SKKN Sử dụng phần mềm Azota trong tổ chức kiểm tra, đánh giá và giao bài tập trực tuyến nhằm nâng cao hiệu quả ôn thi tốt nghiệp THPT môn Sinh Học

SỞ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO HÀ TĨNH
BẢN BÁO CÁO BIỆN PHÁP
DỰ THI GIÁO VIÊN GIỎI TRƯỜNG NĂM HỌC 2022-2023
Tên biện pháp:
“Sử dụng phần mềm Azota trong tổ chức kiểm tra, đánh giá và giao bài tập trực tuyến nhằm nâng cao hiệu quả ôn thi tốt nghiệp THPT môn Sinh học”
 Tác giả: Bùi Thị Thành
 Tổ chuyên môn: Hóa - Sinh
 Hồng Lĩnh, tháng 01 năm 2023
I. LÝ DO HÌNH THÀNH BIỆN PHÁP
Công nghệ thông tin được sử dụng ngày càng phổ biến trong tất cả các lĩnh vực kinh tế -xã hội. Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đã biến công nghệ thông tin trở thành phương tiện dạy học hiện đại tất yếu của nền giáo dục thế giới. Trong xu thế chung đó, Bộ giáo dục và đào tạo đã đưa ra chủ trương phải đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin vào đổi mới phương pháp, hình thức dạy học ở các cấp.
Tại Chỉ thị số 666/2020/CT-BGD&ĐT ngày 24/8/2020 Bộ giáo dục và đào tạo đã nhấn mạnh “Đẩy mạnh và quản ứng dụng công nghệ thông tin trong đổi mới phương pháp dạy học, kiểm tra đánh giá quản lý giáo dục thực hiện chuyển đổi số trong giáo dục và đào tạo” góp phần thực hiện thành công Đề án “Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý và hỗ trợ các hoạt động dạy học, nghiên cứu khoa học, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục giai đoạn 2016 - 2020, định hướng đến năm 2025”. Chính điều đó đã đòi hỏi các nhà trường phải ứng dụng những tiến bộ khoa học công nghệ vào lĩnh vực giáo dục nhằm nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực đáp ứng quá trình công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước.
Từ năm học 2008 - 2009 đến nay, trong kỳ thi thi THPT Quốc gia (nay gọi kỳ thi tốt nghiệp THPT) bộ môn Sinh học đã tổ chức thi theo hình thức trắc nghiệm khách quan. Để phục vụ cho mục đích ôn thi hiệu quả giáo viên buộc phải thay đổi phương pháp dạy truyền thống sang phương pháp dạy học tích cực hơn.. Vì vậy, đã đặt ra vấn đề cấp thiết là các giáo viên phải biết sử dụng các phần mềm hoặc các ứng dụng tiện ích thông minh trên Google để xây dựng hệ thống câu hỏi trắc nghiệm trong tổ chức kiểm tra, đánh giá, giao bài tập trực tuyến nhằm giúp học sinh ôn thi có hiệu quả tại nhà.
Hiện nay, có các phần mềm, các ứng dụng tiện ích thông minh trên Google có thể xây dựng hệ thống câu hỏi trắc nghiệm và tổ chức kiểm tra đánh giá trực tuyến song vẫn bộc lộ một số hạn chế nhất định như: quá trình soạn câu hỏi mất nhiều thời gian hơn, giáo viên khó có thể nhận xét, phản hồi khả năng làm bài của từng học sinh, học sinh có thể chưa trung thực trong quá trình làm bài, đặc biệt là ở những câu hỏi khó... Nhưng với phần mềm Azota giáo viên có thể xây dựng hệ thống câu hỏi trắc nghiệm trong vòng 2 - 5 phút bằng công nghệ số hóa, khả năng giám sát và kiểm soát sự chính xác trong kết quả làm bài học sinh cao, đặc biệt sau khi hoàn thành bài làm theo thời gian được cài đặt học sinh còn xem được phần giải thích của giáo viên đối với các câu hỏi khó, giáo viên có thể nhận xét trực tiếp trên bài thi trực tuyến. Làm tăng khả năng tương tác giữa giáo viên và học sinh, từ đó góp phần nâng cao hiệu quả trong ôn thi tốt nghiệp THPT.
Chính vì những lý do trên tôi chọn đề tài “Sử dụng phần mềm Azota trong tổ chức kiểm tra, đánh giá và giao bài tập trực tuyến nhằm nâng cao hiệu quả ôn thi tốt nghiệp THPT môn Sinh học”
II. NỘI DUNG BIỆN PHÁP
1. Cơ sở lý luận
1.1. Khái quát về phần mềm Azot
	- Azota là nền tảng giúp giáo viên tạo đề thi, bài tập online nhanh chóng, dễ dàng để tổ chức các kỳ thi, kiểm tra và làm bài tập, luyện tập online theo chuyên đề giúp học sinh nâng cao năng lực để đạt kết quả cao nhất.
	- Azota là ứng dụng hỗ trợ hoàn toàn mới cho giáo viên trong giảng dạy, đặc biệt là việc giao bài tập và chấm bài cho học sinh.
- Azota sử dụng tài khoản Zalo để đồng bộ hóa nội dung trên tất cả các thiết bị.
1.2. Một số ưu điểm khi sử dụng phần mềm Azota
 - Giao diện của Azota sẽ giúp giáo viên giao bài tập cho học sinh và quản lý bài tập học sinh nhanh chóng.
 - Ứng dụng giúp giáo viên dễ dàng chấm bài tập/đề thi và cho ngay kết quả.
 - Thời gian để tạo đề thi, bài tập trực tuyến ngắn, cài đặt nhiều tính năng dễ dàng
1.3. Hiệu quả của việc sử dụng phần mềm Azota trong trong ôn thi tốt nghiệp THPT
- Đối với học sinh:
+ Sử dụng phần mềm Azota kích thích sự hứng thú, chủ động và nâng cao sự trung thực của học sinh trong ôn thi, kiểm tra.
+ Học sinh có thể làm đề, ôn tập kiến thức ở mọi thời gian và không gian, đặc biệt giúp học sinh có năng lực khá giỏi có điều kiện để nâng cao các kiến thức khó, giải quyết được câu hỏi ở mức vận dụng.
+ Rèn luyện cho học sinh kĩ năng làm bài thi trắc nghiệm, nâng cao năng lực tự chủ và tự học trong quá trình ôn tập và làm bài. Tăng khả năng tương tác giữa học sinh với giáo viên.
 - Đối với giáo viên:
+ Giáo viên không mất quá nhiều thời gian trong việc chuẩn bị ngân hàng đề ôn thi và kiểm tra.
+ Giáo viên đổi mới được hình thức ôn thi, kiểm tra năng lực học sinh theo hướng tích cực.
+ Giáo viên nắm chính xác năng lực học tập và làm đề của học sinh, để từ đó điều chỉnh quá trình ôn thi phù hợp với năng lực học sinh, đưa lại hiệu quả cao trong ôn thi tốt nghiệp THPT.
2. Cơ sở thực tiễn	
Việc giáo viên sử dụng phần mềm trong tổ chức kiểm tra, đánh giá, giao bài tập trực tuyến nhằm đổi mới hình thức dạy học phát huy tính tích cực, chủ động của học sinh và thích nghi với tình hình mới ở các trường THPT còn nhiều hạn chế. Nguyên nhân xuất phát từ việc trước đây hình thức ôn tập và kiểm tra, đánh giá, giao bài tập trong ôn thi tốt nghiệp THPT chủ yếu là trực tiếp nên giáo viên chưa thật chú trọng đến việc thay đổi hình thức ôn thi cho phù hợp với thực tiễn. Mặt khác, có nhiều giáo viên ngại tìm kiếm những phần mềm hữu ích để phục vụ cho quá trình xây dựng hệ thống câu hỏi trắc nghiệm và tổ chức kiểm tra, đánh giá, giao bài tập trực tuyến cho học sinh.
3. Biện pháp cụ thể 
3.1. Tìm hiểu về phần mềm Azota
	3.1.1. Cách cài đặt
Bước 1: Truy cập trang web Azota: azota.vn
Bước 2: Nhấn “Đăng ký”
Bước 3: Chọn “Tôi là giáo viên”
Bước 4: Điền họ tên, SĐT, đặt mật khẩu tài khoản sau đó nhấn “Đăng ký” (Có thể bỏ qua bước điền Email)
- Bước 5: Nhập SĐT và nhấn “Tiếp tục” để nhập OTP là đăng ký tài khoản Azota thành công.
3.1.2. Những lưu ý khi tạo đề trắc nghiệm trên phần mềm Azota
Giáo viên khi chuẩn bị hệ thống câu hỏi trắc nghiệm trên bản Word hoặc FDP để đưa lên phần mềm Azota số hóa thành một hệ thống đề trắc nghiệm với những tính năng cần thiết trong kiểm tra, đánh giá trực tuyến phục vụ cho quá trình ôn thi tốt nghiệp THPT cần lưu ý những yêu cầu sau:
- Phần câu hỏi:
+ Bắt đầu mỗi câu bằng từ “Câu 1:”. Kết thúc của đề thi bằng chữ HẾT (Viết
hoa có dấu).
+ Đối với các câu hỏi kỹ năng (Biểu đồ, bảng số liệu) thì phải chuyển các hình vẽ biểu đồ, bảng số liệu sang ảnh.
- Phần đáp án: Ghi “BẢNG ĐÁP ÁN” và kẻ thành khung (Phụ lục 2).
- Phần giải chi tiết (Phần hướng dẫn giải chi tiết đáp án các câu hỏi khó):
+ Yêu cầu ghi “HƯỚNG DẪN GIẢI CHI TIẾT” bằng chữ in hoa.
+ Bắt đầu mỗi câu ghi “Câu 1: Chọn A” rồi ghi phần nội dung giải thích vào dòng tiếp theo.
3.2. Sử dụng phần mềm Azota trong tổ chức kiểm tra, đánh giá và giao bài tập trực tuyến để ôn thi tốt nghiệp THPT môn Sinh học
	3.2.1. Tạo đề thi trên phần mềm Azota
- Bước 1: Chuẩn bị file đề theo chuẩn của Azota
Giáo viên chuẩn bị 1 đề sẵn trước theo mẫu của Azota trên bản Word hoặc PDF.
(Đề minh họa theo mẫu chuẩn Azota có ở phụ lục )
- Bước 2: Giáo viên số hóa đề thi bằng cách vào File -> chọn Save as -> chọn
Word Docurment -> chọn Save để lưu đề lại.
 - Bước 3: Đưa đề lên hệ thống để phần mềm Azota
+ Giáo viên đăng nhập phần mềm Azota đã đăng ký dành cho giáo viên
+ Giáo viên chọn mục “Đề thi” -> chọn “Tạo đề” -> chọn biểu tượng “Tạo đề thi Docx” -> kích vào biểu tượng “Kéo thả file đề thi vào đây”-> kích chọn file đã chuẩn bị theo chuẩn Azota và đã số hóa -> chọn “Lưu” -> Đề đã được tải lên
+ Chọn biểu tượng “Ẩn tất cả giải thích” để ẩn phần đáp án và hướng dẫn giải thích chi tiết đáp án ở trên đề.
- Bước 4: Cài đặt các tính năng cho đề thi và xuất bản đề thi để tạo nên hệ thống đề hoàn chỉnh trên phần mềm.
+ Cài thời gian làm bài: Vào mục “Thời gian làm bài (Phút)” chọn cài thời gian phù hợp (Ví dụ: 50 phút...)
+ Cài thời gian cho phép thi: Vào mục “Thời gian cho phép thi” chọn thời gian bắt đầu làm bài và thời gian kết thúc làm bài thông qua kích vào lịch thời gian tự động trên phần mềm.
+ Đặt mật khẩu đề thi để kiểm soát đúng học sinh lớp mình mới được thi: Có thể bằng số (1234) hoặc bằng chữ, ký tự.
+ Cài đặt giới hạn lần thi: Vào mục “Chỉ thi một lần” và tích nút tự động bên cạnh.
+ Cài giám sát tự động: Vào mục “Giám sát tự động” và tích nút tự động bên
+ Cài đảo câu hỏi và đáp án: Vào chọn mục “Đảo câu hỏi và đáp án” rồi tích vào
nút tự động màu xanh bên cạnh (Phần mềm sẽ tự động đảo tên câu, đảo thứ tự câu, đảo thứ tự nội dung đáp án)
+ Cài đặt việc cho xem đáp án: Vào mục “Cho xem đáp án” và tích chọn mục “Khi tất cả thi xong” để yêu cầu tất cả học sinh thi xong trong thời gian đã quy định thì học sinh mới xem được đáp án, góp phần kiểm soát học sinh chưa trung thực trong quá trình làm bài.
+ Cài cho xem điểm: Vào mục “Cho xem điểm” và tích chọn mục “Khi tất cả thi xong”
+ Cài đặt giới hạn học sinh thi: Vào mục “Ai được phép thi” chọn tích mục “Đã đăng ký tài khoản” để yêu cầu học sinh đã đăng ký tài khoản cố định với giáo viên mới được thi, tránh tình trạng học sinh mượn tài khoản ảo để thi nhiều lần nhằm dò được đáp án.
+ Chọn xác thực thông tin học sinh: Họ và tên, lớp, trường. Trong đó đặt biệt
là địa chỉ gmail đăng ký cố định của học sinh để giáo viên giám sát được danh sách học sinh được phép vào thi, làm tăng tính chính xác trong quá trình làm bài của học sinh.
Ảnh 1: Quá trình cài đặt các tính năng của đề thi trắc nghiệm trong phần mềm Azota
Bước 5: Kích vào “Xuất bản” và xuất hiện từ (Bạn đã xuất bản thành công)
-> Hình thành nhiều đề khác nhau trên phần mềm Azota với đầy đủ các tính năng đã cài đặt theo yêu cầu của giáo viên.
Ảnh 2: Đề đã được số hóa, ẩn đi đáp án và hướng dẫn đáp án trên Azota
3.2.2. Tổ chức kiểm tra, đánh giá trực tuyến
Bước 1: Giao bài/đề thi cho học sinh
Giáo viên copy đường link của đề vào địa chỉ lớp ở zalo hoặc facebook...
Bước 2: Học sinh tiến hành làm bài/thi trực tuyến
+ Học sinh kích vào đường link của giáo viên gửi - > học sinh nhấn vào “ BẮT ĐẦU LÀM BÀI”. Phần mềm sẽ hiện ra các thông tin yêu cầu học sinh điền vào: Họ tên, lớp, địa chỉ gmail đã đăng ký, ...rồi nhấn vào “Xác nhận” để được vào làm bài.
+ Khi thời gian quy định hết giờ làm bài theo cài đặt của giáo viên thì học sinh có thể kích vào phần “Hướng dẫn giải thích” trên thanh công cụ để xem đáp án và phần hướng dẫn đáp án chi tiết các câu hỏi
.
Ảnh 3: Học sinh xem đáp án và hướng dẫn đáp án trên Azota
Bước 3: Giáo viên kiểm tra kết quả bài làm của học sinh
+ Sau khi đã hết giờ làm bài giáo viên quay lại hệ thống và kích vào “Bộ lọc” để kiểm tra danh sách học sinh đã nộp bài.
+ Sau khi kiểm tra tất cả học sinh đã nộp bài giáo viên kích vào “Xuất Excel” để tải toàn bộ kết quả làm bài của học sinh (Phụ lục 4)
+ Kích vào “Thống kê” để xuất ra bảng thống kê về số lượng và tỉ lệ các mức điểm giúp giáo viên tổng hợp số liệu và so sánh kết quả của học sinh các lớp với nhau để nhận xét và tìm phương án ôn thi tốt hơn trong thời gian tới
 3.3. Giao bài tập và ôn thi trực tuyến
Giáo viên có thể sử dụng chức năng tạo và giao bài tập trực tuyến kết hợp với chữa bài tập/đề thi trắc nghiệm trực tuyến để củng cố và ôn tập lại hệ thống kiến thức tổng thể cho học sinh, đặc biệt là những kiến thức khó để nâng cao hiệu quả công tác ôn thi tốt nghiệp THPT
Bước 1: Vào mục “Bài tập” chọn “Tạo bài tập”
Bước 2: Vào mục “Tạo lớp học” và lựa chọn tạo lớp học/ôn tập bằng một trong 2 cách sau:
+ Đánh danh sách họ tên, ngày sinh...của từng em vào
+ Copy hệ thống danh sách Excel đã có sẵn và chuyển lên hệ thống
Bước 3: Vào mục “Tạo bài tập” để chọn bài tập đưa lên -> chọn tích vào lớp cần phải hoàn thành bài -> Đánh nội dung căn dặn của giáo viên về nội dung cần thức hiện - > Lưu - > Xuất bản
Bước 4: Giáo viên copy đường link gửi vào nhóm lớp cần thực hiện -> Học sinh vào làm bài
Bước 5: Giáo viên xuất bảng kết quả gửi lại cho lớp.
III. HIỆU QUẢ THỰC HIỆN CỦA VIỆC ÁP DỤNG BIỆN PHÁP TRONG THỰC TẾ 
DẠY HỌC
1. Về học sinh
Để đánh giá hiệu quả của biện pháp, chúng tôi đã đánh giá qua khảo sát bộ câu hỏi và kết quả bài kiểm tra của học sinh
1.1. Qua khảo sát bộ câu hỏi
1.1.1. Chúng tôi sử dụng bộ câu hỏi sau:
Hãy khoanh tròn đáp án mà em lựa chọn
Câu 1: Em có thích giáo viên sử dụng các phần mềm trong dạy ôn thi tốt nghiệp THPT không?
A. Rất thích
B. Bình thường
C. Không thích
D. Khá thích
Câu 2: Em thấy thầy (cô) thường sử dụng các phần mềm để thực hiện nội dung nào trong ôn thi tốt nghiệp THPT ?
A. Hệ thống kiến thức đã học
B. Kiểm tra kiến thức ôn tập
C. Tổ chức kiểm tra, đánh giá trực tuyến
D. Xây dựng câu hỏi trắc nghiệm
Câu 3: Khi giáo viên sử dụng các phần mềm để tổ chức luyện đề trực tuyến trong ôn thi tốt nghiệp THPT em thấy thế nào?
A. Rất hấp dẫn
B. Khá hiệu quả
C. Không hiệu quả
D. Rất hiệu quả
Câu 4: Em có thích giáo viên sử dụng phần mềm Azota để tổ chức luyện đề trực tuyến trong ôn thi tốt nghiệp THPT không?
A. Không thích lắm
B. Thấy bình thường
C. Rất thích thú
D. Thấy tạm được
Câu 5: Em hãy nhận xét tính ưu việt của phần mềm Azota khi tổ chức luyện đề trực tuyến trong ôn thi tốt nghiệp THPT ?
A. Học sinh chủ động ôn luyện đề trực tuyến mọi nơi, mọi lúc
B. Học sinh vừa xem được điểm vừa xem được phần chữa bài của giáo viên
C. Học sinh vừa xem được điểm vừa xem được phần giải thích
D. Học sinh xem được phần giải thích đáp án, phần chữa bài của giáo viên
1.1.2. Kết quả 
Bảng 1. Kết quả khảo sát lớp 12A4 (Lớp đối chứng)
Câu
Đáp án A
Đáp án B
Đáp án C
Đáp án D
Số HS
Tỉ lệ
(%)
Số HS
Tỉ lệ
(%)
Số HS
Tỉ lệ
(%)
Số HS
Tỉ lệ
(%)
1
0
0
26
75
4
12,5
4
12,5
2
0
0
17
50
4
12,5
13
37,5
3
0
0
4
12,5
4
12,5
26
75
4
2
6,25
4
12,5
26
75
2
6,25
5
0
0
6
18,75
30
75
2
6,25

Bảng 2. Kết quả khảo sát lớp 12A3 (Lớp thực nghiệm)
Câu
Đáp án A
Đáp án B
Đáp án C
Đáp án D
Số HS
Tỉ lệ
(%)
Số HS
Tỉ lệ
(%)
Số HS
Tỉ lệ
(%)
Số HS
Tỉ lệ
(%)
1
0
0
4
12,5
26
75
4
12,5
2
0
0
4
12,5
22
62,5
8
25
3
0
0
0
0
30
87,5
4
12,5
4
17
50
15
43,75
2
6,25
0
0
5
0
0
0
0
0
0
34
100

1.2. Qua kết quả bài kiểm tra
Chúng tôi tiến hành xây dựng hệ thống câu hỏi trắc nghiệm và tổ chức kiểm tra, đánh giá, giao bài tập trực tuyến trong ôn thi tốt nghiệp THPT (Chương trình Sinh học 12) tại hai lớp 12 có trình độ học sinh tương đương nhau, kết quả như sau:
Bảng 3. Phân phối điểm số đạt được của lớp đối chứng và lớp thực nghiệm
Lớp
Mục đích
Số học
sinh
Điểm số
<5
5
6
7
8
9-10
12A3
Thực nghiệm
34
0
0
7
12
10
5
12A4
Đối chứng
34
0
2
14
10
7
1

Bảng 4. Cơ cấu phân phối theo mức độ điểm số của học sinh (%)
Lớp
Mục đích
Số học
sinh
Điểm số (100%)
<5
5
6
7
8
9-10
12A3
Thực nghiệm
34
0
0
20
35
30
15
12A4
Đối chứng
34
0
6
41
29
20
4

Qua quan sát, kiểm tra, đánh giá chúng tôi thấy:
 Học sinh vừa có hứng thú hơn trong ôn tập vừ