SKKN Một số giải pháp nâng cao giá trị văn hóa đọc và ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động thư viện tại trường trung học phổ thông Nghi Lộc 5 trong thời đại số

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
ĐỀ TÀI:
MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO GIÁ TRỊ VĂN HÓA ĐỌC
VÀ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN VÀO HOẠT ĐỘNG THƯ VIỆN TẠI TRƯỜNG THPT NGHI LỘC 5
TRONG THỜI ĐẠI SỐ LĨNH VỰC: QUẢN LÝ
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN
TRƯỜNG THPT NGHI LỘC 5
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
ĐỀ TÀI:
MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO GIÁ TRỊ VĂN HÓA ĐỌC VÀ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN VÀO HOẠT ĐỘNG THƯ VIỆN TẠI TRƯỜNG THPT NGHI LỘC 5
TRONG THỜI ĐẠI SỐ LĨNH VỰC: QUẢN LÝ
NHÓM TÁC GIẢ
Nguyễn Thị Thúy Hằng	- SĐT: 0965475568
Nguyễn Thị Thu	- SĐT: 0385780544
Lê Thị Mai	- SĐT: 0345324904
THÁNG 4, NĂM 2023
MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT	5
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ	1
Lý do chọn đề tài	1
Mục tiêu nghiên cứu của đề tài	2
Đối tượng, phạm vi nghiên cứu, thời gian nghiên cứu	3
Phương pháp nghiên cứu	3
Tính mới của đề tài	3
Đóng góp đề tài	3
PHẦN II: NỘI DUNG	5
CƠ SỞ LÝ LUẬN	5
Khái niệm văn hóa đọc	5
Vai trò của Văn hóa đọc	5
Khái niệm về ứng dụng công nghệ thông tin	5
Ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động thư viện	6
Khái niệm chuyển đổi số trong hoạt động thư viện	6
Tầm quan trọng ứng dụng Công nghệ thông tin trong hoạt động thư viện	6
CƠ SỞ THỰC TIỄN	7
Từ thực tiễn nội dung chương trình đổi mới hoạt động thư viện	7
Thực trạng văn hóa đọc tại trường học	8
Thực trạng về văn hóa đọc của học sinh ở Trường THPT Nghi Lộc 5	9
Đặc điểm khái quát về trường THPT Nghi Lộc 5	9
Thực trạng về văn hóa đọc của học sinh trường THPT Nghi Lộc 5	10
Thực trạng hoạt động thư viện trường THPT Nghi Lộc 5	13
Thực trạng ứng dụng công nghệ thông tin(CNTT) vào hoạt động thư viện trường phổ thông Nghi Lộc 5	14
MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO GIÁ TRỊ VĂN HÓA ĐỌC VÀ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN VÀO HOẠT ĐỘNG THƯ VIỆN TRƯỜNG PHỔ THÔNG TRONG THỜI ĐẠI SỐ	17
Chỉ đạo đổi mới các hoạt động thư viện nhằm phát triển văn hóa đọc trong nhà trường	17
Chỉ đạo hoạt động đọc sách thông qua biện pháp quản lý hành chính	18
Đổi mới và “đa dạng hóa” các hoạt động để phát triển văn hóa đọc cho học sinh THPT	18
Bồi dưỡng kỹ năng đọc sách cho học sinh	18
Xây dựng tủ sách mini tại lớp học (thư viện góc lớp)	19
Xây dựng “Thư viện xanh”	20
Nâng cao hiệu quả hoạt động tuyên truyền, giới thiệu sách	21
Phát động các cuộc thi đọc sách đối với học sinh THPT	22
1.2.6: Thành lập câu lạc bộ đọc sách, yêu sách	23
Xây dựng môi trường và các điều kiện đảm bảo thực hiện phát triển “Văn hóa đọc” cho học sinh trung học phổ thông	24
Tăng cường nguồn sách	25
Đơn giản hóa các thủ tục mượn trả	27
Xây dựng không gian đọc và học tập tại thư viện	28
Vai trò Ban giám hiệu trong việc xây dựng văn hóa học tập trong nhà trường	29
Ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động thư viện tại trường THPT Nghi Lộc 5 trong thời đại số	30
Ứng dụng phần mềm thư viện	31
Ứng dụng mạng internet trong công tác thư viên ở trường THPT	32
Ứng dụng mạng xã hội vào trong hoạt động thư viện	34
KHẢO SÁT TÍNH CẤP THIẾT VÀ TÍNH KHẢ THI CỦA CÁC GIẢI PHÁP ĐỀ XUẤT.	37
Mục đích khảo sát	37
Nội dung và phương pháp khảo sát	37
Nội dung khảo sát	37
Phương pháp khảo sát và thang đánh giá	37
Về tính cấp thiết	38
Về tính khả thi	38
Đối tượng khảo sát	38
Tính cấp thiết	38
Tính khả thi	39
Kết quả khảo sát về sự cấp thiết và tính khả thi của các giải pháp đã đề xuất	40
Sự cấp thiết của các giải pháp đã đề xuất	40
Tính khả thi của các giải pháp đã đề xuất	41
KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC KHI THỰC HIỆN CÁC GIẢI PHÁP.	41
PHẦN III:	KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ	43
Kết luận	43
Một số đề xuất	43
TÀI LIỆU THAM KHẢO	45
PHẦN 4: PHỤ LỤC
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
Từ viết tắt:
Từ đầy đủ
BGDĐT
Bộ giáo dục và đào tạo
CSVC
Cơ sở vật chất
CBTV
Cán bộ thư viện
CP
Chính phủ
CNTT
Công nghệ thông tin
GDPT
Giáo dục phổ thông
GDTX
Giáo dục thường xuyên
SGDĐT
Sở giáo dục đào tạo
GV
Giáo viên
HS
Học sinh
NV
Nhân viên
KH
Kế hoạch
QĐ
Quyết định
THPT
Trung học phổ thông
TV
Thư viện
UBND
Ủy ban nhân dân

PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ
Lý do chọn đề tài
V.A.SuKhomlinsky đã từng nói “Không thể trở thành một con người chân chính mà lại không có sách”. Để tiếp thu những kiến thức văn minh của nhân loại, việc thường xuyên đọc sách đóng vai trò không nhỏ, đã góp phần làm giàu thêm về trí tuệ, phong phú về tâm hồn, cao đẹp về phẩm hạnh, lành mạnh về lối sống của mỗi con người trong xã hội ngày nay.
Trong thời đại bùng nổ thông tin thì việc đọc sách báo qua internet đang là xu hướng được nhiều người lựa chọn. Bởi nó mang lại nhiều tiện lợi như người dùng có thể đọc sách ở bất cứ đâu và dễ dàng tìm kiếm cuốn sách mà mình cần, các loại sách trên mạng internet cũng khá phong phú và đa dạng, đáp ứng được nhu cầu ngày càng cao của độc giả Vì vậy, nếu biết tận dụng và khai thác các ưu thế của công nghệ thì đây chính là “chìa khóa” quan trọng thúc đẩy phát triển văn hóa đọc trong thời đại số. Đây cũng được xem như “cơ hội vàng” cho sự bứt phá của hệ thống thư viện truyền thống hướng tới chuyển đổi số theo chương trình chuyển đổi số ngành thư viện đến năm 2025, định hướng đến năm 2030.
Đối với ngành Thông tin – Thư viện ngày 11 tháng 02 năm 2021 của Thủ tướng Chính phủ ra Quyết định số 206/QĐ-TTg phê duyệt “ Chương trình chuyển đổi số ngành thư viện đến năm 2025, định hướng đến năm 2030”;  Công văn số 4604/BGDĐT-CSVC ngày 12/10/2021 của Bộ giáo dục và đào tạo về việc hướng dẫn, triển khai chương trình “Sóng và máy tính cho em”. Với quan điểm tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số tạo đột phá trong hoạt động đổi mới giáo dục. Người học và nhà giáo là trung tâm của chuyển đổi số và đạt mục tiêu tận dụng tiến bộ của công nghệ để đổi mới sáng tạo trong dạy và học nâng cao chất lượng và cơ hội tiếp cận giáo dục, hiệu quả quản lí giáo dục, xây dựng nền giáo dục mở thích ứng trên nền tảng số góp phần phát triển kinh tế số và xã hội số.
Sau hai năm ảnh hưởng nặng nề của đại dịch covid 19, ngành giáo dục bước vào năm học 2022-2023 với một tâm thế mới, được xác định là năm trọng tâm triển khai nhiệm vụ đổi mới giáo dục ở bậc phổ thông, thực hiện chương trình giáo dục phổ thông (GDPT) 2018. Lộ trình đổi mới giáo dục được Nghị quyết 88/2014/QH13 ngày 28 tháng 11 năm 2014 của Quốc hội quy định: “Đổi mới chương trình sách giáo khoa giáo dục phổ thông nhằm tạo chuyển biến căn bản, toàn diện về chất lượng và hiệu quả giáo dục phổ thông; kết hợp dạy chữ, dạy người và định hướng nghề nghiệp; góp phần chuyển nền giáo dục nặng về truyền thụ kiến thức sang nền giáo dục phát triển toàn diện cả về phẩm chất và năng lực, hài hoà đức, trí, thể, mĩ và phát huy tốt nhất tiềm năng của mỗi học sinh.” Thực hiện mục tiêu đổi mới ngày 31 tháng 12 năm 2015, Bộ giáo dục và đào tạo đã có Công văn số 6841/BGDĐT-GDTX về việc đổi mới thư viện và phát triển văn hóa
đọc trong nhà trường phổ thông, mầm non nhằm phát huy hiệu quả của hệ thống thư viện trường học, thúc đẩy phong trào đọc, hình thành thói quen đọc, góp phần phát triển văn hóa đọc trong nhà trường và cộng đồng; đồng thời khuyến khích học sinh tìm hiểu, thực hành các hoạt động nghiên cứu khoa học và vận dụng kiến thức, kỹ năng vào thực tiễn.
Để góp phần nâng cao chất lượng đổi mới giáo dục trong nhà trường thì thư viện trường học đóng vai trò rất quan trọng. Thư viện trường phổ thông là một bộ phận cơ sở trọng yếu, là trung tâm sinh hoạt văn hóa và khoa học của Nhà trường. Thư viện góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy của giáo viên, bồi dưỡng kiến thức cơ bản về khoa học thư viện và xây dựng thói quen tự học, tự nghiên cứu cho học sinh, tạo cơ sở từng bước thay đổi phương pháp dạy và học, đồng thời thư viện tham gia tích cực vào việc bồi dưỡng tư tưởng chính trị và xây dựng nếp sống văn hóa mới cho các thành viên của Nhà trường.
Tuy nhiên thực trạng hiện nay do sự phát triển như vũ bão của công nghệ thông tin, truyền hình, games, facebook, zalo,  với nhiều trò chơi ngày càng đa dạng, phong phú, hấp dẫn đã lôi cuốn giới trẻ tham gia rất nhiều. Học sinh đến với thư viện đọc sách, báo ngày càng hạn chế. Theo các nhà xã hội học, mĩ học và mỗi chúng ta đều nhận ra rằng: học sinh ngày nay rất giỏi vi tính, giỏi truy cập Internet, giỏi về văn hóa nghe nhìn, nhưng lại rất nghèo nàn về văn hóa đọc. Các em rất lười đọc sách, chính vì vậy mà vốn từ, vốn sống, vốn văn hóa của các em là điều đáng lo ngại và cũng vì thế mà các em thường mắc lỗi ứng xử với mọi người xung quanh hoặc là làm bài văn của nhiều em học sinh từ nội dung đến hình thức phải khiến thầy cô thở dài.
Trong những năm vừa qua để thực hiện tốt chức năng nhiệm vụ của mình, thư viện tại Trường THPT Nghi Lộc 5 vẫn luôn nghiên cứu, tìm tòi áp dụng các giải pháp khác nhau để nâng cao chất lượng hoạt động. Với trăn trở suy nghĩ đó chúng tôi đưa ra sáng kiến “Một số giải pháp nâng cao giá trị văn hóa đọc và ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động thư viện tại trường trung học phổ thông Nghi Lộc 5 trong thời đại số”.
Mục tiêu nghiên cứu của đề tài
Nghiên cứu đưa ra giải pháp nâng cao giá trị văn hóa đọc tại trường THPT.
Xây dựng các mô hình “Thư viện xanh”, “Thư viện lớp học” để khích lệ việc đọc sách đối với học sinh.
Ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động thư viện nhằm đưa ra các giải pháp nâng cao chất lượng và hiệu quả trong hoạt động của thư viện trường học, giúp các thư viện hướng tới việc cung cấp dịch vụ thân thiện, tăng khả năng tương tác với bạn đọc và thư viện.
Mục đích là cải thiện tiếp cận tài liệu nhanh chóng, nhiều người cùng lúc, tiết kiệm chi phí mua tài liệu.
Đối tượng, phạm vi nghiên cứu, thời gian nghiên cứu
Đối tượng: Là học sinh THPT Nghi Lộc 5
Phạm vi nghiên cứu: Sáng kiến được áp dụng trong lĩnh vực thư viện trường học.
Thực tế hoạt động tại Trường THPT Nghi Lộc 5, xã Nghi Lâm, huyện Nghi Lộc, tỉnh Nghệ An.
Thời gian nghiên cứu: Từ năm học 2021-2022 đến năm học 2022-2023.
Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp quan sát
Phương pháp phân tích
Phương pháp thực nghiệm
Phương pháp điều tra khảo sát bằng Google form.
Phương pháp phân tích tổng hợp.
Tính mới của đề tài
Sáng kiến đã được ứng dụng vào thực tiễn hoạt động thư viện nâng cao giá trị văn hóa đọc cho cán bộ, giáo viên và các em học sinh trường THPT Nghi Lộc 5.
Sáng kiến đưa ra giải pháp nhằm khuyến khích tinh thần tự học, tự nghiên cứu, tìm tòi và phát hiện để từ đó khơi dậy tinh thần đọc sách trong cộng đồng và xã hội.
Ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động thư viện đã góp phần nâng cao năng suất hoạt động của thư viện, nhờ vào tính hỗ trợ quản lý và đa dạng hóa sản phẩm, dịch vụ thư viện; mở rộng khả năng chia sẻ nguồn tài nguyên thông tin; hỗ trợ bạn đọc trong việc tiếp cận và tăng khả năng đáp ứng những nhu cầu khác nhau của từng nhóm bạn đọc. Nhờ đó, lượng bạn đọc tìm đến thư viện để học tập, tra cứu sách ngày càng nhiều.Tận dụng sự phát triển của mạng internet để tiếp cận bạn đọc, tuyên truyền giới thiệu sách hiệu quả, đưa bạn đọc càng ngày càng yêu thích thư viện.
Bối cảnh chuyển đổi số ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động thư viện đang là xu hướng tất yếu ở tất cả các nước trong khu vực và trên thế giới.
Đóng góp đề tài
Khi sáng kiến hoàn thành và đưa vào áp dụng ở đơn vị cũng như ở các trường THPT trong vùng phụ cận thì sẽ đem lại hiệu quả giáo dục khá cao về việc nâng cao chất lượng toàn diện nhà trường, thúc đẩy quá trình dạy và học của giáo viên và học sinh, làm tốt công tác giáo dục đạo đức, nhân cách cho người học phù hợp với mục tiêu đào tạo phát triển phẩm chất năng lực của học sinh. Từ đó:
Nâng cao nhận thức trình độ, nghiệp vụ cho cán bộ, giáo viên nhân viên trong nhà trường
Chất lượng giáo dục và học tập của học sinh trong toàn trường nâng lên so với các năm học trước
Đề tài đưa ra một số giải pháp mới không chỉ giúp hình thành và phát triển văn hóa đọc cho học sinh trường THPT Nghi Lộc 5 mà còn đưa ra định hướng cụ thể để nhân rộng và phát triển văn hóa đọc cho một số trường THPT trên địa bàn tỉnh Nghệ An.
Đề tài đã đưa ra thực trạng phổ biến ở các trường THPT và giải pháp phù hợp với thực tiễn hiện nay. Đề tài phù hợp với nền giáo dục hiện đại; phù hợp với chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước và của Ngành. Vì vậy, đề tài có thể áp dụng rộng rãi cho các trường THPT.
Ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động thư viện góp phần tự động hóa hoạt động thư viện, tăng cường hiệu quả công tác truyền thông, hiệu quả hoạt động; từ đó tiết kiệm kinh phí và thời gian, nâng cao chất lượng các sản phẩm, dịch vụ, kích thích nhu cầu sử dụng thông tin. Ngoài ra thành công trong việc ứng dụng CNTT, chuyển đổi số còn giúp thư viện dễ dàng quản trị hiệu quả các nguồn lực, chia sẽ tài nguyên thông tin dễ dàng
Nhờ ứng dụng các công nghệ tiên tiến, hiện đại giúp đẩy nhanh tốc độ công việc đáp ứng nhu cầu ngày càng cao và đa dạng của người dùng; nhằm tạo điều kiện thuận lợi nhất để người dùng dễ dàng tiếp cận tài liệu phục vụ cho học tập, nghiên cứu và giải trí.
PHẦN II: NỘI DUNG
CƠ SỞ LÝ LUẬN
Khái niệm văn hóa đọc
Văn hóa đọc là một khái niệm có hai nghĩa một nghĩa rộng, và một nghĩa hẹp. Ở nghĩa rộng đó là ứng xử đọc, giá trị đọc và chuẩn mực đọc của mỗi cá nhân,của cộng đồng xã hội và của các nhà quản lý và cơ quan quản lý nhà nước. Như vậy, văn hóa đọc ở nghĩa rộng là sự hợp thành của ba yếu tố, hay chính xác hơn là ba lớp như ba vòng tròn không đồng tâm, ba vòng tròn giao nhau. Còn ở nghĩa hẹp đó là ứng xử, giá trị và chuẩn mực đọc của mỗi cá nhân. Ứng xử, giá trị và chuẩn mực này gồm ba thành phần: thói quen đọc sách, sở thích đọc và kỹ năng đọc. Ba thành phần này cũng là ba lớp, ba vòng tròn không đồng tâm, ba vòng tròn giao nhau. Ứng xử, giá trị và chuẩn mực đọc lành mạnh của mỗi cá nhân trong xã hội là thói quen đọc, sở thích đọc và kỹ năng đọc lành mạnh của họ. Đó chính là nền tảngcủa một xã hội học tập, của việc học suốt đời, một yêu cầu cũng là một thách thức của xã hội hiện đại. (Thư viện quốc gia Việt Nam).
Vai trò của Văn hóa đọc
Văn hóa đọc là một bộ phận của văn hóa, có vai trò quan trọng trong việc hình thành nên tâm hồn, nhân cách, đạo đức, lối sống, khả năng thích nghi của học sinh, góp phần bồi dưỡng, phát triển trí tuệ, kỹ năng sống cho học sinh.
Văn hóa đọc là một bộ phận của phát triển văn hóa, là giải pháp quan trọng không thể thiếu để xây dựng thành công một xã hội học tập hướng tới mục tiêu phát triển bền vững nguồn nhân lực của đất nước góp phần vào sự thành công của công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước.
Văn hóa đọc gắn liền với nâng cao dân trí, tạo điều kiện cho học sinh tiếp cận với thông tin và tri thức dễ dàng và thuận tiện.
Hiện nay khi nền kinh tế Việt Nam đang định hướng chuyển nhanh và mạnh sang nền kinh tế tri thức, cùng với sự bùng nổ về thông tin, nhiều vấn đề được đặt ra, điều này đòi hỏi mỗi chúng ta, đặc biệt là giới trẻ, học sinh, sinh viên phải luôn nỗ lực học hỏi, đổi mới, ứng xử chắt lọc trong vô vàn thông tin để có thể tồn tại và đứng vững. Để làm được điều đó rất cần đến sự tích lũy về văn hóa, vốn hiểu biết, kinh nghiệm sốngSự tích luỹ đó được thể hiện qua một quá trình học tập lâu dài, không chỉ việc học ở trường mà phần quan trọng quyết định là quá trình tự học, qua việc đọc sách mỗi cá nhân, nói rộng ra đó là văn hóa đọc.
Khái niệm về ứng dụng công nghệ thông tin
Theo Wikipedia, Công ngh