtl + O).
Đóng tập tin: Chọn File -> Close canvas. Hoặc nhấp chuột vào biểu tượng ở góc phải phía trên chương trình.
Thoát chương trình: Chọn File -> Exit. Hoặc nhấp chuột vào biểu tượng ở góc trái trên cùng của chương trình, chọn Close. Hoặc nhấn vào biểu tượng ở góc phải trên cùng của chương trình. Tổ hợp phím Alt + F4.
Lưu tập tin: File -> Save (tổ hợp phím Ctrl + S). Tập tin Paint Tool SAI có dạng
*.sai, tên mặt định là New canvas.sai.
Lưu tập tin với tên khác: từ tập tin đang làm việc, chọn File -> Save As (tổ hợp phím Shift + Ctrl + S).
Giao diện, công cụ và phím tắt
Hình 1 - Giao diện của phần mềm Paint Tool SAI
Giao diện của Paint Tool SAI rất thân thiện, tôi xin giới thiệu các vùng làm việc và phím tắt của chương trình như sau (theo hình minh họa):
a)
Từ trái sang phải: ẩn, phóng to và đóng file đang làm việc.
Standard panel (vùng chuẩn) (vùng số 1 trong Hình 1)
File - tập tin (Alt + F) gồm các lệnh:
New (Ctrl + N): tạo mới tập tin.
Open (Ctrl + O): mở tập tin.
Creat canvas from clipboard: tạo mới bảng vẽ từ bảng nhớ tạm.
Recent: mở lại tập tin gần đây.
Save (Ctrl + S): lưu tập tin.
Save As (Shift + Ctrl + S): lưu tập tin với tên khác.
Export: xuất tập tin sang các dạng .sai (SAI), .psd (Photoshop), .bmp (Bitmap),
.jpg (JPEG), .png (PNG), .tga (TARGA).
Enable custom file viewer: kích hoạt (khi đánh dấu chọn) hoặc không kích hoạt (khi bỏ dấu chọn) tính năng tùy chỉnh xem tập tin.
Open using custom file viewer: mở file sử dụng tính năng tùy chỉnh xem tập tin.
Save using custom file viewer: lưu file sử dụng tính năng tùy chỉnh xem tập tin.
Close canvas: đóng tập tin.
Exit: Thoát chương trình.
Edit - hiệu chỉnh (Alt + E) gồm các lệnh:
Undo (Ctrl + Z): hoàn tác.
Redo (Ctrl + Y): phục hồi lệnh hoàn tác.
Cut (Ctrl + X): cắt đối tượng.
Copy (Ctrl + C): sao chép đối tượng.
Paste (Ctrl + V): dán đối tượng - xuất hiện trên một layer mới.
Copy and Resize selected region: chép và thay đổi kích thước vùng chọn.
Canvas - bảng vẽ (Alt + C) gồm các lệnh:
Image size: kích thước ảnh.
Canvas size: kích thước bảng vẽ.
Trim to selection: cắt bớt bảng vẽ khi sử dụng công cụ vùng chọn (Marquee, Lasso).
Horizontal flip: lật bảng vẽ theo chiều ngang.
Vertical flip: lật bảng vẽ theo chiều dọc.
Rotate 90o CCW: xoay trái bảng vẽ một góc 90 độ.
Rotate 90o CW: xoay phải bảng vẽ một góc 90 độ.
Layer - lớp (Alt + L) gồm các lệnh:
New layer: tạo một lớp mới.
New vector layer: tạo một lớp vector mới.
New folder: tạo một thư mục để chứa các lớp.
Duplicate layer: tạo một bản sao thư mục nằm ngay dưới nó.
Delete layer: xóa lớp.
Clear layer (D): tẩy sạch hình trên lớp.
Merge content (F): trộn (dịch chuyển) các hình từ lớp trên xuống lớp dưới.
Merge down (Ctrl + E): trộn (dịch chuyển) lớp dưới lên lớp trên.
Fill layer (Ctrl + F hoặc Alt + Delete): phủ đầy một màu cho lớp.
Reset position: đặt lại vị trí mặc định.
Desaturate: khử màu bão hòa cho lớp.
Transform (Ctrl + T): chỉnh sửa khích thước lớp.
Horizontal flip: lật lớp theo chiều ngang.
Vertical flip: lật lớp theo chiều dọc.
Rotate 90o CCW: xoay trái lớp một góc 90 độ.
Rotate 90o CW: xoay phải lớp một góc 90 độ.
Rename: đổi tên lớp.
Selection - vùng chọn (Alt + S) gồm các lệnh:
Deselect (Ctrl + D): hủy chọn.
Invert selection: đảo ngược vùng chọn.
Show selection (Ctrl + H): hiển thị nét bao vùng chọn.
Expand selection by 1px: mở rộng khoảng cách nét bao vùng chọn ra 1pixel.
Select points: kiểu chọn bằng điểm.
Select strokes: kiểu chọn bằng nét.
Clear selected points: xóa kiểu chọn bằng điểm.
Select all (Ctrl + A): chọn tất cả (trên một lớp).
Filter - bộ lọc (Alt + T) gồm các lệnh:
Hue/Saturation (Ctrl + U): hiệu chỉnh sắc độ và độ bão hòa của ảnh.
Brightness/Contrast: hiệu chỉnh độ sáng và độ tương phản của ảnh.
View - hiển thị (Alt + V) gồm các lệnh:
New view: tạo mới vùng hiển thị bảng vẽ.
Close view (Ctrl + W): đóng vùng hiển thị bảng vẽ.
Close all view: đóng tất cả vùng hiển thị bảng vẽ.
Zoom in (PageUp hoặc Ctrl + dấu +): phóng to vùng hiển thị bảng vẽ.
Zoom out (PageDn hoặc Ctrl + dấu -): thu nhỏ vùng hiển thị bảng vẽ.
Horizontal flip (H): lật vùng hiển thị bảng vẽ theo chiều ngang.
Rotate CCW (Delete): xoay trái vùng hiển thị bảng vẽ.
Rotate CW (End): xoay phải vùng hiển thị bảng vẽ.
Zoom 100% (Shifl + Ctrl + 0): vùng hiển thị bảng vẽ ở chế độ 100%.
Reset position (Home hoặc Ctrl + 0): mặc định vùng hiển thị bảng vẽ.
Reset rotation (Insert): mặc định vị trí di chuyển xoay, lật như ban đầu.
Select from list: chọn một vùng hiển thị bảng vẽ từ danh sách.
Window - cửa sổ (Alt + W) gồm các lệnh:
Color wheel: cửa sổ vòng màu.
RGB sliders: cửa sổ bảng màu RGB.
HSV sliders: cửa sổ bảng màu HSV.
Color mixer: cửa sổ bảng trộn màu.
Swatches: cửa sổ bảng màu mẫu.
Mixer: cửa sổ bảng màu tạm.
Navigator: cửa sổ xem trước.
Quick bar: cửa sổ điều chỉnh bảng vẽ.
View selection bar: cửa sổ hiển thị bảng vẽ.
Status bar: cửa sổ trạng thái.
HSV mode: mã màu HSV.
Cursor show brush size: con trỏ chuột hiển thị kích thước nét vẽ.
Dot cursor: dấu chấm trong con trỏ chuột.
Hide panels (Tab): ẩn các vùng làm việc, chỉ hiển thị vùng làm việc chính.
Layers panel on the right: đặt vị trí vùng lớp (vùng 2) nằm bên phải màn hình.
Color and Tool panel on the right: đặt vị trí vùng màu và công cụ (vùng 3) nằm bên phải màn hình.
Reset all positions: mặc định tất cả vị trí.
Help/Config - trợ giúp/cấu hình (Alt + O) gồm các lệnh:
Help: trợ giúp.
Key config: phím tắt.
Options: tùy chỉnh.
System ID: số ID của hệ thống.
About: thông tin về phần mềm.
Layer panel (vùng lớp) (vùng số 2 trong Hình 1)
: cửa sổ Preview.
: phóng to, thu nhỏ, xoay hình.
: dệt hoa văn, bề mặt cho hình, nét.
: tạo nét viền đậm bên ngoài nét vẽ (hiệu ứng màu nước).
: chế độ blend (hòa trộn màu sắc) và điều chỉnh Opacity (độ mờ của hình, nét).
Từ trái sang phải: tạo layer mới, tạo layer vector mới, tạo group mới.
 Từ trái sang phải:
+ Di chuyển hình vẽ từ layer trên xuống layer dưới.
+ Gộp (trộn) layer với layer ngay dưới nó.
+ Xóa mọi hình vẽ trên layer.
+ Xóa layer.
+ Gộp (trộn) layer với layer ngay dưới nó nhưng vẫn giữ layer mask (lớp mặt nạ).
: Tạo mask.
 : layer (lớp, tương tự photoshop).
Color and tool panel (vùng màu sắc và công cụ) (vùng số 3 trong Hình 1)
Color panel (vùng màu sắc)
Có nhiều tùy chọn cho các hệ màu theo thứ tự từ trái sang phải:
: vòng màu
: bảng màu RGB (đỏ - lục - lam)
: bảng màu HSV (sắc độ - độ bão hòa - giá trị)
: bảng trộn màu
: bảng màu mẫu (tự tạo)
: bảng màu tạm (thử màu)
Tool panel (vùng công cụ)
: vùng chọn, thứ tự từ trái sang phải, từ trên xuống