SKKN Ứng dụng E -learning vào dạy học Công nghệ định hướng nông nghiệp 10 -THPT giúp phát triển năng lực tự học của học sinh

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Tên đề tài:
“ỨNG DỤNG E-LEARNING VÀO DẠY HỌC MÔN CÔNG NGHỆ ĐỊNH HƯỚNG NÔNG NGHIỆP 10 -THPT GIÚP PHÁT TRIỂN 
NĂNG LỰC TỰ HỌC CỦA HỌC SINH”
(Chưong trình GDPT 2018)
MÔN: CÔNG NGHỆ
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN
TRƯỜNG THPT CHUYÊN PHAN BỘI CHÂU
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Tên đề tài:
“ỨNG DỤNG E-LEARNING VÀO DẠY HỌC MÔN CÔNG NGHỆ ĐỊNH HƯỚNG NÔNG NGHIỆP 10 -THPT GIÚP PHÁT TRIỂN 
NĂNG LỰC TỰ HỌC CỦA HỌC SINH”
(Chưong trình GDPT 2018)
MÔN: CÔNG NGHỆ
Họ và tên: Nguyễn Hương Giang
Tổ: Sinh- Công nghệ- GDQP-GDTC
Sô điện thoại: 0976875678
Năm học 2022– 2023
MỤC LỤC
PHẦN A. ĐẶT VẤN ĐỀ	1
I. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI	1
II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU	1
III. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU	1
IV. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU	2
V. ĐÓNG GÓP VÀ TÍNH MỚI CỦA ĐỀ TÀI	2
PHẦN B. NỘI DUNG	3
I. CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN	3
1.1. Cơ sở lí luận	3
1.1.1. E –learning	3
1.1.2. Phát triển năng lực tự học cho học sinh khi ứng dụng E -learning trong dạy học môn Công nghệ định hướng nông nghiệp 10-THPT	3
1.2. Cơ sở thực tiễn	5
II. ỨNG DỤNG E -LEARNING VÀO DẠY HỌC MÔN CÔNG NGHỆ ĐỊNH HƯỚNG NÔNG NGHIỆP 10-THPT 	7
2.1. Quy trình xây dựng bài giảng E -learning 	7
2.2. Một số kỹ thuât soạn bài giảng E -learning trong vào dạy học môn Công nghệ định hướng nông nghiệp 10-THPT giúp phát triển năng lực tự học của học sinh	15
2.2.1. Lựa chọn chủ đề bài học để xây dựng bài giảng E – Learning trong dạy học môn Công nghệ	15
2.2.2. Khai thác, xử lí hình ảnh, âm thanh trong bài giảng E –learning	16
2.2.3. Kỹ thuật tạo các tương tác của HS và giáo viên khi soạn bài giảng E -learning trên ISPRING 	18
2.3. Các biện pháp quản lý học sinh khi ứng dụng bài giảng E -learning vào môn Công nghệ định hướng nông nghiệp 10-THPT	20
2.3.1. Sử dụng các tính năng của phần mềm soạn giảng	20
2.3.2. Hệ thống LMS	20
2.3.3. Phối kết hợp tất cả các kênh thương tác trực tiếp và trực tuyến để quản lý học sinh	21
2.4. Minh họa xây dựng bài giảng E –learning	21
III. KẾT QUẢ THỰC NGHIỆM	31
3.1 Kết quả định tính	32
3.2. Kết quả định lượng	33
IV. SỰ CẤP THIẾT VÀ TÍNH KHẢ THI CỦA CÁC GIẢI PHÁP ĐỀ XUẤT	34
4.1. Mục đích khảo sát: 	34
4.2. Nội dung và phương pháp khảo sát	34
4.2.1. Nội dung khảo sát	34
4.2.2. Phương pháp khảo sát và thang đánh giá	34
4.3. Đối tượng khảo sát	34
4.4. Kết quả khảo sát	34
4.4.1 Sự cấp thiết của các giải pháp đã đề xuất	34
4.4.2 Đánh giá tính khả thi của các giải pháp đề xuất	35
PHẦN C. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ	36
I. KẾT LUẬN	36
II. KIẾN NGHỊ	36
PHỤ LỤC
PHẦN A. ĐẶT VẤN ĐỀ
I. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI
Sự phát triển kinh tế - xã hội trong bối cảnh toàn cầu hóa và cuộc cách mạng
Công nghiệp 4.0 đã đặt ra những yêu cầu mới đối với người lao động, đòi hỏi ngành Giáo dục & đào tạo phải có sự thay đổi về chiến lược đào tạo con người. Mục tiêu cốt lõi của dạy học không còn chỉ chú trọng vào trau dồi kiến thức mà phải phát triển phẩm chất và năng lực của người học. Muốn vậy bên cạnh đổi mới về nội dung dạy học thì đổi mới về phương pháp dạy học là một yêu cầu tất yếu. 
Dạy học E -learning là một phương pháp giảng dạy đã được ứng dụng phổ biến trên thế giới. Với việc ứng dụng công nghệ thông tin và kết nối với internet đã làm nâng cao chất lượng dạy học bởi sự đa dạng và phong phú về nội dung, phương thức dạy và học, giúp thu hẹp khoảng cách về thời gian, không gian.
Chương trình Công nghệ phổ thông 2018 được xây dựng tuân thủ theo quan điểm của chương trình GDPT tổng thể, trong đó dạy học phát triển phẩm chất, năng lực cho học sinh là tư tưởng chủ đạo. Điều này được quán triệt từ khung năng lực (NL) chung, NL đặc thù được hình thành đến nội dung, hình thức tổ chức dạy học. Các NL công nghệ được hình thành trong chương trình THPT gắn liền với lĩnh vực khoa học công nghệ và đời sống. Nên nguồn học liệu vô cùng sinh động, đa dạng và phong phú. Do vậy, ứng dụng E - Learning trong dạy học môn Công nghệ sẽ giúp giáo viên tổ chức được hoạt động DH một cách thuận lợi và hiệu quả. E -learning càng có ý nghĩa quan trọng khi góp phần đáp ứng nhu cầu tự học và học tập không ngừng nghỉ của con người hiện nay.
Sự kết hợp với các ưu thế của dạy học truyền thống và ứng dụng E -learning chắc chắn sẽ thúc đẩy nâng cao chất lượng của dạy học môn Công nghệ. Tuy nhiên trên thực tế việc ứng dụng E-learning trong DH môn Công nghệ ở THPT nói chung và môn Công nghệ định hướng nông nghiệp vẫn đang là bài toán cần sự vào cuộc của tất cả các cấp liên quan, trong đó vai trò của GV giảng dạy là chủ chốt. Với mong muốn góp phần nâng cao chất lượng giáo dục của môn Công nghệ định hướng nông nghiệp, chúng tôi triển khai nghiên cứu đề tài: “Ứng dụng E -learning vào dạy học Công nghệ định hướng nông nghiệp 10 -THPT giúp phát triển năng lực tự học của học sinh”
II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
Ứng dụng E -learning vào dạy học môn Công nghệ định hướng nông nghiệp 10 -THPT giúp phát triển năng lực tự học của học sinh.
III. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU
- Đối tượng nghiên cứu: Ứng dụng bài giảng E -learning vào dạy học môn Công nghệ định hướng nông nghiệp 10 -THPT 
- Khách thể nghiên cứu: Học sinh lớp 10 trường THPT 
- Phạm vi nghiên cứu: Ứng dụng bài giảng E -learning vào dạy học môn Công nghệ định hướng nông nghiệp 10-THPT giúp phát triển năng lực tự học của học sinh
IV. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
Nghiên cứu tác động của bài giảng E -learning đến năng lực tự học môn Công nghệ của học sinh THPT
Quy trình soạn bài giảng E -learning trong dạy học Công nghệ định hướng nông nghiệp 10-THPT 
Một số kỹ thuật soạn bài giảng E -learning trong dạy học Công nghệ định hướng nông nghiệp 10-THPT nhằm phát huy được năng lực tự học của học sinh
Các biện pháp quản lý học sinh khi ứng dụng bài giảng E -learning 
Thực nghiệm ứng dụng bài giảng E -learning vào dạy học Công nghệ định hướng nông nghiệp 10-THPT
V. ĐÓNG GÓP VÀ TÍNH MỚI CỦA ĐỀ TÀI
Xây dựng được quy trình và đóng góp một số kinh nghiệm soạn bài giảng E -learning vào dạy học Công nghệ định hướng nông nghiệp 10-THPT góp phần đổi mới phương pháp, nâng cao chất lượng dạy học và giúp phát triển năng lực tự học công nghệ của học sinh.
Đóng góp tài liệu khoa học tin cậy nghiên cứu về ứng dụng E- Learning vào dạy học môn Công nghệ cho đồng nghiệp, cũng như các nhà quản lí giáo dục.
PHẦN B. NỘI DUNG 
I. CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
1.1. Cơ sở lí luận
1.1.1. E -learning 
* Khái niệm về E – Learning
E -learning (viết tắt của Electronic Learning) là thuật ngữ được dùng để mô tả việc học tập và đào tạo dựa trên công nghệ thông tin và truyền thông. Trong dạy học E -learning, toàn bộ nội dung và hoạt động giảng dạy được giáo viên thể hiện qua bài giảng E – learning.
Bài giảng E -learning chính là hình thức tổ chức bài giảng thông qua việc khai thác những thiết bị công nghệ tiêu biểu như máy tính, điện thoại, qua môi trường internet để tiến hành giảng dạy cho học sinh.
*Đặc điểm của E –learning
+ Dựa trên công nghệ thông tin và truyền thông 
+ Loại hình đào tạo mà học sinh là chủ đạo 
+ Loại hình đào tạo mang tính cá nhân hóa
+ E -learning bổ sung rất tốt cho phương pháp học truyền thống do E có tính tương tác cao dựa trên công nghệ đa phương tiện, tạo điều kiện cho người học trao đổi thông tin dễ dàng hơn, cũng như đưa ra nội dung học tập phù hợp với khả năng và sở thích của từng người.
+ Hiệu quả, tiết kiệm thời gian và là xu thế tất yếu trong nền kinh tế tri thức.
Với những ưu điểm nêu trên thì ứng dụng E -learning sẽ có nhiều thuận lợi, từ đó góp phần nâng cao được chất lượng và hiệu quả dạy học.
1.1.2. Phát triển năng lực tự học cho học sinh khi ứng dụng E -learning trong dạy học môn Công nghệ định hướng nông nghiệp 10-THPT
*Tự học và năng lực tự học
Tự học là quá trình người học tự mình thực hiện việc học tập để chiếm lĩnh tri thức khoa học, kĩ năng, kĩ xảo, những kinh nghiệm lịch sử xã hội qua đó hoàn thiện bản thân. Tự học có thể diễn ra cả ở trên lớp và ngoài lớp, theo hoặc không theo chương trình ban hành. Đó là một hoạt động mang tính tích cực, chủ động, tự giác nhằm đạt được mục tiêu học tập xác định của người học. Để hướng tới một xã hội học tập suốt đời thì TH được xem là chìa khóa mở ra cánh cửa ấy. Muốn vậy, bản thân mỗi người học phải có NLTH.
Cấu trúc của năng lực tự học:
Để phát triển năng lực tự học của HS, GV cần xây dựng được các hoạt động giúp HS xác định được nhiệm vụ học tập một cách tự giác, chủ động; Tự xác định được mục tiêu học tập; Lập kế hoạch học tập và nỗ lực phấn đấu để thực hiện kế hoạch học tập; Điều chỉnh những sai sót, hạn chế của bản thân khi thực hiện các nhiệm vụ học tập thông qua tự đánh giá hoặc góp ý của giáo viên, bạn bè; chủ động tìm kiếm sự hỗ trợ khi gặp khó khăn trong học tập.
* Ứng dụng bài giảng E -learning trong DH môn Công nghệ định hướng nông nghiệp 10-THPT giúp phát triển năng lực tự học của học sinh
Phát triển năng lực xác định mục tiêu học tập: 
Hiện nay các bài giảng E -learning về Công nghệ nằm ở rất nhiều các kênh khác nhau: các trang học tập trực tuyến của trường, sở hoặc các trang về giáo dục trực tuyến,... Chúng được sắp xếp thành danh mục với các chủ đề, nội dung, bài học rất phong phú đòi hỏi người học chủ động lựa chọn đơn vị kiến thức tài liệu liên quan đến kiến thức nền tảng, nhiệm vụ học tập hay công việc của mình. Từ đó dần hình thành cho các em năng lực xác định được mục tiêu học tập, đây là thành tố năng lực tiên quyết của năng lực tự học để giúp HS luôn chủ động khai thác kho tàng tri thức của nhân loại kịp thời đáp ứng nhu cầu của công việc hay cuộc sống.
Phát triển năng lực lập và điều chỉnh kế hoạch học tập
Các bài giảng E -learning có thể cho phép HS tự sắp xếp, điểu chỉnh quá trình học, kiểm soát tốc độ học, công cụ, địa điểm học cũng như khối lượng kiến thức. Để có thể học tập đạt hiệu quả buộc người học phải chủ động xác định các điều kiện học tập hiện tại: địa điểm học tập, thiết bị học tập, mạng, cách học riêng của bản thân, xác định nhiệm vụ học tập (kiến thức, kỹ năng cần đạt được) và lập thời gian biểu thực hiện qua việc lên danh mục các nội dung cần học, khối lượng và yêu cầu cần đạt được, sử dụng các phương pháp nhận thức phổ biến trong học tập, các phương án phụ, dự kiến khắc phục các trở ngại đột xuấtTrong quá trình học HS luôn phải điều chỉnh, khắc phục và lựa chọn cách thức tối ưu nhất để đạt được mục đích của bản thân.
Phát triển NL thực thiện kế hoạch học tập: 
	Nội dung các chủ đề trong chương trình Công nghệ GDPT 2018 gắn liền với thực tiễn, cần sự sinh động và phong phú từ kho tư liệu trên internet. Với sự hỗ trợ của công nghệ đa phương tiện, các bài giảng rất phong phú về giao diện, sử dụng rất nhiều hiệu ứng như âm thanh, hình ảnh, hình ảnh động ba chiều, kĩ xảo hoạt hình, có độ tương tác cao giữa người sử dụng và chương trình, đàm thoại trực tiếp qua mạng. Điều này đem đến cho học sinh sự thú vị, say mê trong quá trình tiếp thu kiến thức, là động lực thúc đẩy HS tìm ra được phương thức ưu việt nhất để thực hiện được kế hoạch học tập của mình. Cùng với phương pháp tư duy mới trong bài giảng, các em sẽ tự tìm ra nguồn tài liệu học tập phong phú, tự tìm ra cách thức ghi nhớ, củng cố, ôn luyện, lĩnh hội và mở rộng kiến thức mới phù hợp với thời đại số hóa.
Bồi dưỡng NL đánh giá, điều chỉnh việc học: Nhờ hệ thống bài tập kiểm tra ngay trong bài giảng, kết hợp với sự tương tác trên các kênh trực tuyến HS có thể lượng giá ngay được kết quả học tập của bản thân một cách thường xuyên, khách quan, kịp thời và nhanh chóng, nhờ vậy sẽ kịp thời điều chỉnh cách thức, nhịp độ học tập của mình.
	Như vậy, E -learning có thể làm nâng cao chất lượng dạy học đồng thời hình thành, phát triển năng lực tự học của học sinh. 
1.2. Cơ sở thực tiễn
Để tìm hiểu thực trạng ứng dụng E -learning vào giảng dạy môn Công nghệ định hướng nông nghiệp 10-THPT trên địa bàn thành phố Vinh và các vùng lân cận, chúng tôi tiến hành khảo sát 40 GV có tham gia giảng dạy môn Công nghệ và 400 HS lớp 10 trường THPT Phan Bội Châu, từ tháng 10/2021 đến tháng 4 năm 2023 bằng nhiều phương pháp nghiên cứu như: nghiên cứu lí luận, điều tra bằng bảng hỏi, thống kê toán học để xử lí số liệu. Kết quả thu được như sau:
*Học sinh
STT
Câu hỏi
Tỉ lệ lựa chọn (%)
1

Em có hứng thú với môn học Công nghệ không?
Rất hứng thú
Hứng thú
Không hứng thú
16%
35%
49%

2
Em có thường tự học môn Công nghệ hay không?
Có
Tùy từng điều kiện 
Không
5%
15%
80%
3
Em có hay học bài môn Công nghệ bằng bài giảng E -learning không?
Rất ít
(1-2 lần)
Thi thoảng
(>2 lần)
Chưa bao giờ
6%
2%
92%

4
Em có nhu cầu được học môn Công nghệ bằng bài giảng E -learning không?
Không
Có
Ý kiến khác
11%
75%
14
5

Vì sao em muốn học bài môn Công nghệ bằng bài giảng E -learning 
Chủ động sắp xếp kế hoạch học tập
Đổi mới phương pháp học
Không bị gián đoạn bài học khi gặp điều kiện bất lợi.
90%
92%
98%
Nhìn chung học sinh chưa quan tâm đúng mực tới môn học Công nghệ, độ hứng thú với môn học chưa cao và các em học tập một cách thụ động. Thực trạng này do nhiều nguyên nhân, trong đó không thể không nhắc tới phương pháp dạy học môn Công nghệ cần phải có sự đổi mới bắt kịp với sự phát triển chung của khoa học, công nghệ và tâm sinh lí của HS trong giai đoạn hiện nay. 
Có tới 92% số em HS tham gia khảo sát chưa bao giờ được tiếp cận với bài giảng E -learning trong môn Công nghệ. Trong khi đó, các em luôn có nhu cầu được đa dạng hóa phương pháp học tập, được chủ động trong kế hoạch học tập của HS rất cao. Có tới 75% HS mong muốn được học bài môn Công nghệ bằng bài giảng E -learning. Các em rất cần những bài giảng có hình thức mới lạ hấp dẫn, đồng thời có thể chủ động về thời gian để giảm tải lượng kiến thức học ở trên lớp. Đặc biệt trong điều kiện dịch bệnh diễn biến phức tạp thời gian qua, E -learning sẽ giúp quá trình học tập của các em không bị gián đoạn.
Nhu cầu được tiếp cận với các phương pháp học tập mới hiện đại của HS trong bối cảnh bùng nổ của công nghệ thông tin đòi hỏi nội dung và PPDH phải thay đổi, mới hơn, hấp dẫn hơn, cập nhật hơn để đáp ứng nhu cầu tự học mọi lúc, mọi nơi của các em. E -learning là một trong những sự lựa chọn tối ưu cho đến thời điểm hiện nay để đáp ứng nhu cầu này của các em học sinh.
*Giáo viên:
TTT
Câu hỏi
Tỉ lệ lựa chọn (%)
1
Việc ứng dụng E -learning vào giảng dạy môn Công nghệ có thực sự cần thiết hay không?
Rất cần thiết
Cần thiết
Không cần thiết
57,5%
42,5%
0%
2. 
E -learning góp phần giúp HS tích cực và tự học môn Công nghệ?
Đồng tình
Không đồng tình
Ý kiến khác
75%
8%
17%
2

Thầy (cô) có thường xuyên ứng dụng E -learning vào giảng dạy hay không?
Thường xuyên
Thỉnh thoảng
Chưa bao giờ
15%
70%
15%
3
Nguyên nhân khiến E -learning còn chưa được ứng dụng rộng rãi? 
Chưa được tiếp cận nhiều
Chưa biết cách soạn 
Nguyên nhân khác
57,5%
32,5%
10%
Đa số giáo viên đã nhận thấy được sự cần thiết của E -learning (100%) và là phương tiện giúp cho HS học tập tích cực trong quá trình học môn Công nghệ cũng như giúp phát triển năng lực tự học (75%). Tuy nhiên việc ứng dụng E -learning trong DH còn rất ít (70% GV được hỏi thỉnh thoảng sử dụng E, 15% chưa bao giờ ứng dụng E learning). Nguyên nhân chủ yếu là GV chưa có nhiều cơ hội được t