SKKN Một số biện pháp Ứng dụng công nghệ thông tin trong tổ chức các hoạt động học có chủ định cho trẻ 5-6 tuổi trong Trường Mầm non Hoa Mai

Một số biện pháp ứng dụng công nghệ thông tin trong tổ chức các hoạt động học có chủ định cho trẻ 5-6 tuổi trong Trường Mầm non Hoa Mai
PHẦN I: MỞ ĐẦU
1. Mục đích của sáng kiến kinh nghiệm.
Cuộc cách mạng công nghệ 4.0 trong giai đoạn hiện nay đang đặt ra cơ hội phát triển rất lớn cho mỗi quốc gia nhưng bên cạnh đó cũng không ít thách thức. Đất nước ta đang trong giai đoạn hội nhập quốc tế và cuộc cánh mạng công nghệ 4.0 là một phần quan trọng trong quá trình phát triển của đất nước. Để phát triển kinh tế - xã hội toàn diện đất nước đòi hỏi mỗi quốc gia phải có những chiến lược, chính sách áp dụng nhanh chóng, có hiệu quả những thành quả do cuộc cách mạng 4.0 tạo ra. Ở nước ta lĩnh vực Giáo dục - Đào tạo được Đảng và Nhà nước xác định là lĩnh vực mũi nhọn, quốc sách hàng đầu nhằm tạo ra nguồn nhân lực chất lượng cao đáp ứng mục tiêu phát triển đất nước, thực hiện thành công sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Chính vì vậy việc áp dụng công nghệ thông tin trong dạy học đang là một yêu cầu cấp thiết trong giai đoạn hiện nay. 
Giáo dục mầm non là cấp học đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân, đặt nền móng cho sự phát triển toàn diện con người Việt Nam. Giáo dục mầm non nhằm phát triển toàn diện cho trẻ em về thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mỹ và hình thành yếu tố đầu tiên của nhân cách. Trong giáo dục mầm non việc cho trẻ tiếp cận với công nghệ thông tin sớm giúp trẻ chủ động lĩnh hội kiến thức, phát triển tư duy độc lập, phát triển ngôn ngữ và đẩy mạnh các kĩ năng mềm. 
Trẻ ở lứa tuổi mầm non đang trong giai đoạn phát triển mạnh về thể chất, tinh thần và trí tuệ. Ở giai đoạn này trẻ rất tò mò, thích tìm tòi khám phá mọi thứ xung quanh. Nhưng cũng chính giai đoạn này trẻ còn non nớt chưa thể tự mình tìm hiểu vấn đề mà không có sự hướng dẫn của người lớn. Chính vì thế, cô giáo là người dẫn dắt cho trẻ được tiếp cận với mọi thứ xung quanh trẻ. Việc tiến hành cho trẻ được làm quen, tìm hiểu thế giới xung quanh được các cô tổ chức linh hoạt trong các hoạt động hàng ngày, nhưng trọng tâm là qua các hoạt động học có chủ định. Và để giúp trẻ nắm được kiến thức sâu hơn, giúp trẻ không chỉ được nghe kể mà còn được tận mắt nhìn thấy những thứ mà trẻ không trải nghiệm thực tế thì việc ứng dụng công nghệ thông tin vào các hoạt động luôn được các cô chú trọng. Ứng dụng công nghệ thông tin vào các hoạt động học có chủ định giúp tạo ra những bài học thú vị thu hút sự chú ý của người học. Hỗ trợ cho hoạt động học được diễn ra liên tục, không bị ngắt quãng, với các hình ảnh ngộ nghĩnh màu sắc sặc sỡ, sự linh hoạt trong chuyển động của các nhân vật trong mỗi trang giáo án điện tử hay những video truyện kể sẽ tạo cho trẻ sự thích thú, trẻ sẽ tập trung chú ý, giờ hoạt động sẽ đạt kết quả cao nhất.
Hiện nay các trường mầm non có điều kiện đầu tư, trang bị ti vi, máy vi tính và nối mạng internet, bảng tương tác thông minh tạo điều kiện cho giáo viên ứng dụng công nghệ thông tin vào trong các hoạt  động giảng dạy. Nhằm đáp ứng được những yêu cầu trên, đòi hỏi mỗi giáo viên không ngừng học hỏi để nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ đặc biệt là kiến thức nghiên cứu các phần mềm ứng dụng, từ đó áp dụng vào việc giảng dạy, nhằm tạo sự hứng thú và kích thích được sự tò mò khám phá của trẻ vì được chủ động hoạt động nhiều hơn để khám phá nội dung bài giảng. Đây có thể coi là một phương pháp ưu việt vừa phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý của trẻ lứa tuổi mầm non nói chung và trẻ mẫu giáo lớn nói riêng, vừa thực hiện được nguyên lý giáo dục "Dạy học lấy trẻ làm trung tâm" một cách dễ dàng. 
Là giáo viên mầm non tôi cũng đã nhận thấy được việc cho trẻ tiếp cận với công nghệ và ứng dụng Công nghệ thông tin vào trong giảng dạy có ý nghĩa và có tác dụng to lớn trong giáo dục nhằm giúp trẻ phát triển toàn diện như: trí tuệ, đạo đức, thẩm mỹ ... và nhiều mặt khác, ứng dụng công nghệ thông tin còn giúp trẻ hứng thú trong học tập, vui chơi, vận dụng sự hiểu biết, khả năng của trẻ vào hoạt động hằng ngày. Điều này làm tôi suy nghĩ cố gắng tìm tòi mọi biện pháp như soạn giáo án điện tử, sáng tác trò chơi điện tử, sưu tầm trò chơi vận dụng vào các hoạt động hằng ngày nhằm kích thích trẻ tự nguyện tham gia vào hoạt động một cách tích cực, nhẹ nhàng thoải mái. Để trẻ ngày càng hứng thú tìm hiểu, khám phá cũng như tự tin hơn tôi quyết định chọn đề tài nghiên cứu “Một số biện pháp ứng dụng công nghệ thông tin trong tổ chức các hoạt động học có chủ định cho trẻ 5-6 tuổi trong Trường Mầm non Hoa Mai”.
2. Tính mới và ưu điểm nổi bật của sáng kiến kinh nghiệm
* Sáng kiến kinh nghiệm với các biện pháp được trình bày có gì khác so với giải pháp cũ trước đây.
Sáng kiến kinh nghiệm với các biện pháp được trình bày dưới đây dựa trên thực tế nghiên cứu giảng dạy tại lớp tôi đang phụ trách, nó mang tính sát thực, phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý của trẻ mầm non và phù hợp với nhu cầu hiện đại hóa của xã hội. Giúp cho bản thân giáo viên có thêm kiến thức, kĩ năng trong việc ứng dụng công nghệ thông tin trong tổ chức hoạt động học cho trẻ.
Với những giải pháp mới của sáng kiến được đưa ra sẽ góp phần nâng cao nhận thức, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên về việc ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy. Qua đó góp phần nâng cao chất lượng giáo dục trẻ trong trường.
* Sáng kiến được áp dụng lần đầu thực tiễn tại đơn vị - Ưu điểm nổi bật của sáng kiến kinh nghiệm.
Tôi tìm ra một số biện pháp ứng dụng công nghệ thông tin trong tổ chức các hoạt động học có chủ định cho trẻ 5-6 tuổi trong Trường Mầm non Hoa Mai.
- Sáng kiến kinh nghiệm được áp dụng lần đầu thực tiễn tại đơn vị vào tháng 09 năm 2021 với ưu điểm chỉ ra được thực trạng về việc trẻ tiếp cận với công nghệ và ứng dụng công nghệ thông tin trong Trường mầm non Hoa Mai. Từ đó tìm ra một số biện pháp ứng dụng công nghệ thông tin trong tổ chức các hoạt động học có chủ định cho trẻ 5-6 tuổi trong Trường Mầm non Hoa Mai. Giúp trẻ phát triển một cách toàn diện.
3. Đóng góp của sáng kiến kinh nghiệm.   
- Chỉ ra ra một số biện pháp ứng dụng công nghệ thông tin trong tổ chức các hoạt động học có chủ định cho trẻ 5-6 tuổi nói riêng và trong Trường Mầm non Hoa Mai nói riêng. 
- Giúp giáo viên tích cực rèn luyện năng lực, đổi mới phương pháp dạy học cho phù hợp với nhận thức của trẻ. Có kế hoạch tự bồi dưỡng chuyên môn cho bản thân nhiều hơn, học tập kinh nghiệm của lớp người đi trước, đặc biệt học hỏi thêm kinh nghiệm của chị em đồng nghiệp, sách báo, tập san, trên thông tin đại chúng.
PHẦN II: NỘI DUNG
CHƯƠNG I: THỰC TRẠNG CỦA VIỆC ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC CÓ CHỦ ĐỊNH CHO TRẺ 5-6 TUỔI TRONG TRƯỜNG MẦM NON HOA MAI.
Ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ nói chung, trong tổ chức các hoạt động học có chủ định nói riêng đã và đang được ngành giáo dục chỉ đạo sát sao và đưa vào kế hoạch hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ từng năm học cụ thể. Đội ngũ cán bộ, giáo viên của nhà trường cũng không ngừng học hỏi để nâng cao trình độ về tin học nhằm thực hiện có hiệu quả việc ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác quản lý và giáo dục. Song trong quá trình thực hiện bản thân tôi nhận thấy ứng dụng công nghệ thông tin vào các hoạt động học có chủ định có một số ưu điểm và hạn chế sau:
1.1. Ưu điểm:
Ứng dụng công nghệ thông tin trong giáo dục mầm non tạo ra một môi trường dạy học tương tác cao, sống động, hứng thú và đạt hiệu quả cao của quá trình dạy học đa giác quan cho trẻ.
 Nội dung, tư liệu bài giảng giới thiệu cho trẻ mang tính chân thực, phong phú. Trong bài giảng điện tử trẻ có thể làm quen với những hiện tượng tự nhiên, xã hội mà trẻ khó có thể tự bắt gặp trong thực tế.
Giáo viên có thể chủ động khai thác tìm kiếm nguồn tài nguyên giáo dục qua mạng thông tin truyền thông, Internet Nguồn tài nguyên vô cùng phong phú với hình ảnh, âm thanh, văn bản, phim sống động tự nhiên tác động tích cực đến sự phát triển trí tuệ của trẻ mầm non cũng như ảnh hưởng đến quá trình hình thành nhân cách toàn diện ở trẻ.
Tiết kiệm được thời gian cho giáo viên và chi phí cho trường mầm non.
 Nhà trường đã đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ giảng dạy, đặc biệt là một số đồ dùng công nghệ thông tin cho lớp 5-6 tuổi. Được trang bị mua sắm đầy đủ đồ dùng, đồ chơi tạo môi trường trong lớp tương đối phong phú giúp cho tôi có điều kiện thuận lợi để thực hiện công tác chăm sóc giáo dục trẻ. Bên cạnh đó, sự quan tâm giúp đỡ của Ban giám hiệu nhà trường về sự chỉ đạo công tác chuyên môn, bảo ban, kèm cặp hướng dẫn ứng dụng công nghệ trong giảng dạy. Hơn nữa được sự giúp đỡ, động viên khích lệ của đồng nghiệp để tôi có thêm nguồn động viên thực hiện ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy.
 Bản thân là một giáo viên có trình độ về chuyên môn, đã được học các lớp về tin học, hơn nữa luôn nêu cao tinh thần học hỏi và sáng tạo, nhiệt tình yêu nghề mến trẻ có khả năng sử dụng giáo án điện tử và sử dụng các công nghệ giảng dạy. Bên cạnh đó sự tín nhiệm quan tâm của phụ huynh về việc học của con để tôi có thêm niềm tin sáng tạo mới. Mặt khác, trẻ thông minh lanh lợi trong học tập và tỉ lệ trẻ đến trường luôn đạt 94% đó là điểm tựa để tôi say mê sáng tạo nhằm đạt kết quả cao nhất trong nhiệm vụ chăm sóc giáo dục trẻ 5-6 tuổi tại trường mầm non.
1.2. Hạn chế và nguyên nhân hạn chế:
 - Một số giáo viên còn còn ngại và chưa có kinh nghiệm khi tiếp xúc với các phương tiện hiện đại, chưa dành nhiều thời gian để nghiên cứu, tìm hiểu các ứng dụng trên máy tính nên việc đổi mới phương pháp giảng các hoạt động dạy có ứng dụng công nghệ thông tin còn nhiều hạn chế. 
- Kinh phí đầu tư các thiết bị công nghệ thông tin nhằm phục vụ cho công tác giảng dạy ứng dụng công nghệ thông tin trong các trường mầm non là rất lớn. Vì thế không phải trường mầm non nào cũng đủ kinh phí để đầu tư cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin cho giáo viên mầm non.
- Tuy máy tính điện tử mang lại nhiều tiện ích cho việc giảng dạy của giáo viên mầm non nhưng công cụ hiện đại này không thể hỗ trợ và thay thế hoàn toàn cho các phương pháp trực quan khác của người giáo viên. Đôi lúc vì là máy móc nên nó có thể gây ra một số tình huống bất lợi cho tiến trình bài giảng như là mất điện, máy bị treo, bị virus và mỗi khi có sự cố như vậy người giáo viên khó có thể hoàn toàn chủ động điều khiển tiến trình bài giảng theo như ý muốn.
- Việc kết nối và sử dụng khai thác tiện ích của công nghệ mạng máy tính và mạng Internet chưa được các trường mầm non thực hiện một cách triệt để và có chiều sâu.
- Cơ sở vật chất, đồ dùng đồ chơi tuy đã được đầu tư mua sắm nhưng các đồ dùng dạy học hiện đại còn hạn chế chưa đáp ứng được yêu cầu để thực hiện ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy.
- Giáo viên thực hiện tìm kiếm các phần mềm để dạy học chưa thành thạo. Phụ huynh phần lớn là lao động tự do, thu nhập còn thấp nên chưa có kinh phí để mua sắm thiết bị đồ dùng học tập. Một số phụ huynh đi làm ăn xa gửi con lại cho ông bà nên việc quan tâm đến việc học tập của con có phần hạn chế. Một số trẻ chưa mạnh dạn tự tin trong giao tiếp. Vì vậy việc ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy đạt kết quả chưa cao.
- Đa số máy tính trong các lớp đã cũ, lâu năm nên hay hỏng, nguồn kinh phí để sửa chữa còn hạn hẹp. 
- Đa số trẻ chưa làm quen với máy tính, cũng như chưa thao tác đơn giản để trả lời câu hỏi trong các trò chơi ứng dụng công nghệ thông tin.
- Ngay từ đầu năm học tôi đã khảo sát việc ứng dụng công nghệ thông tin trong tổ chức hoạt động học cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi trong trường mầm non và kết quả thu được như sau:
Bảng khảo sát trước khi áp dụng biện pháp: Đầu năm học 2021- 2022
Đối tượng: Trẻ lớp 5-6 Tuổi A1, số trẻ: 24 trẻ
STT
NỘI DUNG ĐÁNH GIÁ
KẾT QUẢ
Đạt
Chưa đạt
Số trẻ
Tỷ lệ
(%)
Số trẻ
Tỷ lệ (%)
1
Trẻ tự tin, hứng thú, chủ động tham gia hoạt động học có chủ định
9
37,5
15
62,5
2
Khả năng tập trung chú ý khi tham gia hoạt động
9
37,5
15
62,5
3
Trẻ thích thú thao tác thực hành trò chơi đơn giản
10
41,6
14
58,4
 
CHƯƠNG II: NHỮNG GIẢI PHÁP ĐƯỢC ÁP DỤNG THỰC TIỄN LẦN ĐẦU TẠI ĐƠN VỊ
1. Biện pháp 1: Xây dựng kế hoạch tự bồi dưỡng kỹ năng ứng dụng công nghệ thông tin vào trong hoạt động chăm sóc, giáo dục trẻ phù hợp với độ tuổi.
Ngày nay, hoạt động dạy học được “tích hợp hóa” trên cơ sở nội dung dạy học ngày càng hiện đại, quá trình dạy học hiện nay được tiến hành trong điều kiện cơ sở vật chất và phương tiện dạy học ngày càng hiện đại. Đặc biệt trong kỉ nguyên “số hóa”, hơn bao giờ hết vai trò của người giáo viên cần có sự thay đổi mạnh mẽ: từ truyền thụ kiến thức theo lối truyền thống sang vai trò mới với tư cách là “người xúc tác và điều phối  ... người thiết kế, cố vấn, huấn luyện và tạo ra môi trường học tập”. Để làm được việc này, giáo viên cần có sự đổi mới tư duy từ việc học tập bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn về mọi mặt cũng như lựa chọn áp dụng phương pháp dạy học truyền thống sang phương pháp ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học để đa dạng hóa nội dung, hình thức nhằm truyền tải nội dung và kiến thức góp phần nâng cao nhận thức, tạo sự chủ động ở học sinh trong quá trình học tập.
Xây dựng kế hoạch tự bồi dưỡng kỹ năng ứng dụng công nghệ thông tin vào trong hoạt động chăm sóc, giáo dục trẻ phù hợp với độ tuổi là một hoạt động rất quan trọng, điều này càng có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong giai đoạn hiện nay: Thực hiện đổi mới nội dung, chương trình, và phương pháp dạy học theo hướng lấy trẻ làm trung tâm, để đổi mới được điều này thì việc đưa công nghệ thông tin để kết hợp với các phương pháp đã đem lại hiệu quả cao trong chăm sóc, giáo dục trẻ. 
Để nâng cao trình độ chuyên môn về công nghệ thông tin người giáo viên cần có kế hoạch tự học tự bồi dưỡng qua nhiều hình thức: Tham gia đầy đủ, tích cực vào các buổi bồi dưỡng chuyên môn nói chung, công nghệ thông tin nói riêng do Phòng, Sở Giáo dục, trường tổ chức, lắng nghe và ghi chép một cách nghiêm túc, mạnh dạn trao đổi với giảng viên, cán bộ quản lý, các bạn đồng nghiệp những vấn đề còn chưa rõ, chưa hiểu, đặc biệt là cách thiết kế bài giảng điện tử, bài giảng elearning, cách ứng dụng công nghệ thông tin trong đổi mới phương pháp giáo dục theo hướng “Lấy trẻ làm trung tâm”. Hoặc tự học tự bồi dưỡng qua các trang mạng xã hội, các lớp đào tạo công nghệ thông tin, thiết kế giáo án điện tử ngắn hạn.....
Xác định tự học, tự nghiên cứu để nâng cao nghiệp vụ, tìm ra những kinh nghiệm, những vấn đề cẩn thiết để ứng dụng vào quá trình giảng dạy đảm bảo hiệu quả, hài hòa, không lạm dụng.
Hình ảnh tham gia lớp tập huấn
2. Biện pháp 2: Lựa chọn đề tài ứng dụng công nghệ thông tin vào trong bài giảng
Không phải bất kỳ một đề tài nào cũng có thể ứng dụng công nghệ thông tin vào trong bài giảng. Tùy theo mục tiêu mà ta đề ra để phát triển cho trẻ có thể lựa chọn những phương tiện chuyển tải đến trẻ cho phù hợp. 
Một số giáo viên cho rằng việc đưa một vài hình ảnh trong hoạt động môi trường xung quanh hay hình ảnh trong một câu chuyện nào đó lên màn hình máy tính cho trẻ xem là đã ứng dụng công nghệ thông tin vào trong giảng dạy. Chính nhầm lẫn này khiến cho các cô lựa chọn nhiều đề tài không phù hợp và hoạt độn